ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ
«Քալիֆորնիա Քուրիըր» թերթի հրատարակիչ
. «Կելափ» միջազգային ընկերակցութեան կողմէ 26-28 մայիս 2022-ին կատարուած հարցախոյզի մը համաձայն, Հայաստանի հարցուած քաղաքացիներու 89,3 տոկոսը ներկայացնողները ըսած են, որ իրենց համար անընդունելի է, որ` «Արցախի բնակչութեան տրամադրուի ազգային փոքրամասնութեան կարգավիճակ Ազրպէյճանի կազմին մէջ»: Հարցուածներուն միայն 4,4 տոկոսը զայն նկատած է ընդունելի:
Հարցուածներուն 51 տոկոսը բացասաբար վերաբերած է 22 մայիսին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի, Ազրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի եւ Եւրոմիութեան նախագահ Շարլ Միշելի մասնակցութեամբ Պրիւքսելի մէջ տեղի ունեցած եռակողմ բանակցութիւններու արդիւնքներուն: Հարցուածներուն միայն 34,7 տոկոսը դրական գնահատած է բանակցութիւնները: Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի ղեկավարները համաձայնած են ապաշրջափակել երկու երկիրներու միջեւ երթեւեկութեան կապերը եւ կառուցել Հայաստանի տարածքով անցնող ցամաքային ճամբայ` Ազրպէյճանի եւ Նախիջեւանի միջեւ:
Հարցուածները կը կարծեն, որ Հայաստան կրնայ զէնք ստանալ Ռուսաստանէն (48,1 տոկոս), Ֆրանսայէն (13,9 տոկոս), Միացեալ Նահանգներէն (6,4 տոկոս), Իրանէն (1,7 տոկոս), ՀԱՊԿ-էն` Հաւաքական անվտանգութեան պայմանագրի կազմակերպութենէն (1,1 տոկոս), ՕԹԱՆ-էն` (0,5 տոկոս) եւ ՄԱԿ-ի Անվտանգութեան խորհուրդէն (0,1 տոկոս):
Աւելի կանուխ, «Կելափ» միջազգային ընկերակցութեան կողմէ 2-6 ապրիլ 2022-ին կատարուած հարցումին համաձայն, հարցուածներու 57,2 տոկոսը չի կարծեր, որ` «Հայաստանի ներկայ իշխանութիւնները ատակ են Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Լեռնային Ղարաբաղի շահերէն բխող եւ ընդունելի պայմաններով խաղաղութեան պայմանագիր կնքելու Ազրպէյճանի հետ»: 30,4 տոկոսը կը կարծէր, որ այդ կարելի է:
Հարցումին, թէ ո՞վ է մեղաւոր Արցախի մէջ եւ անոր շուրջ ստեղծուած լարուածութեան համար, 43,8 տոկոսը նշած է` Ազրպէյճանը, 27 տոկոսը պատասխանատուութիւնը դրած է Հայաստանի իշխանութիւններուն վրայ, 14,1 տոկոսը` ռուս խաղաղապահները, 6,1 տոկոսը` Արցախի իշխանութիւնները, 3,5 տոկոսը մեղքը բարդած է Թուրքիոյ վրայ:
Հարցուածներուն 47,7 տոկոսը բացասական գնահատած է վարչապետ Փաշինեանի աշխատանքը, մինչդեռ 38,8 տոկոսը` դրական:
Հարցուածները գրեթէ հաւասարապէս բաժնուած են երկու մասի, մէկ մասը ըսած է, որ Փաշինեան պէտք է հրաժարական տայ (41,7 տոկոս), իսկ միւս մասը` պէտք չէ հրաժարական տայ (38,7 տոկոս):
Հարցումին, թէ ո՞ր կուսակցութեան օգտին կը քուէարկէին, եթէ ընտրութիւնները տեղի ունենային մեր օրերուն, 20,4 տոկոսը պատասխանած է, որ կը սատարէր իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցութեան, 12 տոկոսը աջակցութիւն յայտնած է խորհրդարանական երկու ընդդիմադիր կուսակցութիւններուն, իսկ 1,7 տոկոսը` «Բարգաւաճ Հայաստան»-ին: Այսուամենայնիւ, հարցուածներուն 28,8 տոկոսը ըսած է, որ չէր քուէարկեր որեւէ կուսակցութեան օգտին: Իշխող կուսակցութեան վարկանիշը կտրուկ անկում ապրած է` 70,4 տոկոսէն, երբ 2018-ին Փաշինեան առաջին անգամ իշխանութեան եկաւ, եւ ա՛լ աւելի նուազած` 20 յունիս 2021-ի խորհրդարանական ընտրութիւններուն անոր կուսակցութեան ստացած ձայներու 53,9 տոկոսէն:
Հարցումին, թէ ինչպէ՞ս կը գնահատեն Հայաստանի քաղաքական ներկայ իրավիճակը, հարցուածներուն 66,5 տոկոսը (երկու երրորդը) տուած է բացասական պատասխան, մինչդեռ միայն 22,3 տոկոսը դրական կարծիք յայտնած է:
Հարցումին, թէ երկրին մէջ ստեղծուած քաղաքական իրավիճակին համար ինչպիսի՞ լուծում կը տեսնեն, հարցուածներուն 27,6 տոկոսը փոփոխութեան անհրաժեշտութիւն չի տեսներ, 26,6 տոկոսը առաջարկած է խորհրդարանական նոր ընտրութիւններ կատարել, 21,8 տոկոսը կողմ եղած է անցումային կառավարութեան ձեւաւորման, իսկ 11,4 տոկոսը փափաք յայտնած է, որ աւելի մեծ ճնշում գործադրուի ընդդիմութեան վրայ:
45,6 տոկոսը դէմ արտայայտուած է ընդդիմութեան բողոքի վերջին ցոյցերուն, իսկ 32,5 տոկոսը նշած է, որ կողմ է:
46,1 տոկոսը կողմ արտայայտուած է Հայաստանի ոստիկանութեան` ցուցարարներու հետ առճակատման, մինչ 37,2 տոկոսը քննադատած է:
Ի պատասխան այն հարցումին, թէ հարցուածները կո՞ղմ են Թուրքիոյ հետ առանց նախապայմաններու դիւանագիտական յարաբերութիւններու հաստատման եւ սահմաններու բացման 68 տոկոսը ըսած է, որ դէմ է, մինչդեռ միայն 26,3 տոկոսը կողմ արտայայտուած է:
Եզրափակելով` պէտք է նշել, որ հայ հանրութիւնը շատ պառակտուած է երկրի ներքին հարցերուն առնչութեամբ: Կան վարչապետ Փաշինեանին սատարողներ, եւ կան անոր փոխարինումը նախընտրողներ: Այսուամենայնիւ, Փաշինեանի ժողովրդականութիւնը զգալիօրէն վատացած է Հայաստանի մէջ եւ, ամենայն հաւանականութեամբ, սփիւռքի մէջ` 2018-ին ունեցած նախնական արտասովոր ժողովրդականութեան համեմատ:
Ազրպէյճանի եւ Թուրքիոյ առնչութեամբ Հայաստանի առջեւ ծառացած կարեւորագոյն հարցերուն մէջ հայերուն մեծ մասը շատ բացասաբար տրամադրուած է որեւէ զիջման` իրենց երկու թշնամի դրացի երկիրներու հետ յարաբերութիւնները բարելաւելու համար:
Վերոնշեալ հարցերէն քանի մը հատին պատասխանողները ոչ մէկ կասկած կը ձգեն, որ վարչապետին յաճախակի պնդումը, որ ինք ունի «ժողովուրդի մանտաթը», այլեւս չի համապատասխաներ իրականութեան: Փաշինեանի եւ անոր կուսակցութեան վարկանիշը զգալիօրէն նուազած է, յատկապէս` 2020 թուականի պատերազմին մէջ Հայաստանի ջախջախիչ պարտութենէն ետք: Անոր կուսակցութիւնը յաղթած է անցեալ տարուան խորհրդարանական ընտրութիւններուն արձանագրուած ընտրողներու մօտաւորապէս 25 տոկոսով, ինչ որ Հայաստանի ընդհանուր բնակչութեան փոքր տոկոսն է:
Քանի որ ամբողջ սփիւռքի մէջ նման հարցախոյզեր տեղի չեն ունենար, ապա ոչ ոք գիտէ Փաշինեանի ստոյգ վարկանիշը սփիւռքահայերու մէջ: Ամէն բան կը վկայէ այն մասին, որ անոր վարկանիշը սփիւռքի մէջ եւս կտրուկ անկում արձանագրած է, ինչպէս որ Հայաստանի մէջ: Ուստի, հակառակ վարչապետին չափազանց բարձր վարկանիշին, երբ ան 2018-ին առաջին անգամ եկաւ իշխանութեան, ներկայիս անոր հետեւորդները կը կազմեն հայերու շատ աւելի փոքր մասը` Հայաստանի եւ սփիւռքի մէջ:
Արեւելահայերէնի թարգմանեց`
ՌՈՒԶԱՆՆԱ ԱՒԱԳԵԱՆ
Արեւմտահայերէնի վերածեց`
ՍԵԴԱ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ
