Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
Տարիքի հետ ծարաւի զգացողութիւնը երբեմն կը նուազի: Միւս կողմէ` ջուրին համ չունենալը միշտ չէ, որ մարդիկը կը խրախուսէ զայն խմել: Սակայն ջուրին քանակը պահպանելը կարեւոր է ձեր մարմնին պատշաճ գործունէութիւն ապահովելու համար: Անբաւարար ջուր խմելը կը յանգեցնէ ջրազրկման, որ իր կարգին դուռ կը բանայ առողջական հարցերու:
Ջրազրկումը կրնայ դրսեւորուիլ տարբեր ձեւերով, որոնցմէ մէկ քանին կրնան ակնյայտ չըլլալ: Ստորեւ` 10 տարածուած նշաններ, որոնք ցոյց կու տան, որ դուք բաւարար ջուր չէք խմեր:
1
Ճաքճքած շուրթեր: Երբ մարմինը ջուրի պակաս ունի, մորթը եւ բնականաբար շուրթերը կը չորնան: Ճաքճքուն շուրթերը ջրազրկման տարածուած նշան են եւ կրնան մինչեւ իսկ արիւնահոսութիւն պատճառել:
2
Մութ գոյնի մէզ: Ասիկա ցոյց կու տայ, որ ձեր երիկամները բաւարար ջուր չեն ստանար թունաւոր նիւթերը արդիւնաւէտօրէն հեռացնելու համար: Բայց որոշ մթերքներ, ինչպէս` ճակնդեղը եւ կարգ մը կարմիր հատապտուղներ, կրնան ժամանակաւորապէս գունաւորել մէզը:
3
Փորկապութիւն: Ջուրը կարեւոր է աղիքներու դատարկման համար, անոր պակասը կրնայ պնդութիւն պատճառել: Օրական առնուազն 1,5 լիթր ջուր խմեցէք եւ կերէք մանրաթելերով ու ջուրով հարուստ հում բանջարեղէններ եւ պտուղներ` վարունգ, լոլիկ, սեխ, ձմերուկ եւ այլն…
4
Երիկամի քարեր եւ «սիսթիթ»: Ջրազրկումը կրնայ յանգեցնել լուրջ բարդութիւններու, ինչպիսիք են երիկամներու քարերը եւ «սիսթիթ»-ը: Ուշադիր եղէք այս հիւանդութիւններու ախտանշաններուն նկատմամբ: Երիկամային քարերը կը դրսեւորուին մէջքի միջին հատուածի կայուն ցաւով եւ միզելու յաճախականութեամբ: Իսկ «սիսթիթ»-ը ցաւ կը պատճառէ միզելու ժամանակ եւ յաճախակի միզելու ցանկութիւն կը յառաջացնէ: Այս խնդիրները կանխելու համար առատ ջուր խմեցէք եւ անյապաղ բժիշկին դիմեցէք:
5
Գլխացաւեր: Ուղեղը, որուն 70 առ հարիւրը կազմուած է ջուրէ, առանձնապէս ենթակայ է ջրազրկման: Ջուրի պակասը կրնայ յանգեցնել ուղեղին հասանելի թթուածինի քանակի նուազեցման, որ իր կարգին կը յառաջացնէ` գլխացաւ, գլխապտոյտ, տրամադրութեան անկում եւ յոգնածութիւն:
6
Յօդերու ցաւ: Ջուրը կենսական դեր կը խաղայ յօդերուն միջեւ օճառի պահպանման գծով` նուազեցնելով մաշուածութիւնը եւ պատռուածքը: Ջրազրկումը կրնայ օճառը դարձնել նուազ հարթ` յառաջացնելով քայքայում եւ բորբոքում շարժումի ժամանակ եւ յանգեցնել յօդացաւի:
7
Դիմադրողական համակարգի թուլացում: Ջուրը կարեւոր է ձեր մարմնին թունաւոր նիւթերը դուրս մղելու եւ լուրջ հիւանդութիւններու, ինչպիսիք են` սրտի կաթուածը, քաղցկեղը, երիկամային անբաւարարութեան վտանգը նուազեցնելու համար: Ջուրի պակասը կը թուլացնէ մարմինը` զայն աւելի խոցելի դարձնելով տարբեր խանգարումներու նկատմամբ, ինչպէս` պնդութիւն, մորթի չորութիւն, երիկամներու քարեր, յոգնածութիւն եւ նոյնիսկ անկում:
8
Կնճիռներ եւ չոր մորթ: Երբ ձեր մարմնին մէջ ջուրի պակաս կայ, մորթին տարբեր շերտերուն միջեւ նիւթափոխականութիւնը կը խաթարուի, ասիկա կրնայ քոլլաժենի եւ էլասթինի մանրաթելերը աւելի կոշտ դարձնել, իսկ մորթը` աւելի խոցելի: Կնճիռներու յայտնութիւն, «բսորիազիս» եւ այլ մորթային խանգարումներ ձեզի կը յուշեն, որ ձեր մարմինը ջուրի կարիք ունի:
9
Վատ շունչ եւ չոր բերան: Ջրազրկումը կրնայ յանգեցնել թուքի արտադրութեան նուազումի` պատճառելով բերանի չորութիւն եւ տհաճ հոտ: Թուքը ունի մանրէները սպաննելու յատկութիւն, որ կ՛օգնէ ձեր բերանը մաքուր պահելու. առանց բաւարար թուքի` մանրէները կրնան բազմանալ եւ տհաճ հոտ յառաջացնել:
10
Գլխապտոյտ: Գլխապտոյտ կամ թեթեւ գլխապտոյտի զգացում կրնայ յառաջացնել, երբ մարմինը ջրազրկուած է, քանի որ այդ կ՛ազդէ արեան ճնշման եւ արեան շրջագայութեան վրայ: Երբ դուք բաւարար ջուր չէք խմեր, արեան ծաւալը կը նուազի, ինչ որ իր կարգին կը յանգեցնէ արեան ճնշման նուազեցման, ինչպէս նաեւ ուղեղի արեան հոսքի նուազեցման:
* * *
Թէեւ շատեր գիտեն «օրական ութէն տասը բաժակ» ջուր խմելու կանոնը, սակայն մասնագէտները կը շեշտեն, որ ջուր խմելու ՁԵՒԸ նոյնքան կարեւոր է, որքան` ՔԱՆԱԿԸ:
Խուսափեցէք այս տարածուած սխալներէն` ջուր խմելու ժամանակ,
– ջուր խմել ոտքի դիրքով (յանձնարարելի է նստած դիրքով խմելը)
– ջուր խմել չափէն աւելի:
– ջուր խմել արագ եւ մեծ ումպերով:
– ջուր խմել ուտելու ընթացքին:
– ջուր խմել միայն ծարաւ զգալու ատեն:
– ջուր խմել ճաշէն անմիջապէս առաջ:
– օրուան ջուրի չափաբաժինին մեծ մասը խմել երեկոյեան:
– պաղ ջուր խմել:
– արհեստական քաղցրացուցիչներով ջուր խմել:
Կեռաս Ուտելու Համոզիչ Պատճառներ
Քաղցրահամ եւ հիւթեղ կեռասը եղանակի ամենասիրելի պտուղներէն մէկն է: Սպիտակուցով, բնաթելով, կենսանիւթերով եւ հանքայիններով հարուստ կեռասին բարիքները անհամար են: Սննդաբաններու կարծիքով`
– Կեռասը կ՛երկարաձգէ երիտասարդութիւնը. շնորհիւ Սէ. կենսանիւթին եւ կարգ մը հակաօքսիտաններու` ան կը կանխէ կնճիռներու յառաջացումը:
– Կեռասը կրնայ նուազեցնել քաղցկեղի յառաջացման հաւանականութիւնը: Այս հատապտուղին «փոլիֆենոլ»-ները կրնան հակաքաղցկեղային ազդեցութիւն ունենալ:
– Կեռասը կը պաշտպանէ սիրտը: Անոր հակաբորբոքային միացութիւնները (composes) կ՛իջեցնեն գէշ քոլեսթերոլի, թրիկլիսերիտի եւ արեան ճնշման մակարդակները: Հետեւաբար կեռասը լաւ միջոց է սրտանօթային հիւանդութիւններու եւ կաթուածի կանխարգիլման համար:
– Կեռասը նաեւ կը դանդաղեցնէ ճանաչողական ունակութիւններու վատթարացումը, կը բարելաւէ ուղեղին աշխատանքը եւ յիշողութիւնը:
– Կեռասը կը նպաստէ հանգիստ քունին: Վատ քունը պայմանաւորուած է հորմոններու անհաւասարակշռութեամբ, ընկճախտով, քունի հետ կապուած սխալ սովորութիւններով. իսկ կեռասը շնորհիւ մելաթոնին կոչուած հորմոնին` հանգիստ քուն կ՛ապահովէ:
– Կեռասը կը թեթեւցնէ յօդացաւը. կանոնաւոր օգտագործման պարագային, 35-50 տոկոսով կը նուազեցնէ յօդացաւի տագնապներու հաւանականութիւնը:
– Կեռասի բարիքներուն շարքը երկար է, բայց ինչպէ՞ս չյիշել նաեւ, որ ան կը թեթեւցնէ գլխացաւը, կ՛օգնէ մկաններու վերականգնման, կը բուժէ արեան տկարութիւնը, կը նպաստէ մազերուն առողջութեան, կը բուժէ որոշ մաշկային հիւանդութիւններ:
Մի՛ Թափէք Կեռասին Կոթերը
