Ակնարկ. «Խորհրդահայ Պատմաբանի Մը Ուշագրաւ Յայտնութիւնը» 28 Հոկտեմբեր 1966
ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ
«Ազդակ»-ի 16 նոյեմբեր 1966-ի համարին առաջին էջին մէջ (1) վերոնշեալ խորագիրով հետեւեալ լրատուութիւնը գրուած է. «Երեւանի մէջ հրատարակուող «Գրական Թերթ»-ի 28 հոկտեմբեր 1966-ի թիւին մէջ պատմական գիտութիւններու դոկտոր Գէորգ Ղարիպճանեան յօդուած մը ստորագրած է (2)` նուիրուած (Սերգօ*) Օրջոնիկիձէի ծննդեան 80-ամեակին:
«Կրկնելէ ետք Սիլվա Կապուտիկեանի ծանօթ ճառին մէջ արծարծուած եղելութիւնը, թէ` 1 դեկտեմբեր 1920-ին Պաքուի սովետի նիստին մէջ Ազրպէյճանի Հանրապետութեան ժողկոմսովետի նախագահ Ն. (Նարիման*) Նարիմանովը իր ազգին անունով հանդիսաւոր յայտարարութեամբ մը «յօժարակամ հրաժարւում է Զանգեզուրէ, Նախիջեւանէ եւ Ղարաբաղէ»:
«Հեղինակը զգայացունց նոր յայտնութիւն մը կ՛ընէ.
«Թաքուն կերպով ափսոսալէ ետք այս յանձնառումին հետագայ ժխտումը, ան, որքան մեզի ծանօթ է` առաջին անգամ ըլլալով, բացայայտ կերպով կ՛ընդունի, որ այս ժխտումը եղած է թուրքերուն հաճելի ըլլալու համար, կամ` համայնավար բացատրութեամբ, «բարի դրացիական յարաբերութիւններ հաստատելու համար` Թուրքիոյ հետ»:
«Ասիկա պատմա-գիտական նոր եւ նշանակալից դիմափոխութիւն է, զոր կ՛ընէ խորհրդային գիտնական մը` միանգամայն մերկացնելով սովետներուն թաքուն դրդապատճառները, որով անոնք կը շարունակեն զլանալ եւ ոտնակոխ ընել հայոց հողային իրաւունքները»:
Սիլվա Կապուտիկեանի վերոնշեալ ճառը «Ազդակ»-ի 1 յունիս 1966-ի թիւէն սկսեալ (3) հրատարակուած է հետեւեալ նախաբանով. «Վերջերս արտասահմանէն հայրենիք այցելած հայրենակից մը մեզի տրամադրեց պատճէնը այն ճառին, զոր ծանօթ բանաստեղծուհի Սիլվա Կապուտիկեան արտասանած է Հայաստանի Համայնավար կուսակցութեան ԻԴ. համագումարի նախօրէին, 26 կոմիսարներու շրջանի կուսակցական ժողովին մէջ: Ստորեւ կը հրատարակենք այդ ճառը ամբողջութեամբ, առանց մեկնաբանութեան»:
Մինչ, նոյնիսկ խորհրդային Հայաստանի խիստ պայմաններուն մէջ, հայկական հողերու, իրաւունքներու պահանջ կը դրուէր պատգամաւորի մը եւ անոր ճառէն տարի մը առաջ 1965-ին Երեւանի մէջ «Մեր հողերը, մեր հողերը» պահանջող միլիոնաւոր հայ ցուցարարներու կողմէ, այժմ 30 տարիէ ազատագրուած Հայաստանի իշխանութեան գլուխը եղող վարչապետը եւ իր վարչախումբը մեր հողերը կը նուիրեն թշնամիին: Այս ընթացքը եթէ դաւաճանութիւն չէ, ինչպէս զարմանալիօրէն ոմանք կը պնդեն, ուրեմն պարզ է, որ այս վարչախումբին անդամները հայեր չեն, այլ` իրենց պատկանածին հաւատարիմ գործակալներ:
27 սեպտեմբեր 2021
(1) «Ազդակ» Խ (40) տարի թիւ 217, Պէյրութ, 16 նոյեմբեր 1966, էջ 1:
(2) «Գրական թերթ», 34-րդ տարի, թիւ 44 (1351), Երեւան, 28 հոկտեմբեր 1966, էջ 2:
(3) «Ազդակ» Խ (40) տարի թիւ 73, Պէյրութ, 1 յունիս 1966, էջ 2: