ԶԱՔԱՐ ՔԷՇԻՇԵԱՆ
Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին նուիրուած երաժշտական ոգեկոչումներու շարքին ուշագրաւ արտայայտութիւն մը եղաւ Հայ աւետարանական «Արմիս» երգչախումբի եւ երգչուհի Աննա Մայիլեանի համատեղ համերգը, որ տեղի ունեցաւ 27 մայիսին:
Այս առիթով, իբրեւ յետհամերգեան մտորում, երկու ընդգծում տեղին է կատարել:
Առաջինը` երգչուհի Աննա Մայիլեանի ներկայութիւնն էր: Ռոմանս երգերու, հոգեւոր հնադարեան շարականներու,միջնադարեան տաղերու եւ ժողովրդային տոհմիկ երգերու մեկնաբան Աննա Մայիլեան իր տեսակին մէջ վաղուց արդէն ինքզինք հաստատած մեներգչուհի մըն է, որ իր ինքուրոյն ձայնով իւրայատուկ տեղ ունի հայ երգի կատարման և տարածման առաքելութեան մէջ եւ իր հետեւողական աշխատանքով եւ բազմատարած համերգներով իր անուան շուրջ հիւսած է արդար հռչակ մը` հայրենիքի մէջ թէ անոր սահմաններէն անդին:
Համերգի առաջին բաժինով Աննա Մայիլեան արհեստավարժ դաշնակահար Էլեն Կիրակոսեանի հետ մատուցեց աշխարհագրական տարբեր վայրերու մէջ երկնուած փունջ մը երգեր: Ուշագրաւը այն էր, որ ան հայ երգի բազմահարուստ ժառանգութեան արխիւներէն կրկին լոյսին բերեր էր այնպիսի երգեր, որոնք դժբախտաբար հազուադէպօրէն կը հնչեն մեր բեմերէն: Ընդհանրապէս դիւրին ճանապարհ է արդէն իսկ հանրածանօթ ու սիրելի երգերով ունկնդրին սիրտը գրաւելը, սակայն հանրութեան համար անծանօթ երգեր կատարելն ու սիրելի դարձնելը կարեւոր դերակատարութիւն է, եւ ունկնդրի ջերմ ընդունելութիւնը ապացոյցը եղաւ անոր յաջողութեան:
Երկրորդ ընդգծումը Հայ աւետարանական «Արմիս» երգչախումբին հերթական բեմ բարձրանալուն կը վերաբերի: Լիբանանահայ երաժշտական կեանքին մէջ միշտ ալ որակային նախանձախնդրութեամբ յատկանշուող այս երգչախումբը, իր հիմնադիր Վաչէ Պարսումեանէն սկսեալ, ունեցած է քանի մը խմբավարներ, որոնք պատրաստած եւ վերջին տասնամեակին ղեկավարած են առաւելաբար Սուրբ Ծննդեան համերգներ: Այս համերգը կը զատորոշուեր ո՛չ միայն իր առիթով ու երգացանկով, այլեւ` անդամական կազմի ակամայ փոփոխութեան (սփիւռքահայ սիրողական երգչախումբերու որակական աճը կասեցնող տհաճ կացութիւն) առթած անպատեհութեան յաղթահարումով: Արդարև, ակներեւ էր, որ երգչախումբի նոր անդամները շատ կարճ ժամանակի ընթացքին կարողացեր էին ձեռք բերել երգչախումբին աւանդական մակարդակը պահելու յատկութիւն, որ ի յայտ եկաւ աքաբելլա (առանց նուագակցութեան) երգերու կատարման թէ թոնայնական փոփոխութիւններու անսայթաք անցումներուն ընթացքին: Իր ղեկավարած երբեմնի համերգներով «Արմիս» երգչախումբի տարեգրութեան մէջ անջնջելի հետք թողած վերապատուելի Ներսէս Պալապանեան, տարիներու ընդմիջումէ ետք, այս առիթով յատկապէս հրաւիրուած ըլլալով, կարճատեւ այցով մը Լիբանան գալով, իր կնոջ` դաշնակահար Սեւան Պալապանեանին հետ կրկին բեմ բարցրացաւ «Արմիս» երգչախումբին հետ` այս անգամ մատուցելով համերգին առիթին համապատասխան խմբերգներու շարք մը, ուր տեղ գտէր էին հայրենասիրական եւ հոգեւոր երգեր, որոնք կատարուեցան առանց շատ զգացնել տալու անոնց կարճատեւ փորձերու ընթացքին պատրաստուած ըլլալու հանգամանքը: Շարք մը հանրածանօթ երգեր կատարուեցան վերապատուելիին կողմէն կատարուած նոր նուագագրութեամբ` թարմ շունչով մը համակելով ունկնդիրները:
Երգչախմբային արուեստը էապէս հարստացուցած է մեր ազգային-մշակութային կեանքը: Դեռ մօտիկ անցեալին տասնեակ մը լիբանանահայ երգչախումբերու մէջ իրերայաջորդ սերունդներ ո՛չ միայն կը սորվէին ու կը տարածէին հայ երգը, այլեւ զանազան երգչախումբերու մեջ կ՛ապրէին գողտրիկ ու դաստիարակիչ մթնոլորտ մը: Մեր երգչախումբերը իւրայատուկ երգի դպրոցներ էին իրենց տեսակին մէջ ու կը հարստացնէին ո՛չ միայն լիբանանահայ, այեւ ընդհանրապէս լիբանանեան երաժշտական կեանքը: Մարդիկ իրենց առօրեայ կենցաղին հաճելի մէկ մասը համարելով` հետեւողական կերպով կը յաճախէին երգչախումբերու հերթական փորձերուն, ու իւրաքանչիւր համերգ կը համեմուէր հաւաքական երաժշտական կեանքի քաղցրութեամբ ու անկախ անոր որակական յատկանիշներէն` կը դառնար իւրայատուկ տօնական հրավառութիւն ու այնուհետեւ` հաւաքական յիշողութիւն:
Իսկ երգչախումբերը որպէս կանոն` որակապէս կ՛աճին միայն հետեւողական ու անկոտրում փորձերով ու յատկապէս համերգային բեմական լայն փորձառութեամբ միայն: Այս իմաստով այնքան բաղձալի է, որ «Արմիս» երգչախումբը դառնայ մշտապէս գործող երգչախումբ եւ նորանոր համերգներով հարստացնէ մեր երաժշտական կեանքը:
