Կնոջական

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Երկրագունդի բնակչութեան մէկ քառորդը սնահաւատ է: Շատեր սնահաւատութիւնը կը վերագրեն տգիտութեան. այս վարկածը այդքան ալ ճիշդ չէ, քանի որ բազմաթիւ ուսումնասիրութիւններ ցոյց տուած են, որ նախապաշարուած կրնան ըլլալ հարուստ թէ աղքատ, տգէտ թէ զարգացած, հաւատացեալ թէ անհաւատ մարդիկ: Նախապաշարումներու շարքը շատ երկար է, ծանօթանանք անոնցմէ մէկ քանիին եւ իմանանք, թէ անոնք ինչպէ՞ս ծագում առած են: Տախտակին դպչիլ Նախապաշարուած...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Ճափոնական այս բաղադրատոմսը կը դանդաղեցնէ կնճիռներու յայտնութիւնը, թարմութիւն եւ երիտասարդ տեսք կու տայ մորթին: Պատահական չէ, որ բրինձը ճափոնական սննդակարգի անբաժան մէկ մասնիկն է: Անիկա հարուստ է Պէ. կենսանիւթով, որ կը նպաստէ արեան շրջագայութեան, բջիջներու վերականգնման եւ աճին` կանխարգիլելով վաղաժամ ծերութիւնը: Ճափոնական այս ծեփուկի օգտագործումէն ետք դէմքիդ մորթը կը դառնայ աւելի բաց գոյնի, փափուկ եւ թաւշեայ: Պատրաստութեան համար...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ «Նոր տարուան առիթով ցանկանում եմ, որ մեր զոհուած մարտիկների եւ կենդանի մնացածների արդար փափաքները` թշնամու ոչնչացումը արագ կատարուի: Ցանկանում եմ մեր քաջարի զինուորներին աննկուն հաւատ եւ համոզմունք` վերջնական յաղթանակի հանդէպ: Բարեմաղթում եմ աւելի տոկունութիւն, կորով եւ խիզախութիւն: Համոզուած ենք, որ շուտով մեր հերոսական եղբայրների արիւնով ազատագրուած հողերի վրայ նորից կը ծաւալուի ընդհատուած խաղաղ եւ ստեղծագործ աշխատանքը»: 1942, յունուար...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Մեզանից է կախուած, որ այս եկող տարին իսկապէս նոր լինի` նա նոր է լինում մեր նոր գործերով ու խոհերով, ծրագրերով ու երազներով: Մեզանից է կախուած, որ նա լաւ լինի, նա լաւ է լինում մեր լաւ ձգտումներով ու արարքներով: Շնորհաւոր ձեր Նոր տարին, թէեւ, աւա՜ղ, այն նոյնպէս պանդխտութեան տարի է լինելու ձեզանից շատերու համար: Ցանկանք, որ այս տարի իրար...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Քսաներորդ դարու սկիզբը հայերուս մէջ օճախն էր, որ կը տաքցնէր տունը, օճախին վրայ էր, որ կ՛եփուէր կերակուրը: Օճախը առհասարակ տան սրբազան անկիւններէն մէկն էր, եւ անոր հետ կապուած բազմաթիւ աւանդական սովորութիւններ կ՛ապահովէին օճախին բարոյական եւ առարկայական անձեռնմխելիութիւնը: Հայերուս Նոր տարուան օճախը առանձնայատուկ էր: Շատ մը շրջաններու մէջ մեծ կոճղ մը կը դնէին օճախին մէջ` աստիճանաբար առաջ մղելու պայմանով,...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Ձեւագէտ, ոճաբան Հիւպըրթ Ժիւանշիի «Լ՛էնթերտի» (արգիլուածը) օծանելիքը ստեղծուած է 1954-ին, բրիտանացի դերասանուհի Օտրի Հեփպըրնի համար: 1953-ին 27 տարեկան ֆրանսացի ոճաբանը կը հանդիպի երիտասարդ դերասանուհիին, վերջինս Ժիւանշիէն կը խնդրէ, որ իրեն համար քանի մը հագուստ ձեւաւորէ իր յաջորդ ժապաւէնին` «Սապրինա»-ի համար: Թէեւ ձեւագէտը կը պատրաստուէր մերժել առաջարկը, բայց չդիմանալով երիտասարդ դերասանուհիին անդիմադրելի հմայքին` տեղի կու տայ եւ այնուհետեւ երկար...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ  Հայ մատենագրութեան, ինչպէս նաեւ բանաւոր աւանդազրոյցներու մէջ շատ յիշատակութիւններ կան հայրենասէր, անձնազոհ, բարեգործ կիներու մասին: Շատ են յատկապէս թագուհիներն ու իշխանուհիները, որոնք բարեգործական, մշակութային, շինարարական գործունէութիւն ծաւալած են իրենց փառքի օրերուն: Անոնց նախաձեռնութեամբ ու միջոցներով միջնադարեան Հայաստանի մէջ կառուցուած են հիասքանչ տաճարներ, որոնցմէ շատերը մինչեւ օրս հիացում կը պատճառեն իրենց ճարտարապետութեամբ, վեհութեամբ ու գեղեցկութեամբ: Իշխանուհիները գնած եւ վանքերուն...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ 1860-ին Լիբանանի տարածքին ծայր կ՛առնեն ներքին խռովութիւններ, որոնք կը սկսին աննշան թուացող դէպքով մը, որ տեղի կ՛ունենայ Պէյթ Մերի գիւղին մէջ: Կարճ ժամանակի մը ընթացքին եղբայրասպան կռիւ մը կը ծագի մարոնի եւ տիւրզի համայնքներուն միջեւ` պատճառ դառնալով մեծաթիւ զոհերու եւ աւերներու: Այս խռովութիւնները մեծ յուզում կը յառաջացնեն Եւրոպայի մէջ եւ առիթ կը դառնան եւրոպական պետութիւններու միջամտութեան: Այս վերջինները,...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Երեւանի կառավարութեան շէնքը նախագծելու ժամանակ ճարտարապետ Ալեքսանդր Թամանեանը նախատեսեր էր շէնքին աշտարակը զարդարել հսկայ ժամացոյցով մը: 1938-ին շէնքին կառուցումը գրեթէ աւարտեր էր, բայց աշտարակին վրայ դեռ մնացեր էր մեծ տրամագիծով խոռոչ մը: Սակայն ուրկէ՞ ճարել այդ չափով ժամացոյց մը... Ժամացոյցը պատրաստելու պատուէրը կը ստանայ Մոսկուայի Չայքովսկիի անուան երաժշտանոցի ճարտարապետ Մակնուշեւսքին: 1941-ին ժամացոյցը արդէն պատրաստ էր: Զայն անմիջապէս Մոսկուայէն...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Երբ երեխան խաղալիքը կը կոտրէ, մենք արարքը չարութեան կը վերագրենք ու անմիջապէս կը յանդիմանենք եւ նոյնիսկ կը պատժենք: Մինչդեռ, հոգեբանին կարծիքով, խաղալիք կոտրելը կրնայ տարբեր նշանակութիւններ ունենալ... եւ այսպէս` Երեխան Կ՛ուսումնասիրէ Իմացական գործընթացներու զարգացումը կ՛ենթադրէ երեխային կողմէ առարկաներու, խաղալիքներու ուսումնասիրութիւն: Երբ երեխան խաղալիքին մասերը կ՛առանձնացնէ, զայն կը կոտրէ, որպէսզի տեսնէ, թէ ներսը ի՛նչ կայ եւ կը փորձէ ճանչնալ,...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ  Ստալինեան բռնապետութեան տարիներուն Մարտիրոս Սարեանի գործերէն 12 դիմանկար այրուեցան պատկերասրահի բակին մէջ: Դիմանկարները կը ներկայացնէին հայ ազգանուէր գործիչներ եւ մտաւորականներ, որոնք այդ տարիներուն Խորհրդային Միութեան կողմէ ճանչցուած էին որպէս «ժողովուրդի թշնամի»: Անոնցմէ ոմանք գնդակահարուեցան, ոմանք ալ Սիպերիա աքսորուեցան: Դիմանկարներու շարքին պէտք էր ըլլար նաեւ Եղիշէ Չարենցի դիմանկարը: Բարեբախտաբար կտաւը ոչ թէ պատկերասրահին մէջ էր, այլ` Գրականութեան եւ արուեստի...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Արամ Խաչատուրեանի մօտիկ բարեկամներէն եւ երկրպագուներէն մէկը` Երջանիկ Կարախանեանը, իր տան մէջ խնճոյք կը կազմակերպէր, ամէն անգամ որ երաժիշտը Երեւան կ՛այցելէր: Խաչատուրեանը խորոված կը սիրէր: Անգամ մը ան Կարախանեանին կը զգուշացնէ, որ խորովածը նախօրօք չպատրաստէ: - Այս անգամ կ՛ուզեմ Նորքի ձեր պարտէզին մէջ իմ ձեռքովս խորոված պատրաստել, եւ դուք կը տեսնէք, թէ ի՛նչ լաւն է իմ պատրաստածը: Կարախանեանի...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Մասնագէտներու կարծիքով, ձեռագիր գրելու վարժութիւնը չափազանց կարեւոր է եւ օգտակար երեխաներուն համար: Մանկավարժ-հոգեբան Ելենա Մակարովայի կարծիքով, գրելու ժամանակ երեխային ուղեղը կը գործէ շատ համադրուած կերպով: Գրելուն մէջ ներգրաւուած են ուշադրութեան, յիշողութեան եւ մտածողութեան գործընթացները: Մակարովա կ՛ընդգծէ, որ գրելը նաեւ կը նպաստէ խօսքի ձեւաւորման վրայ: Փաստօրէն ձեռագիր գրելը մեղմ խթան կը հանդիսանայ բոլոր մտաւոր գործողութիւններու զարգացման համար: Եզրափակելով` Մակարովա...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ  Վերջերս Միլանի մէջ կայացած Emerging Talents Milan նորաձեւութեան ներկայացման ընթացքին հայ ոճաբանները աշխարհին կոչ ուղղեցին Հայաստանի կողքին կանգնիլ` դատապարտելով ազրպէյճանական վերջին յարձակումը: Նախքան հագուստներու ցուցադրութիւնը` մեծ պաստառին վրայ յայտնուած է հետեւեալ գրութիւնը. «Մինչեւ ցուցադրութեան սկսիլը հայ ոճաբանները իրենց ձայնը կը բարձրացնեն եւ կը խնդրեն կանգնիլ Հայաստանի կողքին` դատապարտելով ազրպէյճանական յարձակումը»: Հաղորդագրութեան աւարտին հայ ոճաբանները Stand with Armenia գրութեամբ...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Հասնիլ Ջերմուկ եւ չբարձրանալ Ջերմուկի խորհրդանիշ եղնիկին մօտ` ջերմուկցին երբեք չի ներեր... հոն գեղատեսիլ վայրերը ամէնուրեք են: Իսկ թէ ինչո՛ւ եղնիկը Ջերմուկի խորհրդանիշ դարձած է, առասպելը կը պատմէ: Աւանդապատումի մը համաձայն, շատ հին ժամանակներուն, երբ մարդոց ապրուստի հիմնական միջոցը որսորդութիւնն էր, Ջերմուկի կուսական անտառները լեցուն էին այլազան որսատեսակներով. օրին մէկը փորձառու որսորդ մը կը նետահարէ երիտասարդ եղնիկ մը:...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ  Բանաստեղծուհիին տուն-թանգարանը բացուած է 20 յունուար 2009-ին, անոր ծննդեան 90-րդ տարեդարձին օրը: Կապուտիկեանի կեանքը պատմող բազմաթիւ իրերու շարքին ցուցադրուած է նաեւ կարի մեքենայ մը, զոր բանաստեղծուհիին մայրը` Լիա Կապուտիկեանը, գներ էր Երեւանի հրուշակեղէնի գործարանին մէջ, որպէս գլխաւոր հաշուապահ աշխատած տարիներուն: Գաղթական ընտանիքը այդ տարիներուն աւելորդ ծախսեր ընելու հնարաւորութիւն չունէր, բանաստեղծուհիին մօր աշխատանքին շնորհիւ էր, որ անոնք այդ «շռայլ»...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Գործարար, քաղաքական գործիչ եւ դիւանագէտ Պօղոս Նուպար փաշա նախնական ուսումը ստացած է տունը հրաւիրուած ուսուցիչներու միջոցով, այնուհետեւ ուսանած է Զուիցերիոյ եւ Ֆրանսայի համալսարանները եւ 1879-ին մեկնած է Կոստանդնուպոլիս, ուր ամուսնացած է թրքական արքունիքի յանձնակատար Յովհաննէս Տատեան պէյի աղջկան` Մարիի հետ: Զոյգը ունեցած է հինգ զաւակ` չորս որդի եւ մէկ դուստր: Օրին մէկը Պօղոս Նուպար փաշա կը նկատէ, որ...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ  Փորհարութիւն, սիրտխառնուք, փսխում, փորի ցաւ, ջերմութիւն ահաւասիկ սննդային թունաւորումի գլխաւոր ախտանշանները: Առողջ մարդուն մօտ սննդային թունաւորումը յաճախ թեթեւ է եւ կ՛անցնի երկու-երեք օրուան ընթացքին: Բայց արիւնոտ կղկղանքի կամ ջերմութեան պարագային պէտք է դիմել բժիշկին: Ի՞նչ ընել սննդային թունաւորումի վտանգը սահմանափակելու համար 1) Ձեռքերը յաճախ լուացէք: Բաղնիքէն դուրս գալէ ետք եւ շուկայէն վերադարձին անպայման լուացէք ձեր ձեռքերը, քանի որ...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ - 1 - Նախքան տունը զովացնելու մասին մտածելը` յիշեցէք, որ ամրան տօթին պէտք է փակէք պատուհաններուն եւ դուռերուն փեղկերը կամ շերտաւոր վարագոյրները, որպէսզի արեւը ներս չթափանցէ, եւ սենեակը զով մնայ: - 2 - Գիշերը օդափոխել սենեակները եւ թոյլ տալ, որ թարմ ու զով օդը տուն մտնէ: - 3 - Անջատել ելեկտրական բոլոր սարքերը, որոնք կը նպաստեն ջերմաստիճանի բարձրացման:...

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ Երեխայի դաստիարակութեան գլխաւոր նպատակներէն մէկը, եթէ ոչ` գլխաւորը, երեխային ինքնուրոյնութիւն սորվեցնելն է: Ծնողներուն կողմէ ցուցաբերուած չափազանցուած հոգատարութիւնը յաճախ պատճառ կը դառնայ, որ երեխան մեծնայ անհոգ ու անպատասխանատու, բայց նաեւ` անինքնավստահ եւ չկողմնորոշուող: Ստորեւ կը ներկայացնենք ինքնուրոյն երեխայ դաստիարակելու քանի մը հիմնական կանոններ. - Ձգեցէք, որ երեխան առանձինը ուտէ, նոյնիսկ եթէ առաջին փորձերուն կերակուրը կամ կաթը պիտի թափթփէ: Նոյնպէս...