ՎԱՀԷ ԹՈՐՈՍԵԱՆ
Ինչո՞ւ էր Աննա Յակոբեանը, Մեհրիբանին հրաւիրում Շուշի թէյ խմելու եւ մուղամ լսելու:
Ինչո՞ւ Շուշին յանձնուեց թշնամուն, եւ այնուհետեւ կնքուեց հրադադարը:
Ինչո՞ւ էր «Շուշին դժբախտ եւ դժգոյն» քաղաք:
Եթէ Արցախը Հայաստան է եւ վերջ, ինչո՞ւ Շուշին հայկական չէ:
Եւ մի շարք ուրիշ ինչուներ Շուշիի եւ ընդհանրապէս Արցախի կապակցութեամբ:
Չեմ ուզում խօսել Շուշիի պատմութեան մասին, սակայն այն որ Շուշին, Արցախի քաղաքական եւ մշակութային կեդրոնն է եղել ու մնում է հայկական, դա որեւէ քննարկման ենթակայ չէ, անկախ նրանից, թէ վարչապետի աթոռից կպած անհատը եւ իր կողմնակիցները ինչ արտայայտութիւններ են անելու եւ ինչ ստեր են յօրինելու այդ մասին:
Վերը նշուած հարցադրումները բոլորն էլ ունեն յստակ պատասխաններ:
Նիկոլ Փաշինեանն իր «յեղափոխութիւն»-ից յետոյ ծրագրուած եւ կազմակերպուած ձեւով սկսեց հարուածի տակ առնել ազգային արժէքները, լաւ գիտակցելով, որ եթէ ազգին զրկես ազգային արժէքներից յաջողելու ես նրան վերածելու «ժողովրդի» եւ վարուես նրա հետ ինչպէս կուզես: Շուշին այդ ազգային արժէքներից մէկն էր՝ Հայ ժողովրդի յաղթանակի խորհրդանիշը:
Այդ անձնաւորութիւնն իր իշխանութեան առաջին օրուանից սկսեց հարուածել Շուշիին իր կնոջ շուրթերով՝ լաւապէս գիտակցելով, որ Շուշիին հարուած հասցնելով եւ թշնամուն յանձնելով, կոտրուելու են հայ ժողովրդի ողնասիւնն ու յաղթական ոգին:
Շուշին յանձնուեց թշնամուն մեծագոյն դաւադրութեան արդիւնքում եւ առանց որեւէ լուրջ դիմադրութեան: Այստեղ ոչ մի պատահականութիւն չկար, երբ Շուշին յանձնուեց հենց Ազրպէյճանի դրօշի օրը, երբ նախքան Շուշիի յանձնումը հրադադար չկնքուեց եւ այդքան զոհեր ունեցանք։ Պատահական չէ նաեւ գերիներին վերադարձնելու եւ անյայտ կորածներին գտնելու ուղղութեամբ կառավարութեան խիստ անգործութիւնը եւ պասիւ լինելը: Այս ամենը մանրամասն մտածուած ու ծրագրուած գործողութիւններ են եղել՝ վարչապետի աթոռին նստած անձնաւորութեան կողմից:
Այն օրերին թէեւ մի շարք քաղաքական գործիչներ ու մտաւորականներ զգուշացնում էին այդ մասին, սակայն ժողովրդի մեծամասնութիւը լուրջ չէր ընդունում դա:
Շուշին յանձնելու հարուածը այնքան ծանր ու անհաւատալի էր, որ մինչեւ օրս հայ ազգը շոքի մէջ է: Բայց շոքի մէջ ընկնելով ու յուզմունքի արտայայտութիւններով հայրենիքը չենք փրկելու: Հիմա ժամանակն է, որպէսզի համայն հայութիւնը արթնանայ եւ գիտակցի, թէ ինչ է սպասւում իրեն։ Մէկ է՝ Նիկոլը գնալու է, բայց ինչքան ուշ գնայ այդքան իր կողմից հայութեանն ու Հայաստանին հասցուած վնասը մեծ ու անդառնալի է լինելու:
Նոր Ջուղա
