Թարգմանչաց տօնը յուշարար օրն է` տարուան ընթացքին ամէն օր ապրելու տօնին խորհուրդով եւ պատգամներով: Հայոց գիրերու գիւտն ու Աստուածաշունչի անդրանիկ թարգմանութիւնը մեկնարկը հանդիսացան հայ դպրութեան եւ ամէնէն կարեւորը` Թարգմանչաց շարժումին:
Շարժում մը, որուն նպատակն էր հայացնել հայ ժողովուրդի դարաւոր հոգեմտաւոր ժառանգութիւնը եւ լեզուն դարձնել հայապահպանման հիմնական կռուանը: Շարժում մը, որուն հիմքերը հետագային հանդիսացան պետականութեան պահպանումն ու ազգին գոյատեւումը: Շարժում մը, որուն վեց թարգմանիչները` Մեսրոպ Մաշտոցը, Եղիշէն, Մովսէս Խորենացին, Դաւիթ Անյաղթը, Գրիգոր Նարեկացին եւ Ներսէս Շնորհալին հետեւողական աշխատանքով ու զոհողութիւններով բացին հայ մտքի ու դպրութեան ուղին:
Եւ այսօր, այբուբենի գիւտէն ու Թարգմանչաց շարժումէն 16 դար ետք հայ ժողովուրդը նոյնքան կարիքն ունի նոր շարժումի, որովհետեւ դժբախտաբար ե՛ւ հայրենիքի մէջ ե՛ւ գաղութներու մէջ օրըստօրէ կը հեռանանք մեր ժառանգութիւններէն` մայրենիէն, մշակոյթէն, աւանդներէն…
Ներկայիս դէմ յանդիման կը գտնուինք գործող «թարգմանիչներ»-ը պահելու եւ նոր սերունդ ապահովելու մարտահրաւէրին դիմաց, երբ տարուէ տարի ականատես կը դառնանք հայ ուսուցիչներու թիւի նուազումին, գրողներու ընդհանրապէս բացակայութեան, հայ մշակոյթով ապրող սերունդի նօսրացման, երիտասարդ ներուժի առհասարակ անտարբերութեան:
Հակառակ տագնապներուն` Նիկոլ Աղբալեանի եւ Լեւոն Շանթի շունչով առաջնորդուող 95-ամեայ Համազգայինը միշտ ալ հաւատարիմ մնացած է իր առաքելութեան: Վկան Համազգայինի մեծ ընտանիքն է, Համազգայինի գեղարուեստի դպրոցներու պատանիներն ու երիտասարդներն են, խումբերն ու միաւորներն են, միութեան բազմաճիւղ ու ծաւալուն գործունէութիւնն է:
Վերջապէս, ի մտի ունենալով Արցախի հիմնահարցը, Հայաստանի դէմ ծառացող բազմատեսակ խնդիրները եւ գաղութներու վերակազմակերպման անհրաժեշտութիւնը, հարկ է յառաջիկային Թարգմանչաց տօնը վերածել համազգային տօնի` համահայկական օրակարգով քննելու ազգային արժէքային համակարգի վերականգնման նոր շարժումի մը անհրաժեշտութիւնը:
ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆԻ ԼԻԲԱՆԱՆԻ ՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
