Խմբագրական. Որպէսզի Չէզոքութիւնն Ու Միջազգայնացումը Չհակասեն Զիրար
Լիբանանեան դրամանիշի գահավէժ անկումը փողոց վերադարձուց բողոքող քաղաքացիները: Բողոքի գործողութիւնները սակայն, հիմնականին մէջ ճանապարհ փակելով եւ քաղաքացիներու տեղաշարժը արգելակելով, որեւէ հանգուցալուծման չեն առաջնորդեր: Միաժամանակ, կ՛ակնկալուի, որ բողոքի գործողութիւնները թափ հաւաքեն, սանձազերծ ընթացքին առընթեր: Լուծումը` տեսանելի չէ, որովհետեւ խնդիրը առ երեւոյթ ֆինանսական է` տնտեսական համընդհանուր տագնապի պարզապէս հետեւանք, որ համավարակին հետ կապուած չէ իր ընդհանուր տարողութեամբ:
Հակառակ դեսպաններու մագոգային հանդիպումներուն, նախապայմանային քաղաքականութիւնը կը շարունակուի, հիմնականին մէջ ֆինանսական ճնշումով եւ այդ եղանակով քաղաքացիական հասարակութիւնը արտաքին կեդրոններէ թելադրուած օրակարգերուն կլանելով:
Ներլիբանանեան համախոհութիւնը բնականաբար այս պայմաններուն մէջ չ՛արդիւնաւորուիր: Արաբական կամ եւրոպական քաղաքներու մէջ կայացած հանդիպումները գործնական ելքեր տեսանելի չեն դարձներ:
Նման պայմաններու մէջ լիբանանեան հոգեւոր կեդրոնէ կը յայտարարուին չէզոք կարգավիճակի որոշումի ընդունման կամ լիբանանեան թղթածրարի միջազգայնացման առաջադրանքներ: Չէզոք կարգավիճակն ու միջազգային լիազօրութիւն շնորհելը անպայման իրարու հետ հաշտ ընթացող քաղաքական գործընթացներ չեն:
Չէզոք դիրքորոշում ընդունիլը նախ եւ առաջ այլոց ծրագիրներու իրականացման գործընթացներուն չներքաշուիլն է: Մերժո՛ւմը երրորդ տարածքի վրայ գերտէրութիւններու կռիւներուն հարթակ տրամադրելու քաղաքական փորձութիւններուն: Այլ խօսքով` ինքնիշխանութիւն կ՛ենթադրէ թէժ միջավայրի մէջ չէզոքութիւն որդեգրելն ու զայն պահպանելը մանաւանդ:
Չէզոքութիւնը բոլոր համայնքներէն աւելի լիբանանահայ համայնքը գիտէ, թէ ի՛նչ կը նշանակէ. ինքնուրոյնութիւն որոշումի անկախութիւն եւ մանաւանդ մերժում` քաղաքական թէ ռազմական կռիւներու: Իսկ այդ կեցուածքը այս պարագային համահամայնքային համախոհութիւն, գիտակցական մօտեցում եւ դիրքորոշումներու համատեղում կ՛ենթադրէ սկսելու համար: Ինչ որ լիբանանահայ համայնքը իրականացուց ամբողջ քաղաքացիական պատերազմի ընթացքին: Մերժեց քանդումին, կռիւին, թալանին, եղբայրասպանութեան եւ միջքաղաքացիական ընդհարումներուն մասնակցիլը, բայց միաժամանակ պահեց որոշումի անկախութիւնը: Եւ երբ համայնքի ֆիզիքական անվտանգութեան ուղղութեամբ ոտնձգութիւն կատարուեցաւ, պաշտպանեց բերդը. չէզոքութիւնը պահպանելու համար դիմեց ինքնապաշտպանութեան:
Համալիբանանեան չէզոքութիւն կ՛առաջադրուի այժմ: Այս չէզոքութեան ենթահողը սակայն պատրաստ չէ: Նախ համալիբանանեան համախոհութիւն պէտք է գոյանայ այդ առաջադրանքին շուրջ. ինչ որ կը բացակայի, որովհետեւ իւրաքանչիւր կողմը իւրովի կ՛ընկալէ չէզոքութիւն յղացքը: Չէզոքութիւնը անկախ ըլլալէ բոլորէն:
Հիմա գանք թղթածրարի միջազգայնացման, առաջադրանքը կապելով չէզոքութեան պահանջին հետ: Միջազգային ընտանիքին յանձնել լիբանանեան թղթածրարներու հանգուցալուծումը կ՛ենթադրէ լիազօրել միջազգային ընտանիքը միջամտելու ներքին խնդիրներուն: Քաղաքական իրատեսութիւնը կը յուշէ, որ Լիբանանը վաղուց իբրեւ քաղաքական բաց հրապարակ տարբեր պետութիւններու շուկայի վերածուած է: Իսկ շուկան նախ եւ առաջ միջամտել է, ազդեցութեան յենարաններ կայացնելն է եւ առեւտուրի մասնակցիլ է: Ինչ որ հիմնովին խնդրոյ առարկայ կը դարձնէ գերիշխանութիւնը: Ներկայ պայմաններուն մէջ միջազգայնացումը կ՛ենթադրէ պետական որոշում` դիմելու միջազգային ընտանիքին: Պարզապէս արդէն կատարուող միջամտութիւններուն օրինական տեսք տալու:
Չէզոք կարգավիճակը քաղաքական առաջադրանքի վերածելու եւ զայն որդեգրելու համար ուրեմն նախ պիտի գոյանայ համալիբանանեան համախոհութիւնը: Առանց գիտակցական կամքի դրսեւորումին եւ առանց գերիշխանութեան պահպանման համար կողմերու պարտադիր փոխզիջումներուն, եւ համապատասխան նախադրեալներու ձեւաւորման, չէզոքութիւնն ու միջազգայնացումը կրնան հակասել զիրար: