ՎԱՐԴԱՆ Բ. ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ
109-ամեակէն դէպի 110-ամեակ եւ անսահման տարիներու պահանջատիրութեան ոգեկոչում: Սերունդներ շարունակ բաբախող սիրտը եղած են եւ պիտի մնան աւելի քան 1,5 միլիոն անշնչացած հայորդիներու, որոնց իրաւունքներուն կեանք տուած են` առանց յուսահատելու եւ յանձնուելու թշնամիին: Հայոց ցեղասպանութեան զոհերուն անբիծ հոգիները կը ննջեն խաղաղութեան մէջ, երբ անոնց սուրբ եւ անմահ Դատը պաշտպանող հայորդիներ ամէնօրեայ յաջողութիւններ կ՛արձանագրեն համաշխարհային գետնի վրայ, յաջողութիւններ, որոնք կաթիլ-կաթիլ յոյսի գետը կազմելով` կը հոսին դէպի արդարութեան ծովը:
Աւելի քան մէկ դար առաջ տեղի ունեցած դէպքեր, որոնք յաճախ ազգովին մեզ ժամանակաւոր ուժասպառութիւն պաճառած եւ յուսահատութիւն ներշնչած են, բայց եւ այնպէս գոյատեւելու ոգին միշտ մեր ուժերը հաւաքելով մեզ վերականգնած է եւ` նորանոր մարտահրաւէրներու առաջնորդած: Պատմութիւնը վկայ է, որ պայքարող ազգեր չեն կրնար ձուլուիլ, նոյնիսկ եթէ ապազգային գաղափարներով տարուած ղեկավարներ որոշ ժամանակ զանոնք առաջնորդեն սխալ ճանապարհով:
Ազգի մը ճակատագիրը ազգը ի՛նք կ՛որոշէ եւ ոչ թէ անհատներ, որոնք բազմիցս ազգի արդար իրաւունքները զիջած կ՛ըլլան անյայտ պատճառներով: Յուդան Յիսուսը մատնեց 30 արծաթի համար, բայց ետքը զղջումի առիթ նոյնիսկ չունենալով` ինքզինք կախեց: Նիւթականը միշտ եղած է այն խաբուսիկ նիւթը, որ մարդուն կրցած է խաբել ու շեղել իր սկզբունքային ճանապարհէն` զայն առաջնորդելով դէպի քանդում:
Ազգեր միշտ վնասներ կրած են, միաժամանակ ազգային բարձր ոգիով օժտուած հաւաքականութիւններ միշտ եւ միշտ կրցած են գերազանցել պատմութեան սեւ էջերը եւ վերականգնած ու գոյատեւած են: Օսմանցի թուրքը կարծեց, թէ պիտի կարենայ հայ ազգը բնաջնջել, նոյնպէս ներկայիս ազրպէյճանցին կը կարծէ, որ իր թուրք եղբայրներուն համաթուրանական ծրագիրը գործադրելով` պիտի կարենայ յաջողիլ:
Երկրային ոչ մէկ ուժ պիտի յաջողի հայուն գոյատեւելու ոգին սպաննել, եւ միշտ նորանոր սերունդներ ծնունդ պիտի տան նոր կեանքի, որ առիթ պիտի ընծայէ գունաւոր ծաղիկներու ծաղկման եւ մշտադալար գարուններու ծնունդի, որոնք պայքարելու նոր միտքերով վերակազմակերպուելու միջոցներ ընծայելով` պիտի վերականգնեն հայոց փուլ եկած սիւները:
