Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
No Result
View All Result
Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ
No Result
View All Result

Ինչո՞ւ Է Ազրպէյճանը Սանձարձակ Եւ Ինչպէ՞ս Զսպել Նրան Իր Սահմաններում

Սեպտեմբեր 14, 2015
| Անդրադարձ
0
Share on FacebookShare on Twitter

ԹԱԹՈՒԼ ՅԱԿՈԲԵԱՆ

1994-ի մայիսին հաստատուած զինադադարից ի վեր Հայաստանը, Արցախը եւ Ազրպէյճանը տարբեր հանգամանքներում կորցրել են աւելի քան երեք հազար քաղաքացիական անձանց եւ զինուորականների, հիմնականում` 18-20 տարեկան ժամկէտային զինծառայողների: Աւելի քան 20 տարի շարունակուող «Ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղութիւն» վիճակը, յատկապէս վերջին տարիներին, մի քանի էական փոփոխութիւններ է կրել:

Հայաստան-Ազրպէյճան սահմանի եւ Արցախ-Ազրպէյճան սահմանի կամ ինչպէս ընդունուած է ասել` շփման գծի երկայնքով արձանագրուող ողբերգական պատահարները երեք հիմնական խմբի կարելի է բաժանել` ա. դիպուկահարների կրակոցներից սպաննուածներ, բ. պատերազմի տարիներին ցանուած ականների պատճառով զոհեր ու խեղուածներ, գ. սահմանամերձ գիւղերի քաղաքացիական անձանց շրջանում կորուստներ:

Պատերազմի տարիներին ցանուած ականները հրադադարից յետոյ հիմնականում մաքրուել են: Խօսքը այն ականների մասին է, որոնք ցանւում էին, երբ ռազմաճակատի գիծը փոխւում էր: Այսպէս, Մարտակերտի շրջանում բազմաթիւ էին ականապատ տարածքները, քանի որ շրջանը ռազմական գործողութիւնների ընթացքում ձեռքից ձեռք էր անցնում: Հայաստան-Ազրպէյճան եւ Արցախ-Ազրպէյճան սահմանների երկայնքով ցանուած ականները` լինեն դրանք հակահրասայլային կամ այլ տեսակի, մնում են իրենց տեղում, քանի որ զսպիչ գործօն է: Այսպիսով, կարող ենք ասել, որ ականների պայթիւնների պատճառով արձանագրուող ողբերգական դէպքերը հասել են նուազագոյնի, քանի որ պատերազմի տարիներին ականապատուած դաշտերը մեծ մասամբ մաքրուել են:

Դիպուկահարների կրակոցներից սպաննւում են ինչպէս զինուորականներ, այնպէս էլ` քաղաքացիական անձինք: Քանի որ Արցախում այսօր չկան բնակավայրեր (բացառութեամբ մէկ-երկուսի` Մարտակերտի հիւսիսային հատուածում), որոնք անմիջականօրէն մօտ են շփման գծին, քաղաքացիական անձինք չեն տուժում: Արցախում արձանագրուող զոհերը գերազանցապէս զինուորականների շրջանում են: Ընդ որում, եթէ նախկինում հայ զինծառայողները զոհւում էին հակառակորդի դիպուկահարների կրակոցներից, ապա վերջին մէկ-երկու տարիներին աւելացել են խափանարարութիւնների` ներթափանցման գործողութիւնների պատճառով զոհերը: Քաղաքացիական բնակչութեան շրջանում ամէնից շատ տուժում են Հայաստան-Ազրպէյճան սահմանի Տաւուշի հատուածի գիւղերը, քանի որ դրանք հէնց սահմանին են կամ ազրպէյճանական զինուժի ափի մէջ, եւ որտեղ հակառակորդը որոշ հատուածներում ունի դիրքային, աշխարհագրական առաւելութիւն: Կեանքի համար ամէնից վտանգաւոր գիւղերն են` Չինարին, Մովսէսը, Այգեպարը, Ներքին Կարմիրաղբիւրը եւ Պառաւաքարը Տաւուշի մարզի Բերդի հատուածում, Բերքաբերը Իջեւանի, ինչպէս նաեւ` Բաղանիսը, Ոսկեւանը, Կոթին, Բարեկամաւանը, Դովեղը եւ Բերդաւանը Նոյեմբերեանի հատուածում:

Ազրպէյճանը հասկացաւ, որ «դիպուկահարների պատերազմ»-ից, երկարատեւ կտրուածքով, որեւէ օգուտ չկայ: Սպաննւում են երիտասարդ տղաներ, ընդ որում` կրկնակի աւելի շատ ազրպէյճանցիներ, սահմանում եւ շփման գծում որեւէ էական փոփոխութիւն տեղի չի ունենում, բանակցութիւնների սեղանի շուրջ դիպուկահարների լկտիութեան պատճառով հայկական կողմը զիջումների չի գնում:

Եկաւ մի պահ, դա հաւանաբար 2014-ի ամառն էր, երբ Ազրպէյճանը որոշեց «դիպուկահարների պատերազմ»-ը փոխարինել «խափանարարների  պատերազմ»-ով: Աւելի քան մէկ տարի շարունակուող այս պատերազմում էլ Ազրպէյճանը ոչինչ չի ստացել: Ոչի՛նչ: Սահմաններում սթաթիւս քուոյի փոփոխութիւն չի արձանագրուել, ազրպէյճանական կողմը չի կարողացել իր առաջապահ դիրքերը մօտեցնել հայկական սահմանին (հակառակը, մի քանի հատուածներում  հայկական կողմն է հասել դիրքային առաւելութեան), այդ խափանարարների պատճառով կորցրել է աւելի շատ մարդկային կեանք, քան` հայկական կողմը:

Սակայն Ազրպէյճանը չի հանգստանում եւ ժամանակ առ ժամանակ սահմանային միջադէպեր է հրահրում, հիմնականում` «խափանարարների պատերազմ»-ների տեսքով եւ հրետակոծում է (փոքր եւ միջին տրամաչափի ժամանակակից զէնքերով) Տաւուշի մարզի վերոնշեալ գիւղերը, բառի բուն իմաստով` թոյլ չի տալիս, որպէսզի այդ բնակավայրերում իրականացուեն գիւղատնտեսական աշխատանքներ: Հայկական կողմը, բնականաբար, դիմում է համարժէք գործողութիւնների եւ լռեցնում հակառակորդին:

Ազրպէյճանը սահմանային լարուածութիւն է հրահրում մի քանի պատճառներով: Առաջին հերթին, Պաքուն փորձում է դրանով բանակցութիւնների ընթացքում (վերջին տարիներին բանակցութիւններ էլ չկան) զիջումներ կորզել Երեւանից: Ազրպէյճանական խափանարարութիւնները ուղղուած են նաեւ միջազգային հանրութեանը: Դրանով Իլհամ Ալիեւը անդադար փորձում է միջազգային օրակարգի մաս պահել արցախեան չլուծուած հակամարտութիւնը, ինչը նրան, լայն հաշուով, չի յաջողւում: Աւելի՛ն. միջազգային հանրութիւնը, որ հաւանաբար կը ցանկանար սթաթիւս քուոյի խաղաղ փոփոխութիւն յօգուտ Ազրպէյճանի, չի քաջալերում ազրպէյճանական խափանարարները, քանի որ ուզում է տեսնել խաղաղ եւ կանխատեսելի Կովկաս:

Հայկական կողմի համար այսօր առաջնային է Ազրպէյճանին իր սահմաններում զսպել եւ հնարաւորինս անվտանգ դարձնել Տաւուշի մարզի սահմանամերձ բնակավայրերի առօրեան:

Հայկական լրատուական դաշտում եւ փորձագէտների շրջանում երբեմն քննարկւում է, հրապարակաւ կամ լռելեայն, թէ արդեօք ժամանակը չէ՞, որ Հայաստանը Տաւուշի հատուածում լռեցնի հակառակորդին` գրաւելով այն առաջապահ դիրքերը, որտեղից Ազրպէյճանը անդադար անհանգստացնում է հայկական գիւղերի առօրեան, թոյլ չի տալիս, որ հայ մարդը հող մշակի, սպաննում եւ կրակոցներով անհանգստացնում է խաղաղ բնակիչներին:

Տաւուշի մարզի աշխարհագրութեանը ծանօթ մարդիկ հասկանում են, որ եթէ դա հնարաւոր էր պատերազմի տարիներին, մանաւանդ 1994-ին, երբ Ազրպէյճանը բառի բուն իմաստով քանդւում էր եւ խաղաղութիւն խնդրում Երեւանից ու Ստեփանակերտից, ապա այսօր դա գրեթէ հնարաւոր չէ: Աւելի ճիշդ, ոչ թէ հնարաւոր չէ, այլ ռիսքերն են մեծ, իսկ հետեւանքները` անկանխատեսելի:

Հետեւաբար Հայաստանին այլ բան չի մնում, քան` Ազրպէյճանին զսպել իր սահմաններում, ազրպէյճանական կողմի իւրաքանչիւր սադրանքին պատասխանել ցաւ պատճառող հարուածներով: Եւ ամենագլխաւորը` սահմանային այն գիւղերում, որտեղ այլեւս հնարաւոր չէ հող մշակել, ստեղծել աշխատանքային նոր պայմաններ, բացել նոր հնարաւորութիւններ: Այլ խօսքով, օգնել հայ մարդուն, հայ գիւղին:

Այդ մարդն է Հայաստանի սահմանապահը:

Այդ գիւղն է Հայաստանի սահմանապահը:

 

 

Նախորդը

Մուսա Լեռ. Լորտ Ճէյմս Պրայս «Կապոյտ Գիրք» (Հայերի Վիճակը Օսմանեան Կայսրութիւնում 1915-1916 Թուականներին) (Անգլերէնից Հայացրեց Պօղոս Արմենակ Լագիսեան)

Յաջորդը

«Իսլամական Պետութենէն» Ձերբազատելու Համար Թուրքերը Նախ Պէտք Է Էրտողանէն Ազատին

RelatedPosts

Սթափելու Ժամանակը
Անդրադարձ

Աւարտական Վտանգաւոր Ջղաձգումներ

Յուլիս 9, 2025
Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական Կոմիտէի.  Ընդունելութիւն` Քաղաքապետական Եւ Թաղապետական Ընտրութիւններուն Ապահովուած Արդիւնքներուն Առիթով
Անդրադարձ

Մեր Համայնքի Քաղաքական Գործօնի Հանգամանքը Առաջին Հերթին Հիմնուած Է Մեր Հաւաքական Քուէի Ուժին Վրայ*

Յուլիս 9, 2025
Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական Կոմիտէի.  Ընդունելութիւն` Քաղաքապետական Եւ Թաղապետական Ընտրութիւններուն Ապահովուած Արդիւնքներուն Առիթով
Անդրադարձ

Պաշտօնները Կու Գան ու Կ՛երթան, Մեր Ժողովուրդին Բարօրութիւնը, Բարգաւաճումը Եւ Հզօրացումը Էականն Են ու Մնայուն*

Յուլիս 9, 2025
  • Home
  • About Us
  • Donate
  • Links
  • Contact Us
Powered by Alienative.net

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?