Յաճախ բնազդաբար աղբաման թափուող կեռասին կոթերը լեցուն են անսպասելի օգտակար յատկութիւններով: Անոնք կը պայքարին մարմնի բջիջներու ծերացման դէմ, միզամուղ են, կը դարմանեն միզուղիներու խանգարումները եւ, վերջապէս, ունին հակաբորբոքային յատկութիւններ:
Կեռասի կոթերուն յատկութիւններէն օգտուելու համար կարելի է պատրաստել թուրմ, խմիչք, որ թէ՛ առողջապահական է, թէ՛ բնական եւ թէ՛ աժան: Բաղադրատոմսը պարզ է:
– 4 ապուրի դգալ լուացուած կեռասի կոթերը թրջել 50 մլ եռացող ջուրի մէջ, անջատել կրակը, սպասել 20 վայրկեան, քամոցէ անցընել եւ խմել տաք կամ պաղ:
Յիշենք, որ ամէն բան չափի մէջ է լաւ. պէտք չէ չարաշահել թէ՛ կեռասին եւ թէ՛ կոթերու թուրմին օգտագործումը` անբաղձալի հետեւանքներէ խուսափելու համար:
Կարեւորութեամբ շեշտենք, որ յիշուած տեղեկութիւնները չեն փոխարիներ բժիշկին խորհուրդները եւ նախատեսուած չեն ինքնաբուժման համար:
Ժիւլիա Սեթեֆճեան Փարիզեան Ճաշարանը
Կրկին Արժանացեր Է Միշլեն Աստղին
Ժիւլիա Սեթեֆճեանի «Baieta» ճաշարանը կրկին արժանացեր է Միշլեն աստղին:
Սիկիլիացի հայ խոհարարը Ֆրանսայի ամենաերիտասարդ խոհարարն է, որ Միշլեն աստղին արժանացած է, առաջինը` 21 տարեկանին:
«Ի՜նչ ուրախութիւն եւ հպարտութիւն է տեսնել, որ իմ ճաշարանս կը շարունակէ արժանանալ Միշլենի ուղեցոյցի աստղին: Այս ճանաչումը յարգանքի տուրք է տարիներու քրտնաջան աշխատանքին, կարգապահութեան եւ կիրքին: Կը ցանկամ սրտիս խորքէն շնորհակալութիւն յայտնել բոլոր անոնց, որոնք օրական իմ կողքին են: Այս աստղը համատեղ ջանքերու արդիւնք է», յայտարարեր է Ժիւլիան:
Նշենք, որ Միշլենի աստղը կը շնորհուի այն ճաշարաններուն, որոնք կ՛առաջարկեն բացառիկ խոհարարութիւն: Հաշուի կ՛առնուին հինգ համընդհանուր չափանիշներ` բաղադրիչներու որակը, համերու ներդաշնակութիւնը, խոհարարական վարպետութիւնը, խոհարարին անհատականութիւնը, որ կ՛արտայայտուի խոհագիրներուն ընդմէջէն եւ, վերջապէս, հետեւողականութիւնը` ինչպէս ամբողջ ճաշացուցակին ընթացքին, այնպէս ալ` ժամանակի ընթացքին:
Խոհագիր
Կեռասի Մրգանուշ
Կասիայով Եւ Կիտրոնով
Բաղադրիչներ
1 քիլօ կեռաս
1 շերտ կիտրոն
1 կասիայի փայտիկ
200 կ շաքարաւազ
2,5 լիթր ջուր
Պատրաստութիւն
Կաթսային մէջ եռացնել ջուրը, աւելցնել կասիայի փայտիկն ու կիտրոնի հիւթը: 5 վայրկեան ետք աւելցնել լուացուած կեռասը եւ շաքարաւազը:
Եռալէն ետք 4 վայրկեան եւս եփել, ապա կրակը անջատել, կաթսային կափարիչը փակել եւ ձգել, որ հանգչի առնուազն կէս ժամ:
Մատուցել նախընտրաբար պաղ:
***
Շաբթուան Մտածումը
Բառը քարի նման է. եթէ իր տեղը չի դրւում, դիմադրում է: Բառը քարից աւելի յամառ է: Քարը կարելի է տաշել-տաշտշել, յարմարեցնել, բառը միայն իր տեղն է ուզում:
Եւ ինչ բառեր են մեռնում, երբ դրւում են ոչ իրենց տեղում…
Բառը քարի նման է. բառերից էլ կարելի է տաճար կառուցել, տաճար, որտեղ կը մաքրուի ու կը վեհանայ մարդու հոգին, նաեւ կարելի է բառը դնել պարսատիկի մէջ եւ, դիպուկ լինելու դէպքում, բառով մարդ սպաննել:
Չմոռանաք, որ բառը քարի նման է, մանաւանդ, մեր քարաստան-Հայաստանում…
ՎԱՐԴԳԷՍ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ
