Վերջին մի քանի ամիսների զարգացումները, տարբեր` ուժային կենտրոնների եւ միջազգային կազմակերպութիւնների` ազրպէյճանա-ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման հեռանկարների Արցախի ապագայի հետ կապուած յայտարարութիւններն ու հնչեցուած դիրքորոշումները լուրջ մտահոգութիւն են առաջացրել Արցախում եւ համայն հայութեան շրջանակներում:
Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովը, արտայայտելով Արցախի ժողովրդի հաւաքական կամքը, հարկ է համարում այս բախտորոշ ժամանակահատուածում ի լուր աշխարհի արձանագրել եւ փաստել հետեւեալը.
Արցախը երբեք չի եղել եւ չի լինելու անկախ Ազրպէյճանի կազմում: Հէնց այս գաղափարը պէտք է լինի ազրպէյճանա-ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման հիմքում:
Ցանկացած փորձ` Արցախը բռնակցելու Ազրպէյճանին, կը հանդիսանայ միջազգային իրաւունքի կոպտագոյն խախտում, հայ ժողովրդի նոր ցեղասպանութեան իրագործման պաշտօնական արտօնագիր, հետեւաբար նման բովանդակութեամբ փաստաթղթերը Արցախի Հանրապետութեան համար անընդունելի են:
Վերահաստատելով, որ մեր բոլոր յաջողութիւնների ու ձեռքբերումների եւ պետականաշինութեան առանցքային հիմքերից է հանդիսանում Հայաստան-Արցախ-սփիւռք եռամիասնութիւնը` Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովը յայտարարում է.
Հայաստանի Հանրապետութեան ոչ մի իշխանութիւն իրաւունք չունի հրաժարուելու Արցախի ժողովրդի անվտանգութիւնն ապահովելու առաքելութիւնից կամ ընդունելի համարելու որեւէ փաստաթուղթ, որտեղ ինքնիշխան Արցախի Հանրապետութեան գոյութիւնը կասկածի տակ կը դրուի: Պահանջում ենք Հայաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւններից` միջազգային հարթակներում հանդէս գալ հայկական երկու հանրապետութիւնների միասնական շահերը պաշտպանելու դիրքերից` հիմք ընդունելով առկայ հիմնարար փաստաթղթերը, մասնաւորապէս` Հայաստանի Հանրապետութեան Անկախութեան հռչակագիրը եւ Գերագոյն խորհրդի 1992 թուականի յուլիսի 8-ի պատմական որոշումը:
. Կոչ ենք անում աշխարհասփիւռ հայութեանը` շարունակել սատարել Արցախին, պաշտպանել Արցախի ժողովրդի իրաւունքները եւ շահերը տարբեր երկրներում եւ միջազգային ատեաններում` համակողմանի նպաստելով Արցախի Հանրապետութեան ճանաչման գործին:
Արցախի Հանրապետութիւնը կողմնակից է կայուն խաղաղութեանը եւ, հետեւաբար, նաեւ խաղաղութեան պայմանագրի ստորագրմանը միտուած քայլերին, սակայն հանրապետութեան իշխանութիւնները պէտք է վերապահումով մօտենան Ազրպէյճանի Հանրապետութեան տարածքային ամբողջականութեան ճանաչմանը` հաշուի առնելով ազրպէյճանա-ղարաբաղեան հակամարտութեան չկարգաւորուած լինելու հանգամանքը:
. Մեզ համար անընդունելի է Արցախի Հանրապետութեան ինքնիշխանութիւնը, մեր ինքնորոշման իրաւունքը եւ դրա իրացման փաստը կասկածի տակ դնող ցանկացած փաստաթուղթ եւ առաջարկ, քանի որ այն չի արտացոլում պատմաիրաւական իրողութիւնները: Միջազգային հանրութիւնը պարտաւոր է յարգել արցախահայութեան պահանջը, քանզի այն համապատասխանում է միջազգային իրաւունքի հիմնարար սկզբունքներին եւ կանոններին:
. Հաշուի առնելով Ռուսաստանի պատմական դերակատարութիւնը մեր տարածաշրջանում խաղաղութեան եւ կայունութեան ապահովման գործում եւ, մասնաւորապէս, նախայարձակ Ազրպէյճանի կողմից մեզ պարտադրուած 2020 թուականի 44-օրեայ պատերազմի դադարեցմանն անձամբ Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահ Վ. Փութինի անմիջական եւ գործուն մասնակցութիւնը` դիմում ենք Ռուսաստանի Դաշնութեանը` Արցախի Ժողովրդի անվտանգութիւնն ապահովելու յանձնառութիւնը շարունակելու խնդրանքով: Այն ամրապնդելու նպատակով առաջարկում ենք հաշուի առնելով Արցախի ժողովրդին սպառնացող գոյաբանական իրական վտանգները` ներդնել քաղաքական եւ ռազմական լրացուցիչ մեքանիզմներ:
Մեր պայքարը շարունակական է, դիրքորոշումը` անփոփոխ եւ արտայայտում է աշխարհասփիւռ հայութեան հաւաքական կամքն ու ամբողջութեամբ բխում է Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի 2022 թուականի ապրիլի 14-ի յայտարարութեամբ նախանշուած սկզբունքներից:
30 հոկտեմբեր 2022
