Հարցազրոյցը` ՀԵՐՄԻՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆԻ
«Ապառաժ» լրատուականի հիւրն է ՀՅԴ անդամ, ԼՂՀ մշակոյթի եւ երիտասարդութեան հարցերի փոխնախարար, ազգագրագէտ, Արցախի պետական համալսարանի դասախօս Լեռնիկ Յովհաննիսեանը: Լ. Յովհաննիսեանը նաեւ հեղինակային հաղորդում է վարում Արցախի հանրային հեռուստատեսութեամբ` հեռուստադիտողին ներկայացնելով արցախեան պատմամշակութային արժէքները:
Լեռնիկ Յովհաննիսեանը ծնուել է 1973 թուականին, արցախի Քարինտակ գիւղում: Չնայած իր երիտասարդ տարիքին` նա հարուստ կենսագրութիւն ունի եւ նշանակալից քաղաքական ուղի:
ՀԱՐՑՈՒՄ.- Դուք շատ երիտասարդ տարիքում մուտք գործեցիք քաղաքականութիւն, մաս կազմեցիք ՀՅ դաշնակցութեանը: Ինչպէ՞ս եւ ինչո՞վ էր այդ ամէնը պայմանաւորուած, ինչու ընտրեցի՞ք հէնց Դաշնակցութիւնը:
ՊԱՏԱՍԽԱՆ.- Ծնունդով Քարինտակ գիւղից եմ, բայց 14 տարեկանում տեղափոխուեցի Երեւան, սկսեցի սովորել հայագիտական թեքումով դպրոցում: Դա այն տարիներն էին, երբ արցախեան շարժումն արդէն ձեւաւորուել էր եւ մեր պատմութեան, այսպէս ասած, սպիտակ էջերն արդէն բացւում էին: Այդ ժամանակի մամուլը ողողուած էր Արցախի ազգային-ազատագրական պայքարի մասին պատմող յօդուածներով: Մեզ դասաւանդող մասնագէտները բաւականին հետաքրքիր նիւթեր էին տրամադրում, պատմում հայ ժողովրդի ազգային-ազատագրական պայքարի մասին, յատկապէս` 19-րդ դարի վերջին եւ 20-րդ դարասկզբին Արեւմտեան Հայաստանում, 1905-1906 թթ. Արեւելեան Հայաստանում տեղի ունեցած դէպքերը եւ այդ ամէնում` ՀՅ Դաշնակցութեան ունեցած դերակատարութիւնը: Խորհրդային Հայաստանում տպագրուած հայոց պատմութեան դասագրքերում Դաշնակցութիւնը ներկայացուած էր միայն բացասական կերպով:
1988 թուականին մի շատ հետաքրքիր յօդուած կարդացի` Լ. Խուրշուդեանի (ԵՊՀ հայոց պատմութեան ամպիոնի վարիչ) հեղինակութեամբ, որը տպագրուել էր «Գրական» թերթում: Այն Խորհրդային Հայաստանում տպագրուած առաջին յօդուածներից էր, որը ներկայացնում էր ՀՅԴ-ի իրական դերը մեր ժողովրդի կեանքում: Այս ամէնի արդիւնքում Դաշնակցութիւնն ինձ համար բացայայտւում էր, աւելի շատ տեղեկութիւններ էի ձեռք բերում կուսակցութեան մասին,իսկ այնուհետեւ, երբ արդէն ընդունուեցի եւ սկսեցի սովորել Երեւանի պետական համալսարանի պատմութեան բաժանմունքում, իմ լսածն ու կարդացածը գիտական հիմքերի վրայ դրուեց: Հանրային գրադարանում, յիշում եմ, համոզելով գրադարանավարուհուն, կարդում էի Սիմոն Վրացեանի «Հայաստանը ռուսական սալի եւ թուրքական մուրճի արանքում» եւ «Հայաստանի Հանրապետութիւն»-ը , Ա. Խատիսեանի «Հայաստանի Հանրապետութեան ծագումն ու զարգացումը», Մ. Վարանդեանի «ՀՅ դաշնակցութեան պատմութիւն»-ը եւ այլն: Փա՛ռք Աստծոյ, թէեւ այդ գրքերը փակ պահոցում էին, բայց կարողանում էինք մի կերպ ձեռք բերել, ուսումնասիրել:
Դաշնակցութեան գործունէութեանը ծանօթացայ նաեւ աւագ ընկերներիս շնորհիւ, որոնց հետ միասին բնակւում էինք հանրակացարանում: Այդ ժամանակաշրջանի ԵՊՀ պատմութեան բաժանմունքի թէ՛ ուսանողութեան, թէ՛ դասախօսների շրջանում մեծ էր հայրենիք նոր վերադարձած կուսակցութեան անդամագրուածների թիւը: Շատ լաւ յիշում եմ Թաթուլ Յարութիւնեանին, ում յետ մտերիմ յարաբերութիւններ ունենք, ով արդէն անդամագրուել էր Դաշնակցութեանը: Նա մեծ ազդեցութիւն ունեցաւ իմ ընտրութեան հարցում: Մեծ էր նաեւ իմ մէկ այլ ընկերոջ` Եուրի Նաւոյեանի ազդեցութիւնը, ով այսօր ղեկավարում է «Ռուս-հայկական համագործակցութիւն»-ը: Նա Լիբանանում 1990թ. տպագրուած «Կայծեր»-ի բացառիկն էր բերել եւ բաժանում էր բոլորիս: Մինչեւ հիմա պահում եմ այդ օրինակը:
Իմ համադասարանցիներից Ա. Եզիազարեանը, Ա. Համբարձումեանը, ովքեր նոյնպէս անդամագրուել էին կուսակցութեանը, մեծ ազդեցութիւն ունեցան: Իսկ Արցախում, երբ ծառայում էի ՊԲ Շուշիի գնդում, ծանօթացայ. Մարտիրոսեանի հետ: Ասպիրանտուրայում սովորելու տարիներին ընկերացայ Վ. Բալայեանի եւ Ա. Սարգսեանի հետ: Ահա այդպէս ես ընտրեցի Դաշնակցութիւնը: Սակայն Դաշնակցութեանը անդամագրուելն ինքնապատակ չէր, դա գաղափարական հենք ունէր, այն երիտասարդութեան մէջ սերմանում է ոչ միայն հայրենասիրութիւն, այլ նաեւ` կարգապահութիւն ու պատասխանատուութեան զգացում: Ինձ գրաւեց կուսակցութեան ապակենտրոն կառուցուածքը, ընկերվարութիւնը, քննարկումների ազատութիւնը, ծրագիրը, կանոնագիրը: Ես ընտրեցի Դաշնակցութիւնը եւ դրա համար հպարտ եմ:
Հ.- Ընկե՛ր Լեռնիկ, ձեր գործունէութիւնն այսօր, կարելի է ասել, բազմաբնոյթ է. դուք սիրուած դասախօս էք, սիրուած կուսակից, Արցախի հանրային հեռուստատեսութիւնում ունէք ձեր հեղինակային հաղորդաշարը,զբաղւում էք ազգագրութեամբ, այդ ամէնի հետ մէկտեղ` այսօր նաեւ մշակոյթի եւ երիտասարդութեան հարցերի փոխնախարարի պաշտօնն էք զբաղեցնում. ինչպէ՞ս եւ որքանո՞վ է յաջողւում համատեղել այս ամէնը:
Պ.- Ճիշդ է` այս ամէնը մեծ պատասխանատուութիւն է, բայց փորձում եմ համատեղել: ԼՂՀ մշակոյթի եւ երիտասարդութեան հարցերի նախարարութեան գերակայ ուղղութիւններից մէկը նաեւ Արցախի ոչ նիւթական մշակութային ժառանգութեան պահպանումն ու հանրահռչակումն է: Փաստօրէն, իմ մասնագիտութիւնը եւ այսօրուայ զբաղեցրած պետական պաշտօնի գործառոյթներից մէկը համընկնում են:
Եթէ ասեմ, որ ամէն ինչ գերազանց հասցնում եմ, ճիշդ չէր լինի, բայց, յամենայնդէպս, հնարաւորինս փորձում եմ մասնագիտականս համատեղել պաշտօնականիս հետ: Եթէ մի քիչ ժամանակ եմ ունենում, զբաղւում եմ իմ սիրած գործով` յուշարձանների ուսումնասիրութեամբ, ազգագրութեամբ: Առաւօտեան արթնանալով` թերթում եմ իմ բոլոր իմացած ելեկտրոնային գրադարանները, ծանօթանում, թէ ինչ նոր աշխատութիւններ, գործեր կան ազգագրութեան վերաբերեալ, ինձ հետաքրքրող ինչ նոր գրականութիւն կայ: Կարծում եմ` ցանկացած մարդ, նախ եւ առաջ, պէտք է լաւ մասնագէտ լինի: Լաւ մասնագէտը երբեք չի կորչում: Եղել են տարիներ, երբ ես էլ աշխատանք չունէի, բայց չեմ վհատուել, աշխատել եմ, պրպտել,գնացել ճիշդ ուղիով եւ հասել արդիւնքի: Լաւ մասնագէտը վերջիվերջոյ գնահատւում է:
Հ.- Դուք երկար ժամանակ աշխատել էք Արցախի երիտասարդական միութեան հետ` որպէս միութեան ատենապետ. ի՞նչ էք կարծում, ո՞րն է դաշնակցական երիտասարդի տիպարը, ո՞րն է նրա այսօրուայ առաքելութիւնը:
Պ.- 2003-2004 թթ. արդէն տարբեր պատասխանատուութիւններ եմ ստանձնել ՀՅԴ Արցախի կառոյցում` սկսած խմբապետից մինչեւ Ստեփանակերտի կոմիտէութեան ներկայացուցիչ, այնուհետեւ` 2011-2013 թթ, եղել եմ նաեւ ԿԿ անդամ: Ամենահետաքրքիր տարիները, սակայն, ինձ համար եղել է 2006-2011թթ, երբ եղել եմ ՀՅԴ ԱԵՄ-ի ատենապետ: Միշտ սիրել եմ աշխատել երիտասարդների հետ, յատկապէս եթէ այդ երիտասարդները խելամիտ, բանիմաց ու ազգային մտածելակերպով են օժտուած:
Դաշնակցական երիտասարդին ես միշտ տեսնում եմ որպէս պայքարող մարտիկ. դա կը լինի տնտեսութեան ոլորտ, կը լինի քաղաքականութեան, երիտասարդական դաշտ, թէ մէկ այլ բնագաւառ: Պայքար բառի իմաստը սոսկ զէնքով պայքարելը չէ, պայքարը միայն զէնքով չէ, որ իրագործւում է: Համոզուած եմ` դաշնակցական երիտասարդը գիտի իր անելիքները, նա այնպիսի քայլ չի կատարի, որը կը վնասի իր հայրենիքին: Դաշնակցական երիտասարդի մօտ աւելի շատ դաշնակցելու, համագործակցելու գաղափար կայ. դա եմ շատ սիրում: Եթէ կայ Դաշնակցութիւն, ուրեմն կայ կարգապահութիւն, կայ միտք, կայ գաղափար, կայ պայքար, կայ յաղթանակ:
Հ.- Գիտենք, որ Հայ դատի թեմայով մի շարք երկրներում մասնակցել էք խորհրդաժողովների: Այսօր` Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի նախաշեմին. ո՞րն է, ըստ ձեզ, հայ մարդու անելիքը:
Պ.- Այո՛, Հայ դատի թեմայով մասնակցել եմ տարբեր միջոցառումների, երիտասարդական-ուսանողական միութիւնների պատասխանատուների խորհրդաժողովների, յատկապէս սփիւռքում ականատես եմ եղել, թէ ինչքա՛ն է դժուար այդ պայքարը, քանի որ թուրքական պետութիւնը բաւականին մեծ գումարներ է դնում իր ժխտողական քաղաքականութիւնը առաջ տանելու համար: Այսօր Հայ դատի գրասենեակներն օր ու գիշեր պայքարում են թուրքական քարոզչութեան դէմ, աշխարհին ներկայացնում ճշմարտութիւնը: Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակին մեր ժողովուրդն էլ աւելի պէտք է համախմբուի, նա պիտի կարողանայ իր միջից թօթափել զոհի կերպարն ու բռնի պայքարի ուղին: Ցեղասպանութեան զոհերին յարգանքի տուրք մատուցելով` մենք միաժամանակ պէտք չէ մոռանանք ճանաչման, դատապարտման ու հատուցման մասին: Մենք մեր պայքարը պիտի չթուլացնենք, այլապէս միլիոն ու կէս անմեղ զոհերը մեզ չեն ների:
