Պայքար Յաւերժութեան

ՎԵՀԱՆՈՅՇ ԹԷՔԵԱՆ

Կը մխայ Երկիրը ճարճատող հրդեհի մէջ
Երկիրը` պատմութեան շոգի,
Պատմութեան կառաշար, որուն անիւը
Հասեր է վիհի բերնին:

Այստեղ հացն է անբորբոս ու բազմադարեան
Քրտնաթաթախ շնչող, արեւելում Բանի,
Երկիրը տրտում է, անքուն է Երկիրը
Երկիրը կ՛երգէ իր նոր Անտունին:

Ճշդուած են սահմանները` ատամնաշար գայլի
Խօլ պատմութեան մութէն նոր ոռնոց է հիմա:
Գերճնշուած աչք` ադամամութի ճեղքուած արգանդին
Կաթնագոյն երազի խոշտանգումը կարմիր
Կը ցցուի կրկին:

Կանգնած բարձրաճակատ` շոգիին մէջ Երկրի
Գիտէ՛ թէ արեւը պիտի գոյատեւէ.
Ո՛չ զոհ է, ո՛չ հերոս, ո՛չ նահատակ, ո՛չ քուրմ,
Միայն պատարագիչը ազատութեան տօնի:

Հեռուն լեռնաշղթայ ու միտք խանձող գիշեր
Քովը` Մասիս լեռը իբրեւ ռազմատորմիղ,
Խրթին հարցերուն դէմ ` պատասխանն է միակ
Օ գերագոյն սինիզմ:

Եւ ինչպէ՛ս բռնել
Ո՞վ պիտի նկարագրէ անկախութեան հիւլէն,
Կիսաբաց դարպասներուն ցնցումներով լարուած
Ճանկռտելով ներկան, խտացնելով այդտեղ
Լուսարձակո՛ւմը նայուածքի,
Երբ շեշտակի նայուածքի մէջ դահիճը զոհ կը դառնայ
Կը փռուի գետնին` ռումբերը ձեռքին:

Ո՞վ էր դասալիք, ուրիշ ո՞վ էր յուսահատ անցեալ ամիս…

Ծաղկեալ ծիրանին իր հայեացքը սրեց
Հրապարակը լարեց պատմութիւնը խրթին
Եղիցի լո՜յս
Եռաբլուրի եռագոյններու տակ
Դողահար ոսկորներ արցունք ծորեցին:

Տեղ մը հացթուխը իր թոնիրը մարեց
Եւ ծիրանին` խոշոր իր կարմրած աչքով
Խեթ խեթ նայեցաւ դաւադիր գահին:

Շինականը պատռեց հողի կուրծքը ծաւի
Եւ երկինքը դիտեց, եւ նայեցաւ հողի՛ն,
եւ նայեցաւ իր տան` տրուած թշնամիին,
որուն սեւ ծուխն անգամ իր հրճուանքն էր ոսկի:

Կանգնած են բազմաճակատ` տքնանքին մէջ հողի,
Կանգնած են միաճակատ` այդ երկունքի կողքին:
Կանգնած է գերհզօր` հազար անգամ դրուած
Շիկացնող մահուան սալ ու կռանի միջեւ
Կանգնած է բարձրաճակատ, աներեր ու խռով
Պայքարը բարեբեր:

Ոչ ոք չի կրնար այստեղէն դուրս գալ երբ ամենահեռաւոր
սահմանները կ՛անջատուին: Անյայտ շղթաները որ պատերազմը
դրաւ` պիտի խշրտան, պիտի հոգիդ վառի ուզես կամ չուզես, շքեղ ծիրանին միականի դառնայ, խաղողի ճղիկը ճչայ հնձանի մէջ,
ու ցորենին մարմինը իր գլուխէն բաժնուի:

Հոս է անխորտակելին, Ոգին Նայիրեան:
Ան պիտի անջատէ ցորենը` որոմէն,
Պիտի Արցախի արեւը ծագի,
Պիտի Հայաստանը շողշողայ նորէն
Միայն թէ ջնջուի՜ մրուրը` ճակտէն,
Միայն թէ անցնի մահացու թաթը կակուղ մրուրին:

Եւ պիտի ըլլայ որ դարձեալ ու նորէն
քարի պէս կանգնած ցուլերու ականջին ինը զանգակներ
բա՜րձր ղօղանջեն:

Զանգե՜ր, ղօղանջեցէ՜ք,
Նահատակներու թարմ արիւններէն
Վշտահալած ընտանիքներէն
խորախոցուած գերիներէն
խոշտանգուած եկեղեցիներէն
Խորտակուող յուշակոթողներէն
Խողխողուող սահմաններէն
Սուգէն, բռնագաղթէն
Արհաւիրքէն ու զուլումէն ետք`
Կը հասնին իմաստուն Արդարութիւնը
Կենսաբեր Պատիւն ու լաւատես Յաւերժութիւնը
Կը փրկուի Երկիրը բռնաբարուող
Կը մարի հրդեհը լափլիզող:

Արի արիւն եւ թարմ մոխիր խառնուած են
Հողին ու մեր հոգիին,
Այս հո՛ղն է որ շող կ՛արձակէ արեգնային:

Սեպտեմբեր, 2024