Արտաքին Ականջի Ընդոծին Տձեւութիւն Եւ Լսողութեան Կորուստ

Բժիշկ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ

Արտաքին ականջի ընդոծին տձեւութիւնները,  համաձայն իրենց տարողութեան, կը յառաջացնեն որոշ աստիճանի լսողութեան տկարութիւններ:

Արտաքին ականջի տձեւութիւնները հասկնալու համար հարկ է, որ հասկնանք անոր կազմաւորումը: Յղութեան ընթացքին սաղմի կազմաւորման հետ տեղի կ՛ունենան` ականջի կազմաւորումը, աճը եւ զարգացումը: Ականջի կազմաւորումը փուլային է: Ան կը սկսի յղութեան երրորդ շաբաթը եւ իր լրումին կը հասնի յղութեան եօթներորդ ամսուան վերջաւորութեան:

Ականջը կազմուած է երեք բաժիններէ` արտաքին, միջին եւ ներքին: Այս երեք բաժիններու կազմաւորումը կը սկսի միասնաբար, սակայն անոնց ամբողջացումը տեղի կ՛ունենայ տարբեր ժամանակներու: Նախ կ՛ամբողջանայ ներքին ականջը, ապա անոր կը հետեւի միջին ականջը եւ վերջապէս` արտաքին ականջը: Ներքին ականջին  կազմաւորումը տեղի կ’ունենայ բոլորովին տարբեր վայրէ, քան` միջին եւ արտաքին ականջը, որոնք կը կազմաւորուին միեւնոյն վայրին մէջ:

Որովհետեւ ականջի երեք բաժիններու կազմաւորումը եւ զարգացումը տեղի կ՛ունենան հանգրուանային ձեւով եւ տարբեր կեդրոններէ, ականջի անբնական-տեսանելի եւ անտեսանելի երեւոյթները կրնան յայտնուիլ ամբողջութեամբ, կամ մասնակի: Ականջի տձեւութիւնները կրնան ըլլալ միակողմանի եւ կամ երկկողմանի:

Արտաքին ականջի անբնական երեւոյթները ընդոծին են, այսինքն անոնք կը տեսնուին ծնունդէն անմիջապէս ետք: Այս տձեւութիւններն են`

1.- Ականջեղ (macrotia), որ կը նշանակէ մեծ ականջակոնք (pinna):

2.- Ականջուկ (microtia), որ կը նշանակէ պզտիկ ականջակոնք:

3.- Բազմականջութիւն` ականջակոնքին առջեւ մէկէ աւելի աճառային պզտիկ գնդիկներու հաւաքածոյ:

4.- Ցցուն-տնկուած ականջակոնք (lop ear):

5.- Կրկնակի բլթակ (double earlobe) եւ կամ ճեղքուած բլթակ (bifid earlobe):

6.- Այլանդակ արտաքին ականջ` աղաւաղուած ձեւ եւ տեսք, ուր ականջակոնքը մասնակի կամ ամբողջովին խցած կ՛ըլլայ անցուղին, եւ ան տեսանելի չ՛ըլլար:

7.- Ականջակոնքի ամբողջական բացակայութիւն, ուր անցուղին նշմարելի չ՛ըլլար:

8.- Անցուղիի նեղացում (stricture), խցում եւ անցուղիի բացակայութիւն` անանցկութիւն (atresia):

9.- Թմբկաթաղանդի անբնական կազմուածք եւ բացակայութիւն:

Վերջին չորս տձեւութիւնները կը յառաջացնեն մնայուն եւ անփոփոխելի զանազան աստիճանի լսողութեան տկարացումներ, որոնք հետեւանքն են արտաքին աշխարհի ձայներու ոչ ամբողջական փոխանցման դէպի միջին ականջ:

Արտաքին ականջի տձեւութիւն ունեցող մանուկներու ծնողներէն շատերը կ՛ըսեն, որ իրենց զաւկին տկար լսողութիւնը տարիներու ընթացքին աւելի վատթարացած է: Այս ենթադրութիւնը հետեւանքն է մանուկին աճումին զուգահեռ` անոր լսողութեան պէտքերուն բազմապատկուելուն եւ միջին ու ներքին ականջի այլ հիւանդութիւններու յառաջացման:

Մանուկին լեզուական զարգացումը կախեալ է հիմնականօրէն անոր լսողութեան հետ: Անոր տկար լսողութեան պատճառով լեզուական զարգացումը անբնական ձեւով կը զարգանայ: Ականջակոնքի ընդոծին տձեւութիւն եւ անցուղիի անանցկութիւն ունեցող մանուկը մեր ուշադրութիւնը կը գրաւէ շատ կանուխէն, որովհետեւ ան կ՛ունենայ անբնական լեզուական զարգացում:

Արտաքին ականջի տձեւութիւնները կը դարմանուին վիրաբուժական գործողութեամբ եւ, հետեւաբար, լսողութիւնը կը դառնայ բնական, քանի որ արտաքին աշխարհի ձայներու փոխանցումը դէպի ականջաթմբուկ եւ միջին ականջ կ՛ըլլայ ամբողջական ու լրիւ: Այս տձեւութիւններու վերացումը կ՛ըլլայ մէկ եւ կամ մէկէ աւելի վիրաբուժական միջամտութիւններով: Այլ խօսքով, վիրաբուժական միջամտութիւնը կ՛ըլլայ փուլային` հիմնուելով տձեւութեան տարողութեան եւ ձեւին վրայ: Ընդհանրապէս մէկէ աւելի միջամտութիւններ կը կատարուին: Շատ հազուադէպ պարագայի միայն մէկ վիրաբուժութեամբ կը վերանայ տձեւութիւնը, եւ կը վերականգնի բնական լսողութիւնը: Երկու ականջներուն միատեղ տձեւութիւնները, որոնք կը պատահին երկու ականջներուն լսողութեան տկարացումով, վերանալու են կանուխ, որպէսզի վերականգնի երկու ականջներուն լսողութիւնը: Իսկ միակողմանի տձեւութիւններու վերացումը կարելի է յետաձգել աւելի ուշ տարիքի, որովհետեւ մանուկը կ՛ունենայ երեւութապէս բնական լսողութիւն. այլ խօսքով, լսողութեան տկարացումը զգալի չ՛ըլլար:

Աղջիկներու մօտ եւ մանաւանդ միակողմանի տձեւութիւններու վերացումը կարելի է քանի մը տարիով յետաձգել, որովնետեւ անոնց երկար մազերը կը ծածկեն ականջի տձեւութիւնը: իսկ տղոց մօտ նոյնիսկ միակողմանի տձեւութիւնը պէտք է վերացուի կանուխ, որպէսզի մանուկին մէջ հոգեբանական վերիվայրումներ տեղի չունենան:

Մանր տձեւութիւններու վերացումը երկու սեռերուն մօտ պարտաւորիչ չէ: Անոնք ոչ մէկ ձեւով լսողութեան տկարացում կը յառաջացնեն: Անոնց վերացումը պայմանաւորուած է միայն գեղագիտական պատճառներով:

Տարիներ առաջ դարմանատունս այցելած էր 25 տարեկան աղջիկ մը, որ կը գանգատէր իր միակողմանի ականջակոնքի այլանդակ տձեւութիւնէն եւ լսողութեան տկարացումէն: Յետ լսողութեան մանրակրկիտ քննութեան եւ արտաքին ականջի Ք ճառագայթային նկարումի, ախտաճանաչումս եղաւ հետեւեալը.  ականջակոնքի միակողմանի ընդոծին տձեւութիւն, անցուղիի ամբողջական խցում, միջին ականջի առաջին երկու ոսկրիկներու` մուրճի եւ սալի միաձուլում-անշարժութիւն,  ինչպէս նաեւ` 50 տոկոսով լսողութեան փոխանցման տկարացում:

Ենթակային բացատրելէ ետք, որ իր ականջի ընդոծին տձեւութեան եւ լսողութեան տկարութեան միակ դարմանամիջոցը վիրաբուժական գործողութիւնն էր, ան ենթարկուեցաւ վիրաբուժական նուրբ գործողութեան մը, որ յաջողութեամբ պսակուեցաւ: Ենթական ունեցաւ երեւութապէս բնական ականջակոնք եւ անցուղի ու անջատ, շարժուն երկու ոսկրիկներ: Վիրաբուժական այս փոփոխութիւններուն շնորհիւ անոր լսողութիւնը 70 տոկոս բարելաւում արձանագրեց:

Մոնրէալ, 9 փետրուար 2022