Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Այո՛, ըստ Միջազգային ազգերու կազմակերպութեան, 15 նոյեմբերին աշխարհի բնակչութեան թիւը հասաւ 8 միլիառի:
***
Ամէն օր նոր մանուկներ կը ծնին: Նոյն ժամանակ մարդիկ միշտ աւելի երկար կ՛ապրին: Հետեւաբար զարմանալի չէ, որ նոյն բանը պատահի երկրագունդին վրայ բնակող մարդ արարածներուն թիւի մակարդակին: 1950 թուականին երկրագունդի բնակչութիւնը 2,5 միլիառ էր: 72 տարիներ ետք այս թիւը երեքով բազմապատկուած է: Ճիշդ է, որ ծնող մանուկներուն թիւը կը պակսի, սակայն շնորհիւ բժշկութեան, առողջապահութեան եւ գիտութեան մարզերու մէջ արձանագրուած մեծ յառաջդիմութիւններու` աւելի երկար ապրելու յոյսն ալ մեծ յառաջդիմութիւն արձանագրած է:
Ծնունդներուն պակսիլը արգելք պիտի չդառնայ աշխարհի բնակչութեան թիւին յառաջխաղացքին: Դարձեալ ըստ ՄԱԿ-ին 2030 թուականին, ան պիտի հասնի 8,5 միլիառի, եւ հաւանաբար 9,7 միլիառի 2037 թուականին: Գլխաւոր գագաթակէտ մը կրնայ արձանագրուիլ 2080 թուականին, երբ աշխարհի վրայ գոյութիւն ունենան 10,4 միլիառ մարդ արարածներ: Անշուշտ ասոնք նախատեսութիւններ են: Տակաւին անկարելի է այժմ վստահ կերպով հաստատել, թէ ինչպէ՛ս պիտի աճի աշխարհի բնակչութիւնը:
Մինչ մինչեւ 1800 թուականները մարդոց թիւը միլիառէն պակաս էր, միայն 12 տարիէն 7 միլիառը դարձած է 8 միլիառ:
Գիտէի՞ր, Թէ…
– Աշխարհի բնակչութեան կէսէն աւելին կ՛ապրի Ասիոյ մէջ:
– Ասիոյ մէջ կը գտնուին այն 2 երկիրները, որոնցմէ իւրաքանչիւրը մօտաւորապէս 1,5 միլիառ բնակիչ ունի` Չինաստանն ու Հնդկաստանը: Ասիկա կը նշանակէ, որ աշխարհի վրայ 3 անձէն մէկը կա՛մ դինացի, կա՛մ ալ հնդիկ է:
– Հարցում: 1 միլիառ, 100 անգամ 1 միլիոն է, թէ 1000 անգամ մէկ միլիոն (Պատասխանը՝ վերջաւորութեան):
Աշխարհի Ամէնէն Հզօր Հրթիռը
Ուղղուեցաւ Դէպի Լուսին
Վերջապէս երրորդ փորձը յաջողեցաւ: Միացեալ Նահանգներու հարաւ-արեւելքի անջրպետային «Քենետի» կեդրոնէն ULU հրթիռը ճամբայ ելաւ դէպի լուսին չորեքշաբթի, 16 նոյեմբերին:
Սակայն այս գործողութիւնը դիւրին չեղաւ: Երկու փորձեր վերվին վայրկեանին ջնջուեցան թեքնիք հարցերու պատճառ. ապա երկու մրրիկներ պատճառ դարձան, որ հրթիռին թռիչքը բազմաթիւ շաբաթներ յետաձգուի:
Այս թռիչքը առաջին փուլն է «Արտեմիս» ծրագրին: Հրթիռին փոխադրած անջրպետամեքենան հետագային փուլերուն հետը պիտի տանի աստղանաւորդներ: Սակայն այժմ անոր միակ ճամբորդները մանըքեններ են: Սակայն ան կը փոխադրէ նաեւ փոքրիկ արբանեակներ, «Քիւպ սաթ»-ներ, որոնք սփռուելով անջրպետին մէջ տարբեր ուսումնասիրական գործեր պիտի կատարեն:
«Արտեմիս 1»-ի աշխատանքը պիտի տեւէ ընդամէնը 25 օր: ULU հրթիռը նախ սկսաւ «Օրիոն» անջրպետամեքենան փոխադրելու դէպի անջրպետ: Չորս օր ետք «Օրիոն» սկսաւ իր պտոյտը լուսինին շուրջ: Ան հոն պիտի մնայ վեց շաբաթ եւ ապա պիտի վերադառնայ երկրագունդ եւ իջնէ Խաղաղական ովկիանոսին մէջ:
«Ափոլլօ»-ի վերջին թռիչքէն յիուսն տարիներ ետք այս փորձ-թռիչքը կարելիութիւնը պիտի տայ հաստատելու, որ մեքենան ապահով է աստղանաւորդներ փոխադրելու համար: Կէս դար ետք մարդ արարածը դարձեալ կը վերադառնայ լուսին` այս անգամ լուսինին վրայ ապրիլ փորձելու եւ մնայուն կեդրոն մը հաստատելու: Իսկ այս կեդրոնին գլխաւոր նպատակը պիտի ըլլայ պատրաստուիլ մարդիկ դէպի Հրատ մոլորակը ղրկելու:
– Ինչո՞ւ ULU հրթիռը յատուկ է
Ան 50 տարիներէ ի վեր թռչող ամէնէն մեծ հրթիռն է: Անիկա կը մղուի շնորհիւ չորս հսկայական մեքենաներու եւ երկու պուսթըրներու: Անոր ուժը հսկայական է:
– Որո՞նք են «Արտեմիս» ծրագրին 3 փուլերը
Այս առաջին փուլը` «Արտեմիս-1», պիտի ծառայէ ստուգելու փոխադրութեան այս նոր դրութիւնը եւ փորձելու «Օրիոն» անջրպետամեքենան:
«Արտեմիս-2»-ի աշխատանքները պիտի սկսին 2024-ին: Այս անգամ չորս աստղանաւորդներ պիտի գտնուին անջրպետամեքենային մէջ: Անոնց պաշտօնը պիտի ըլլայ լուսինին շուրջ դարձող այդ կեդրոնին մէջի նախապատրաստական աշխատանքները:
2025-ին, «Արտեմիս-3»-ի ծրագրին ծիրին մէջ, աստղանաւորդները պիտի իջնեն լուսինին վրայ` շնորհիւ մեքենայի մը, որ պիտի ծառայէ անջրպետամեքենային կեդրոնին եւ լուսինին միջեւ երթուդարձի:
– Տակաւին «Երկար քայլարշաւ» դէպի լուսին
«Օրիոն» անջրպետամեքենան երկրագունդ պիտի վերադառնայ 11 դեկտեմբերին: Սակայն մենք գիտենք, որ լուսինին մեծ արկածախնդրութիւնը տակաւին նոր կը սկսի: 2030-ական թուականներէն սկսեալ Չինաստանը կը ծրագրէ լուսինին վրայ բնակուած կեդրոն մը հաստատել` իրենց «Երկար քայլարշաւ-9» հրթիռին միջոցով:
Գիտէ՞իր, Թէ
Խաղալիքնե՞ր
Անջրպետամեքենային Մէջ
«Օրիոն» անջրպետամեքենան կը դառնայ լուսինին շուրջ: Ճիշդ է որ անոր մէջ մարդիկ չկան, սակայն կարգ մը իւրայատուկ առարկաներ ճամբորդութեան մաս կը կազմեն: Անոնց կարգին են.
– Շոն աչխար մը ներկայացնող փըլիւշ մը: Շոն ոչխարը եւրոպական անջրպետային կեդրոնին մասքոթն է: Եւրոպական անջրպետային կեդրոնը ՆԱՍԱ-ի հետ աշխատող կեդրոններէն մէկն է:
– Սնուփիի փըլիւշ մը: Ան իբրեւ «անկշռութիւն» ցուցիչ կը ծառայէ: Օդին մէջ «ծփալով»` ան գիտնականներուն ցոյց տուաւ, թէ ճիշդ ո՛ր վայրկեանին «Օրիոն»-ը անկշռութեան վիճակի մէջ էր, այսինքն երբ ճնշում գոյութիւն չունէր անոր մէջ:
– Վերջապէս, լեկոյէ 4 փոքրիկ կերպարներ, փոքրիկներուն մէջ անջրպետի մասին հետաքրքրութիւն յառաջացնելու համար:
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող 7 տարբերութիւնները:
Կրնա՞ս գտնել ելքի ճամբան:
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները:
Կրնա՞ս գտնել թիւերուն տեղերը տախտակին մէջ:
Մէկ Միլիառ. Պատասխան
1000 անգամ 1 միլիոն (1 միլիառ կը գրուի 1 եւ 9 հատ զերօ: 1 միլիոն կը գրուի 1 եւ 6 հատ զերօ):
