«Ազատ Օր»-ի Խմբագրական. «Հզօր Սփիւռք՝ Հզօր Հայաստան, Ազգային Ռազմավարութեան Հիմք Ու Նպատակակէտ»

Ար­դէն թե­ւա­կո­խած ենք նոր տա­րին եւ իւ­րա­քան­չիւր նոր սկիզ­բի պա­րա­գա­յին, մեր առ­ջեւ կը դրո­ւին խորհր­դա­ծու­թիւն­ներ եւ մտա­հո­գու­թիւն­ներ, ո­րոնք նախ որ­պէս բեռ կ­՚ա­ւել­նան անց­նող տա­րո­ւան հոս­քէն, ա­պա ե­կող նոր օ­րե­րուն հա­մար կը սահ­մա­նեն այն մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը, որ մարդ էա­կը ան­հա­տա­բար եւ մարդ­կա­յին հա­ւա­քա­կա­նու­թիւն­նե­րը միաս­նա­բար՝ կո­չո­ւած են դի­մագ­րա­ւե­լու։

2021-էն ետք հա­յու­թեան ճա­կա­տա­գի­րին վրայ սահ­մա­նո­ւած դառն ի­րա­կա­նու­թիւն­նե­րը կը շա­րու­նա­կեն ծանր կշռել ­Հա­յաս­տան ու Ար­ցախ աշ­խար­հի եւ սփիւռ­քեան հա­տո­ւած­նե­րուն վրայ։ Եւ մինչ կը սպա­սո­ւէր, որ հայ­րե­նի քա­ղա­քա­կան միտ­քը պի­տի կա­րո­ղա­նար այն­քան սպա­սո­ւած ոս­տու­մը ը­նել, ճա­հի­ճէն դուրս գա­լու զօ­րու­թիւ­նը գտնէր ու զայն տա­րա­ծէր ա­մէն հայ մար­դու վրայ, իշ­խա­նա­կան խաւն ու ա­նոր ա­ռաջ­նոր­դը կը շա­րու­նա­կեն հա­յու­թեան ա­պա­գան մէկ ա­ւե­լի կաս­կա­ծի տակ դնել, իսկ Ար­ցա­խի հիմ­նախն­դի­րը խեղ­թել թուրք-ատր­պէյ­ճա­նա­կան սաղ­մին մէջ։

Այս բո­լո­րին դի­մաց, Ս­փիւռ­քի հսկայ զան­գո­ւած­նե­րը կը թո­ւին ա­նո­րո­շու­թեան մէջ մնալ, յու­սա­խափ ու ան­կա­րող վի­ճակ մը կը ներ­կա­յաց­նեն, կա­րե­նալ ազ­դե­լու հա­մար այն բո­լոր վտան­գա­ւոր զար­գա­ցում­նե­րուն վրայ, ո­րոնք կը սահ­մա­նո­ւին ի հե­ճուկս հայ ժո­ղո­վուր­դի կամքին, իր հայ­րե­նի եւ սփիւռ­քեան մաս­նիկ­նե­րով։

Այ­սօր, հայ­րե­նի­քի եւ Ս­փիւռ­քի մի­ջեւ գոր­ծակ­ցու­թիւնն ու հա­մե­րաշխ յա­րա­բե­րակ­ցու­թիւ­նը խո­չըն­դոտ­նե­րու առ­ջեւ կը գտնո­ւի, ո­րով­հե­տեւ հա­մա­հայ­կա­կան օ­րա­կար­գե­րու քննու­թեան լոյ­սին տակ Ս­փիւռ­քը ամ­բող­ջու­թեամբ ան­տե­սո­ւած կը մնայ, ան­դին պե­տու­թեան իշ­խա­նա­կան խա­ւը ար­դէն մտած է հայ-թրքա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու կար­գա­ւոր­ման հու­նին մէջ, սե­պե­լով թէ այդ գոր­ծըն­թա­ցը պե­տա­կան ըն­թա­ցիկ հար­ցի մը լուծ­ման խնդիր է եւ ոչ ամ­բողջ հա­յու­թիւ­նը յու­զող ու մտա­տան­ջող ի­րո­ղու­թիւն մը։

­Միւս կող­մէն, Ս­փիւռ­քը եւս ան­կա­րող կը թո­ւի ըլ­լալ միաս­նա­կան կար­ծիք, խօսք ու տե­սա­կէտ բա­նա­ձե­ւե­լու, պար­զա­պէս ո­րով­հե­տեւ փո­խո­ւած է դա­սա­կան սփիւռ­քի պատ­կե­րը։ Այ­սօր, Ս­փիւռ­քը կը ներ­կա­յա­նայ պատ­մա­կան տար­բեր ժա­մա­նա­կաշր­ջան­նե­րու մէջ ստեղ­ծո­ւած խա­ւե­րով, ո­րոնք յա­ճախ կը գո­յակ­ցին ի­րար­մէ տար­բեր մտայ­նու­թիւն­նե­րով, տար­բեր մտա­հո­գու­թիւն­նե­րով եւ ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն­նե­րով։

­Վեր­ջին ե­րե­սուն տա­րի­նե­րուն, այս այ­լա­զա­նու­թիւ­նը խո­չըն­դոտ կը դառ­նայ Ս­փիւռ­քեան պատ­կե­րի միա­ձուլ­ման, թի­րախ­նե­րու ճշդու­մին, կա­ռա­վար­ման գոր­ծե­լաո­ճին, ո­րոնք պի­տի ստեղ­ծեն միաս­նա­կան եւ ամ­բող­ջա­կան պատ­կե­րը հա­յու­թեան այն հա­տո­ւա­ծին, որ հա­կա­ռակ իր սե­փա­կան հո­ղէն հե­ռու ապ­րե­լու ի­րա­կա­նու­թեան, պի­տի շա­րու­նա­կէ հայ­րե­նի աշ­խար­հի զար­գաց­ման ու բար­գա­վաճ­ման գլխա­ւոր ազ­դակ­նե­րէն մէ­կը հան­դի­սա­նալ։

Այս ի­րա­կա­նու­թեան վրայ կու գայ բար­դո­ւիլ նաեւ ­Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րու այ­լան­դակ եւ վտան­գա­ւոր քա­ղա­քա­կա­նու­թիւ­նը, Ս­փիւռ­քը պա­ռակ­տո­ւած տես­նե­լու նպա­տա­կով, որ ճամ­բայ ա­ռաւ նախ սփիւռ­քի նա­խա­րա­րու­թեան լու­ծու­մով ու կը շա­րու­նա­կո­ւի մին­չեւ այ­սօր՝ իւ­րա­քան­չիւր գա­ղու­թի ու հա­մայն­քի մէջ յանձ­նա­կա­տար­ներ նշե­լու ա­նի­մաստ վար­քա­գի­ծով։

­Մե­ծի ­Տանն ­Կի­լի­կիոյ Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կոս 2022-ը հռչա­կած է Ս­փիւռ­քի տա­րի։ Իր պատ­գա­մը հա­ւա­սա­րա­պէս ուղ­ղո­ւած է թէ՛ հայ­րե­նի­քին եւ թէ՛ Ս­փիւռ­քին, ա­հա­զան­գե­լով այն բո­լոր վտանգ­նե­րը, ո­րոնք կը սպառ­նան Ս­փիւռ­քի գո­յու­թե­նա­կա­նու­թեան վրայ, որ­պէս գլխա­ւոր ե­րաշ­խիք ­Հա­յաս­տա­նի ու Ար­ցա­խի ամ­բող­ջա­կա­նու­թեան ու յա­րա­տեւ­ման։

Ս­փիւռ­քը հայ­րե­նի­քին հա­մար նիւ­թա­կան գոր­ծօն մը ըլ­լա­լէ ան­դին, ու­նի ա­ւե­լի կեն­սա­կան նշա­նա­կու­թիւն իր ազ­գա­յին, քա­ղա­քա­կան, տնտե­սա­կան եւ ըն­կե­րա­յին նե­րու­ժի ամ­բող­ջա­կան եւ լիա­կա­տար զօ­րա­շար­ժով։ Այդ զօ­րա­շարժն էր, որ յատ­կա­պէս ­Հա­յաս­տա­նի ա­հա­ւոր երկ­րա­շար­ժի ու ան­կէ ետք ար­ցա­խեան հե­րո­սա­պա­տու­մի ու ­Հա­յաս­տա­նի վե­րան­կա­խաց­ման ա­ռա­ջին տա­րի­նե­րուն իր հսկայ կա­րո­ղա­կա­նու­թիւ­նը ի սպաս դրաւ հայ­րե­նի­քին առ­ջեւ։

Հ­րա­մա­յա­կան է, որ այ­սօր եւս Ս­փիւռ­քի ազ­գա­յին եւ քա­ղա­քա­կան կա­րո­ղա­կա­նու­թիւ­նը վերս­տին ար­ժե­ւո­րո­ւի հայ­րե­նի­քին կող­մէ։ ­Վե­րա­կանգ­նու­մը վեր պէտք է դա­սո­ւի այ­սօ­րո­ւան իշ­խա­նա­ւոր­նե­րու քա­ղա­քա­կան կարճ ու մշու­շոտ հո­րի­զո­նէն ու այն դառ­նայ հա­մա­հայ­կա­կան անհ­րա­ժեշ­տու­թեան գոր­ծըն­թաց։

Այս մէ­կը կը պա­հան­ջէ գործ­նա­կան քայ­լեր, զոր հայ­րե­նի քա­ղա­քա­կան միտ­քը իր ամ­բող­ջու­թեամբ պար­տի ի գործ դնել։ ­Կը պա­հան­ջէ հա­մե­րաշ­խու­թեան մթնո­լոր­տի վե­րա­կանգ­նում, որ այ­սօր ներ­կայ իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը ի վի­ճա­կի չեն յա­ռաջ մղե­լու, հե­տե­ւա­բար այն կ­՚իյ­նայ հայ­րե­նի ա­ռողջ ու­ժե­րու ու­սե­րուն վրայ։ ­Կը պա­հան­ջէ Ս­փիւռ­քին կող­մէ եւս ինք­նա­կազ­մա­կերպ­ման, վե­րըն­ձիւղ­ման բարդ ու դժո­ւար աշ­խա­տանք, նոյ­նիսկ իր մէջ վե­րա­միա­ւո­րո­ւե­լու պատ­րաս­տա­կա­մու­թիւն, տար­բեր հա­տո­ւած­ներն ու մտայ­նու­թիւն­նե­րը մէկ յայ­տա­րա­րի տակ բե­րե­լու նա­խան­ձախնդ­րու­թեամբ։

­Վե­հա­փառ հայ­րա­պե­տի պատ­գա­մը ա­հա­զանգ մը ըլ­լա­լէն ան­դին, Ս­փիւռ­քի վե­րա­կազ­մա­կերպ­ման ազ­դան­շա­նը տո­ւող խրա­խու­սիչ քայլ մըն է, ո­րուն հաս­ցէա­տէ­րե­րը հա­ւա­սա­րա­պէս պար­տին զայն սեր­տել ի ­Հա­յաս­տան եւ ի Ս­փիւռս աշ­խար­հի։