Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Միջազգային
    • Հայ Դատ
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • Լիբանանեան Կեանք
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Միջազգային
    • Հայ Դատ
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • Լիբանանեան Կեանք
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
No Result
View All Result
Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ
No Result
View All Result

Արդեօ՞ք Ազրպէյճանցիներն Են Իրականացրել Աղտամի (Խոջալու) Արիւնահեղութիւնը Սեփական Ժողովրդի Հանդէպ

Դեկտեմբեր 18, 2021
| Անդրադարձ
0
Share on FacebookShare on Twitter

ԼԵՆ ՈՒԻՔՍ

Խոջալուի արիւնահեղութիւնը

2022 թուականի փետրուարի 26-ին Ազրպէյճանը կը նշի Խոջալուի արիւնահեղութեան 30-ամեակը` սարսափելի իրադարձութիւններից մէկը, որը տեղի ունեցաւ Լեռնային Ղարաբաղի առաջին պատերազմի ժամանակ (1988-1994 թթ.):

Հայերն էլ պէտք է նոյնն անեն, սակայն ոչ այն պատճառներով, ինչ` Ազրպէյճանը:

Աւերուած ազրպէյճանական տուն, Խոջալու, Արցախ (Լեռնային Ղարաբաղ)

Մի ձմրան ցրտաշունչ օր 50-ից (առաջին զեկոյցում) մինչեւ 200+ (հետագայում Պաքուի պնդմամբ) հիմնականում մեսխեթցի թուրք խաղաղ բնակիչների Խոջալուի արիւնահեղութիւնն աշխուժացնում է թուրքական աշխարհը: Ազրպէյճանի բռնատիրական կառավարութիւնը պատերազմական այս յանցագործութիւնը որակում է որպէս «ցեղասպանութիւն»: Սա յարմար կերպով շփոթեցնում է աշխարհին, թէ ով է եղել նախայարձակը Լեռնային Ղարաբաղի առաջին պատերազմի ժամանակ` Ազրպէյճանը:

Կոտորածը որպէս «ցեղասպանութիւն» պիտակաւորումը, անկասկած, հակակշիռ է Ա. Համաշխարհային պատերազմի ժամանակաշրջանի բնիկ քրիստոնեաների, այդ թւում` հայերի դէմ իրականացուած ցեղասպանութեանը: Դա նաեւ օգնում է շեղել դարերի ընթացքում գաղութացնող թուրքերի եւ ազրպէյճանցիների կողմից հայերի բազմաթիւ ջարդերից:

Խոջալուն լայնօրէն ընդգրկուել է հայերին սատանայացնելու ազրպէյճանական պաշտօնական քարոզչութեան մէջ` որպէս պետութեան կողմից հովանաւորուող ցեղապաշտութեան ծրագրի մի մաս: Ներառուած պատկերների մեծ մասը նոյնիսկ արիւնահեղութեան վայրում չի արուել: Բայց ապատեղեկատուութիւնն այսքանով չի աւարտւում:

Խոջալուի արիւնահեղութիւնն աւելի ճիշդ կը լինի անուանել Աղտամի արիւնահեղութիւն, քանի որ այն գտնւում է իրական վայրից ոչ հեռու: Այնուամենայնիւ, Պաքուն դա ներկայացնում է որպէս Խոջալուում տեղի ունեցած` հայերին ներքաշելու համար:

Ազրպէյճանն ունի մարդու իրաւունքների սարսափելի ցուցանիշ (փտածութեան առումով 129-րդը, իսկ մամուլի ազատութեան առումով աշխարհում 168-րդը) եւ յայտնի է քաղաքական նպատակներով իրադարձութիւնները կեղծ ներկայացնելով: Օրինակ, 2020 թուականի Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան ընթացքում եւ դրանից յետոյ ազրպէյճանցիները մարդու իրաւունքների բազմաթիւ խախտումներ են թոյլ տուել ծագումով հայերի նկատմամբ, ինչպիսիք են` գլխատումները, քիմիական զէնքի օգտագործումը եւ ռազմագերիների սպանութիւնն ու բռնութիւնը:

Ազրպէյճանն արգելում է հայերի մուտքը` ելնելով զուտ ազգային պատկանելութիւնից` անկախ քաղաքացիութիւնից:

«Հիւման ռայթս վոթչ» («Մարդու իրաւունքների պաշտպանութիւն»

«Հիւման ռայթս վոթչ»-ը (HRW) 1997 թուականի մարտի 23-ին հանդէս է եկել յայտարարութեամբ, որում հայերը մեղաւոր են յայտարարուել Խոջալուի կոտորածի մէջ` առանց այս պնդումը հաստատող որեւէ ապացոյցի: Արդեօ՞ք HRW-ն ենթադրում էր, որ ոչ մի քաղաքակիրթ ժողովուրդ չի կարող սպաննել իւրայիններին, եւ հետեւաբար ենթադրում էր, որ հայերը պէտք է կատարած լինեն այս սարսափելի ռազմական յանցագործութիւնը:

Եթէ HRW-ն սխալ է, ապա մարդու իրաւունքների պաշտպանութեան համար պատասխանատու կառոյցն ամօթալի կերպով աջակցել է մարդու իրաւունքների վատ ցուցանիշներ ունեցող Ազրպէյճանին տասնամեակներ շարունակ կեղծ սատանայացնել հայերին: Այսպիսով, HRW-ն, վիճարկելի, մեղաւոր է մարդու իրաւունքների կոպիտ խախտումներին մեղսակից լինելու մէջ:

Վկայութիւն

Ի՞նչ են բացայայտում Խոջալուի արիւնահեղութեան վկայութիւնները: Արիւնահեղութեան մասին ամենահամոզիչ վկայութիւններից մի քանիսը չեխ լրագրող Տանա Մազալովայինն է: Նա նկարագրել է իր շփումը յայտնի ազրպէյճանցի լրագրող Չինկիզ Մուսթաֆայեւի հետ իրադարձութեանը յաջորդող օրերին:

Մազալովայի յստակ յիշողութիւնը վառ մանրամասներ է հաղորդում ազրպէյճանցի զինուորների կողմից վերահսկուող տարածքում տեղի ունեցած սպանութիւնների մասին: Նա նշել է, թէ ինչպէս է տեսանիւթը ցոյց տալիս, որ զոհերի ծնկների վրայ կրակել են, իսկ ոմանց մահից յետոյ գլխամաշկել են. ոեւէ հայ ներկայ չի եղել: Նա նաեւ յայտարարեց, որ ազրպէյճանական իշխանութիւններն օգտագործել են դիակների քայքայման սարսափելի տեսարանը` որպէս քարոզչական միջոցառում:

Ապացոյցների տեսանկիւնից երկու կարեւոր կէտ կայ: Նախ, գործնականում անհնար կը լինէր, որ զոհերին քիլոմեթրեր հեռաւորութեան վրայ հայերը կրակէին ծնկի մակարդակով: Երկրորդ, անհաւանական է, որ հայերը կարողանան մօտենալ կայքին եւ այլանդակել զոհերին ազրպէյճանական կողմից վերահսկուող տարածքում, ուստի այս չարաշահումը պէտք է կեղծուած լինի:

Ստեփանակերտի շրջափակումը ճեղքող Խոջալուի հայկական պաշարումը եւ փախստականների միջանցքը

Ամենակարեւորն այն է, որ քիչ տրամաբանութիւն կայ ստեղծել մարդասիրական միջանցք` հնարաւորութիւն տալով շրջապատուածներին լքել հակամարտութեան գօտին, ապա սպաննել նրանց այն բանից յետոյ, երբ նրանք լքեն հայկական վերահսկողութեան տակ գտնուող տարածքները: Ազրպէյճանցի գրող Էյնուլլա Ֆաթուլայեւը ճանաչել է միջանցքը` յայտարարելով.

«Միջանցք իրօք եղել է, այլապէս լիովին շրջապատուած եւ արտաքին աշխարհից մեկուսացուած խոջալուեցիները ոչ մի կերպ չէին կարողանայ ճեղքել օղակը եւ դուրս գալ շրջապատումից»:

Ազրպէյճանցիներ, անկասկած, զոհուել են ազրպէյճանական եւ հայկական ուժերի միջեւ աշխուժ փոխհրաձգութեան պատճառով (փախչող խաղաղ բնակիչների մէջ կային զինուած ազրպէյճանցիներ): Այնուամենայնիւ, չկայ որեւէ հաւաստի ապացոյց, որ հայերը համակարգուած եւ միտումնաւոր թիրախաւորել են ազրպէյճանցի խաղաղ բնակիչներին Հայաստանի կողմից վերահսկուող տարածքներում:

Չինկիզ Մուսթաֆայեւի` արիւնահեղութեան վայրի տեսանիւթերը լրացուցիչ քննադատական ապացոյցներ են տալիս:

Մուսթաֆայեւն այնքան էր ցնցուել իր տեսածից` դիերի շուրջը հանգիստ շրջող ազրպէյճանցի զինուորներ, իսկ աւելի ուշ` զոհեր, որոնք այլանդակուել էին իրենց մահից օրեր անց Ազրպէյճանի կողմից վերահսկուող տարածքում, որ յետոյ պատասխաններ է պահանջել իր կառավարութիւնից:

Մազալովան նշել է, որ դրանից յետոյ Մուսթաֆայեւը շատ է մտահոգուել Ազրպէյճանում իր բարեկեցութեամբ` նշելով, որ Պաքւում քայլելու համար իրեն կարող է «զրահաբաճկոն» պահանջուել: Չինկիզ Մուսթաֆայեւը զոհւում է միայն շաբաթներ անց` 1992 թուականի յունիսի 15-ին, ըստ տեղեկութիւնների` մարտում ստացած վէրքերի պատճառով:

Ռուսական «Մեմորիալ» մարդու իրաւունքների կենտրոնը յայտնել է, որ Աղտամի հիւանդանոցային գնացքում գտնուող բժիշկները յայտնել են առնուազն չորս գլխամաշկուած դիակի մասին, մի մարմին գլխատուած էր: Աւելի՛ն. 10 մարդ մահացել էր բութ առարկայի հարուածներից: Այս սպաննիչ գործողութիւններից ոչ մէկը չէր կարող իրականացուել հայերի կողմից, եթէ նրանք չվերահսկէին արիւնահեղութեան վայրը: Աւելին, ազրպէյճանցի զինուորները նախկինում բազմիցս անդամահատել եւ գլխատել են զոհերի:

Հայերի կողմից գերեվարուած ազրպէյճանցիների նկատմամբ վերաբերմունքը

Մարդու իրաւունքների ոտնահարման մեղադրանքները պէտք է քննուեն բոլոր կողմերից: Հաղորդւում է, որ հայերը պատասխանատու են ապօրինութեան որոշ անհատական դէպքերի համար: Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան Գերագոյն խորհուրդը ափսոսանք է յայտնել Խոջալուի գրաւման ժամանակ ենթադրեալ դաժանութեան դէպքերի կապակցութեամբ:

Մարդկանց զայրոյթի ուժեղ զգացումը, ում ընտանիքները սպաննուել էին ջարդերի ժամանակ, ժամանակաւոր խելացնորութեան ազդեցութեան տակ կարող էր որոշ անհատների ստիպել գործն իրենց ձեռքը վերցնել: Ցաւօք, Խոջալուի գրաւման հետ կապուած առանձին յանցագործութիւնները հետաքննելու փորձեր չեն արուել: Այս գործողութիւնները պէտք չէ հանդուրժուեն եւ դեռ պէտք է հետաքննուեն:

Հակասական վկայութիւններ կան այն մասին, թէ Խոջալուի եւ նրա շրջակայքում գերեվարուած [մօտ] 700 ազրպէյճանցիները լաւ սնուել եւ հագուստ են ստացել, թէ ոչ: Ի վերջոյ, այս մարդիկ ողջ են մնացել հայկական գերութեան մէջ, իսկ յետոյ հայրենադարձուել Ազրպէյճանի իշխանութիւններին:

Հայերն իրենք քիչ սնունդ ունէին, քանի որ ազրպէյճանական ուժերն աւելի վաղ շրջափակել էին Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաք Ստեփանակերտը` անընդհատ գնդակոծելով այն Խոջալուի նման դիրքերից:

Շարժառիթներ

Նկատելով, որ մարդասիրական միջանցքով անցնող փախստականները Կարկառ գետն անցնելուց յետոյ բաժանւում են (ոմանք շարժւում են հիւսիս` Աղտամ, իսկ միւսները դէպի արեւելք` Նախիջեւանիկի ուղղութեամբ Շելլիի մօտ գտնուող արիւնահեղութեան վայր), Էյնուլլա Ֆաթուլայեւը նշել է.

«Թւում է [ընդդիմութեան կողմից վերահսկուող] Ազրպէյճանի ժողճակատայինների գումարտակը [անկանոն ուժերը] ոչ թէ փորձում էր փրկել բնակիչներին, այլ մեծ արիւնահեղութեան էր ձգտում [Ազրպէյճանի նախագահ] Այազ Մութալիպովին տապալելու ճանապարհին»:

Լրացուցիչ ապացոյցները ցոյց են տալիս, որ ընդդիմութեան հետ կապ ունեցող ազրպէյճանցի պաշտօնեաները փորձել են օգտագործել այս սարսափելի իրադարձութիւնն իրենց առաջնորդին պաշտօնազրկելու համար: Հեռուստատեսային հարցազրոյցում Ազրպէյճանի խորհրդարանի խօսնակ Եաղուպ Մամետովը յայտարարել է, որ` «Իրեն լաւ յայտնի են նրանք, ում խղճի վրայ է Խոջալուի ողբերգութիւնը: Խօսքը հայկական կողմի մասին չէր»:

Եաղուպ Մամետովի յայտարարութիւնը, տեղեկագրութիւն «Ականեոք» ամսագրում, No 14-15 (1992)

Նախագահ Մութալիպովը մեղադրում է իր քաղաքական հակառակորդներին` Աղտամի մօտ Խոջալուի զոհերի սպանութեան մէջ: Աւելի ուշ նա հերքում է դա, բայց Ազրպէյճանի ամբողջատիրական հասարակութեան մէջ դա զարմանալի չէ:

Նախագահ Մութալիպովի օրօք Ազրպէյճանի իշխանութիւնների թւում, որոնք ի վերջոյ շահում են Խոջալուի ջարդերից, Հէյտար Ալիեւն էր: Նա եղել է ՊԱԿ-ի խորհրդային հետախուզական ծառայութեան աւագ աշխատող: Ալիեւն այնուհետեւ դառնում է Ազրպէյճանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութեան (ԽՍՀ) ղեկավարը 1969-1982 թուականներին` գերիշխելով Ազրպէյճանի քաղաքականութեան մէջ: 1993 թուականին նա իշխանութեան է գալիս յեղաշրջման արդիւնքում:

Հէյտար Ալիեւը պարծենում էր իր ցեղապաշտական հակահայկական քաղաքականութեամբ` յայտարարելով.

«… Ես ջանում էի այնտեղ փոխել ժողովրդագրութիւնը: Մարզի շրջակայ բնակավայրերից մենք այնտեղ էինք ուղարկում ազրպէյճանցիների: Այս եւ այլ միջոցներով ես ջանում էի, որպէսզի Լեռնային Ղարաբաղում լինէր աւելի շատ ազրպէյճանցի, իսկ հայերի թիւը կրճատուէր»:

2003 թուականին նախագահի պաշտօնը ստանձնում է Ալիեւի որդին` Իլհամ Ալիեւը: Այդ ժամանակուանից ի վեր նա ամուր մնացել է իշխանութեան ղեկին եւ իր կնոջը` Մեհրիպանին նեփոթիսթական կերպով նշանակել է փոխնախագահ:

Ինչպէս նշել է Մազալովան, ազրպէյճանցիներն օգտագործել են այս իրադարձութիւնը` խափանելու դիւանագիտական ճանապարհով պատերազմը լուծելու առաջին փորձը: Հետագայում նրանք Խոջալուն օգտագործում են հայերին որպէս ժողովուրդ սատանայացնելու համար` ապացոյցներով չհիմնաւորուած կեղծ պնդումներով: Ազրպէյճանում երբեք արժանահաւատ, բաց եւ անկախ հետաքննութիւն չի եղել Աղտամի մօտ տեղի ունեցածի վերաբերեալ:

Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը (Արցախ)

Ազրպէյճանը միջազգայնօրէն ճանաչուած ինքնիշխան պետութիւն չէր մինչեւ 1991 թուականի դեկտեմբերի 26-ը: Նախկին ինքնահռչակ Ազրպէյճանի Դեմոկրատական Հանրապետութիւնը (1918-20) երբեք տէ ժիւրէ չի ճանաչուել որեւէ պետութեան կողմից, եւ Ազգերի լիկան մերժել է նրա անդամակցութեան յայտը (նշում` Փարիզի Խաղաղութեան խորհրդաժողովը ճանաչեց Ազրպէյճանը որպէս տէ ֆաքթօ իրաւատէր խորհրդաժողովը նպատակների համար, սակայն դա չէր նշանակում ինքնիշխանութեան ճանաչում):

Հետեւաբար Ազրպէյճանը «տարածքային ամբողջականութեան» հիման վրայ դաժանօրէն ներխուժելու եւ պատերազմ վարելու հիմք չունէր, քանի որ Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար մարզն օրինականօրէն հռչակել էր իր անկախութիւնը խորհրդային սահմանադրութեան 72-րդ յօդուածի համաձայն, իսկ Ազրպէյճանական ԽՍՀ-ն ընդամէնը մարզ էր: Միաւորուած ազգերի կազմակերպութեան բանաձեւերը բռնութեան իրաւունք չեն տուել եւ պարտադիր չեն, ինչի վկայութիւնն է ՄԱԿ-ի բանաձեւերի անտեսումը Թուրքիայի կողմից 1974 թուականին Կիպրոս ներխուժելուց յետոյ:

Եզրակացութիւններ

Հայերը պէտք է աշխարհին պատմեն, թէ ի՛նչ է իրականում, ըստ վկայութիւնների, տեղի ունեցել Խոջալուի անմեղ զոհերի հետ: Նրանք պէտք է մասնակցեն Խոջալուի յիշատակման արարողութիւններին` յիշելու զոհուածներին` որպէս ճշմարտութեան ակնյայտ ազդանշան, այնպէս, որ աշխարհն իմանայ, թէ ոճրագործները հայերը չեն:

Ոչ մի արդարացում չկար ազրպէյճանական ուժերի կողմից Լեռնային Ղարաբաղում մղուող դաժան ներխուժման եւ դաժան պատերազմի համար, որը յանգեցրեց Աղտամում արիւնահեղութեանը:

Խոջալուի [աւելի ճիշդ` Աղտամի] արիւնահեղութիւնը նպաստել է նաեւ Ազրպէյճանի կառավարութեան կողմից պետականօրէն հովանաւորուող ցեղապաշտական ատելութեանը, որն ի վերջոյ յանգեցրել է հազարաւոր հայերի մահուան: Այսպիսով, հայերը նոյնպէս զոհ են գնացել կոտորածին. պատերազմական յանցագործութիւն, որն անհերքելի եւ ճնշող ապացոյցները ցոյց են տալիս, որ իրականացրել են ազրպէյճանցիները:

 

Նախորդը

Ինչպէ՞ս Տեղի Կունենայ Արեւի Խաւարումը

Յաջորդը

Թոքախտն ու «Քորոնա»-ն

RelatedPosts

Դէպի Ո՞ւր. Ի՞նչ Կրնանք Ընել
Անդրադարձ

Ազգային-Պետական Ծրագիր Կա՞յ, Ի՞նչ Բովանդակութիւն Ունի Ան

Յունիս 3, 2023
Անմիտ Ընկերոջ Ստեղծած Վտանգը
Անդրադարձ

Անմիտ Ընկերոջ Ստեղծած Վտանգը

Յունիս 3, 2023
Ի Յիշատակ Վերժին Մանճեան-Գարագաշեանի
Անդրադարձ

Ի Յիշատակ Վերժին Մանճեան-Գարագաշեանի

Յունիս 3, 2023

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

  • Home
  • About Us
  • Donate
  • Links
  • Contact Us
Powered by Alienative.net

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Միջազգային
    • Հայ Դատ
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • Լիբանանեան Կեանք
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In