Զատիկը Աշխարհին Շուրջ

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Զատիկը քրիստոնէական տօներէն ամէնէն  կարեւորներէն մէկն է, եւ աշխարհին շուրջ տարբեր երկիրներ զայն կը տօնեն իրենց յատուկ աւանդութիւններով:

Ֆրանսայի մէջ զանգակները կը դադրին հնչելէ Աւագ հինգշաբթիէն մինչեւ Աւագ շաբաթ: Կ՛ըսուի, թէ անոնք գացած են Հռոմ, ուրկէ պիտի վերադառնան շաբաթ գիշեր` իրենց հետ բերելով քաղցրեղէններ մանուկներուն համար:

Իտալիոյ մէջ Զատիկին կը շինուի «Քոլոմպա» կոչուած պրիոշը: Անիկա ունի աղաւնիի ձեւ եւ կը խորհրդանշէ աւետիսը: Զատկուան կիրակին ընտանիքը կը հաւաքուի ճաշասեղանին շուրջ: Մինչ երկուշաբթի մարդիկ կը նախընտրեն դաշտագնացութեան երթալ:

Սպանիոյ եւ Փորթուգալի մէջ Աւագ ուրբաթը, Աւագ շաբաթը եւ յաջորդող երկուշաբթին տօնական օրեր են: Սպանիոյ մէջ Զատկուան կարկանդակը կը կոչուի Տոնա: Սպանացիները սովորութիւն ունին այս պրիոշին վրայ հաւկիթները դնել զայն եփելէ առաջ:

Ամիսներ առաջ պատրաստուած թափօրներ եւ ներկայացումներ տեղի կ՛ունենան փողոցներուն մէջ, Աւագ շաբթուան ընթացքին:

Անգլիոյ մէջ Զատկուան կէսօրին, ոչխարի փոխարէն,  խոզապուխտ կը հրամցուի: Անգլիացիներուն համար խոզը բախտաբեր խորհրդանիշ մըն է:

Անշուշտ սեղանին վրայ զետեղուած կ՛ըլլան նաեւ հաւկիթներ: Խաղեր կը կազմակերպուին թէ՛ մանուկներուն, թէ՛ ալ մեծերուն համար: Մանուկ անգլիացիները սովորութիւն ունին տունէ տուն երթալու` քաղցրեղէններ պահանջելով, Հալուինի տօնին նման:

Ֆինլանտայի մէջ ալ կը շրջին տունէ տուն: Անոնք կը ծպտուին ծերուկ մամիկներու կամ վհուկներու նման եւ կ՛երթան պոնպոններ եւ տուրմեր պահանջելու դրացիներէն: Վիրփոմինէն կոչուած այս վհուկներու սովորութիւնը եկած  է հին աւանդութենէն մը, ըստ որուն, թզուկները եւ վհուկները դուրս կ՛ելլեն Աւագ ուրբաթ եւ Զատկուան կիրակիին միջեւ:

Այս սովորութիւնը գոյութիւն ունէր արդէն Շուէտի մէջ, 100 տարիներ առաջ: Ուրիշ սովորութիւններ ալ յառաջացած են սկանտինաւեան երկիրներուն մէջ: Օրինակի համար, կ՛ըսուէ, թէ Զատիկին պէտք է կանուխ արթննալ` արեւուն պարը տեսնելու համար: Նորվեկիոյ, Շուէտի եւ Դանիոյ մէջ արեւուն այս դեղին գոյնով է, որ կը ներկուին հաւկիթները:

Ուրիշ խորհրդանիշներ ալ կը գտնուին նաեւ Լեհաստանի մէջ: Ջուրը, որ կեանքը կը խորհրդանշէ, մաս կը կազմէ տօնակատարութիւններուն:

Զատկուան երկուշաբթին մարդիկ իրարու վրայ ջուր կը սրսկեն մեղքերէն ձերբազատելու համար: Այս երկուշաբթին կը կոչուի Սմիկուս Տինկուս, «թաց երկուշաբթին»: Մինչ Զատկուան «Մեծ գիշերուան»` Ուիլքանոքի ընթացքին կը ցուցադրուի բուրդով զարդարուած եւ գոյնզգոյն հաւկիթները

Ռուսիոյ մէջ ալ հաւկիթները մեծ տեղ կը գրաւեն: Անոնք կը ներկուին սոխի կեղեւներու մէջ խաշելով: Կարագով պատրաստուած ոչխարէն, կամ փուռին մէջ եփած խոզապուխտէն ետք կ՛ուտեն քուլիչ` ռոմով եւ քրքոմով պատրաստուած կարկանդակ, կամ` ճերմակ պանիրով շինուած փաշքան:

Յունաստանի մէջ հաւկիթները ներկուած կ՛ըլլան գլխաւորաբար կարմիր`, խորհրդանշելու համար Յիսուսի արիւնը: Ընտանիքը կը հաւաքուի Զատկուան կէսօրին ոչխարի միսով պատրաստուած ապուրին շուրջ: Անշուշտ նախ հաւկթախաղը տեղի կ՛ունենայ: Սովորութիւն է նաեւ հաւկիթները բռնել երեք մատերով:

Գերմանիոյ մէջ Զատկուան գիշերը փոքրեր եւ մեծեր կը հաւաքուին Զատկուան կրակին շուրջ: Այս կրակը հին գերմանական սովորութիւն մըն է: Անիկա արեւը կը խորհրդանշէ եւ կը տօնէ գարնան ժամանումը: Զատիկին գերմանացիները կը զարդարեն պզտիկ ծառ մը կամ թուփ մը` օսթըրպաումը, գունաւոր պարպուած հաւկիթներով, որոնք կը ներկայացնեն տաքութեան վերադարձը խոհրդանշող պտուղները:

Միացեալ Նահանգներու մէջ Իսթըր Պաննին է` Զատկուան նապաստակը, որ մանուկներուն կը բերէ պոնպոն եւ տուրմ: Զատկուան երկուշաբթին հաւկիթներ փնտռելու մեծ արշաւ մը կը կազմակերպուի նախագահին կողմէ Սպիտակ Տան պարտէզներուն մէջ:

Վերջապէս, Մեքսիքայի մէջ Զատկուան նախօրեակին հազարաւոր մարդիկ փողոցները կ՛իջնեն, երբ արեւը մար կը մտնէ: Անոնք կը ծեծեն եւ կ՛այրեն պատկերներ եւ թուղթով պատրաստուած «փինիաթաներ», որոնք կը խորհրդանշեն Յուդան:

Իսկ գիտէի՞ր, թէ Աւստրալիոյ մէջ Աւագ ուրբաթը միակ օրն է, երբ բոլոր խանութները փակ կը մնան:

Խոհագիր

Պրիոշ

Զատկուան պատրաստութիւնները մեծ մասամբ տեղի կ՛ունենան նաեւ խոհանոցին մէջ, ուր տանտիկինը կը պատրաստէ ո՛չ միայն Զատկուան յատուկը ճաշեր, այլ նաեւ` Զատկուան յատուկ անուշեղէններ: Դուն ալ կրնաս մասնակցիլ այդ աշխատանքներուն շինելով այս համեղ պրիոշը:

Պէտք Ունիս

300 կրամ ալիւրի, 170 կրամ հալած կարագի, 3 հաւկիթի, թէյի տաբակ դգալ մը փոշի թթխմորի, 3 ապուրի դգալ շաքարի, պտղունց մը աղի, 1 գաւաթ (10 սանթիլիթր) կաթի:

Պատրաստութիւն

Ծանօթ.- Թիւ 1 եւ 4 հանգրուաններուն համար, չափահասէ մը խնդրէ, որ քեզի օգնէ:2.- Մեծ եւ խորունկ ամանի մը մէջ դիր ալիւրը, մէկ-մէկ աւելցուր միւս նիւթերը` միշտ խառնելով:

Ձեռային Աշխատանք

Զատկուայ Վերջին Վայրկեանի
Պատրաստութիւններ

Եթէ այս շաբթուան ընթացքին ժամանակ չունեցար Զատիկի յատուկ պատրաստութիւններ տեսնելու եւ չկրցար հաւկիթներ զարդարել, ահա քանի մը ձեռայիններ` վերջին վայրկեանի պատրաստութիւններուդ համար:

Հաւկիթները Զարդարենք

Վաղը արդէն Զատիկ է, եւ դուն ոչ մէկ գնում ըրած ես զանազան ձեւերով զարդարելու համար հաւկիթները: Մտահոգուելու հարկ չկայ: Դուն կրնաս պարզապէս տարբեր արտայայտութիւններ գծել սեւ ներկով հաւկիթներուն վրայ:

Հաւկիթները կրնաս գործածել առանց զանոնք ներկելու, ճերմակ կամ սրճագոյն (Բայց անշուշտ խաշուած): Կրնաս նաեւ զանոնք նախ գոյնզգոյն ներկել, կամ միայն դեղին համակարգիչի կամ բջիջային հեռաձայններու նամակներուն մէջ գորածածուած «ժպտուն երեսներուն» նման: Վերջապէս, կրնաս նաեւ պզտիկ ժապաւէններ, բուրդէ թելեր, եւ այլն փակցնել անոնց վրայ:

Պզտիկ Նապաստակներ

Այս անուշիկ, պզտիկ նապաստակները կրնաս զետեղել իւրաքանչիւր անձի պնակին մէջ Զատկուան սեղանը զարդարելու համար:

Այս ձեռայինին համար պէտք ունիս յատկապէս փոքրիկ կերպընկալէ դգալներու (նախընտրաբար` ճերմակ): Դգալին վրայ սեւ ներկ-մատիտով գծէ նապաստակին աչքերը, քիթը, բերանը եւ ակռաները: Ճերմակ թուղթի մը վրայ գծէ եւ կտրէ նապաստակին ականջներ: Զանոնք փակցուր նապաստակին գլխուն ետեւը:

Նապաստակին մարմնին համար կրնաս գործածել ականջ մաքրելիք ցպիկներ` իբրեւ թեւեր եւ զարդարուն թուղթէ թաշկինակներ` իբրեւ հագուստ:

Կրնաս նաեւ կլոր բամպակ մը փակցել դգալին վրայ, նապաստակին գլխուն տակ, անասունին մարմինը ընելու, եւ առջեւը փակցնել կանաչ թուղթէ խոտեր: Կամ պարզապէս թուղթէ թաշկինակէ մը պզտիկ փողկապ մը շինել եւ փակցել նապաստակին վիզին վրայ:

Մրցանիշ

Աշխարհի ամէնէն մեծ Զատկուան Հաւկիթը 8,32 մեթր բարձրութիւն ունի: Նախորդ մրցանիշը կը պատկանէր Հարաւային Ափրիկէի Քուազուլու Նաթալ քաղաքին, որուն տուրմէ հաւկիթին բարձրութիւնը 7,65 մեթր էր:

Պելճիքայի Սենթ Նիքլաաս քաղաքին կողմէ ապսպրուած այս տուրմէ հաւկիթը պատրաստելու համար քսան վեց տուրմի մասնագէտներ 525 ժամ աշխատած են եւ գործածած` 1950 քիլօ տուրմ:

 Ժամանց