Ֆութպոլի աշխարհին մէջ անվերջ վէճ մը կայ. Փելէ՞ն է թագաւորը, թէ՞ Մարատոնան, Ռոնալտո՞ն, թէ՞ Մեսսին:
Հայաստանի մէջ 1970-ական թուականներուն այդ վէճը լուծուած էր:
Այդ ժամանակաշրջանին Փելէի ասպարէզին մայրամուտն էր, մինչ Լեւոն Իշտոյեանի` արշալոյսը:
Յառաջապահ Լեւոն Իշտոյեան ծնած է Գիւմրի: Տարի մը մաս կազմելէ ետք «Շիրակ» խումբին, 1968-ին միացած է «Արարատ»-ին, որուն հետ 1973-ին նուաճեց Խորհրդային Միութեան ֆութպոլի ախոյեանութիւնը եւ երկու անգամ բաժակը: 1971-1974 թուականներուն ան մաս կազմեց Խորհրդային Միութեան ֆութպոլի հաւաքականին, որուն հետ նշանաւոր մրցում մը ունեցաւ Պոլսոյ մէջ, Թուրքիոյ հաւաքականին դէմ:
Մրցումի ընթացքին թուրք յետսապահը շատ մեծ դժուարութիւն ունեցաւ զայն զսպելու եւ խմբակիցներէն մէկուն ըսաւ. «Արջի պէս մարդ է»: Իշտոյեան, որ թրքերէն գիտէր, անմիջապէս պատասխանեց. «Այը պապան տըր» (Արջը հայրդ է):
Յաջորդ օրուան թրքական մամուլը այս միջադէպին անդրադարձաւ, իսկ թրքական թերթի մը գլխաւոր վերնագիրն էր. «Հայ մը թուրքի մը ա՛րջ ըսաւ»:
Գիւմրեցիները իրենց յատուկ սրամտութեամբ առասպելացուցին զինք:
Յիշենք քանի մը պատումներ.
. Ամառ մը Փելէ Գիւմրի (այդ օրերուն` Լենինական) կ՛այցելէ: Օդակայանին մէջ պաշտօնեաներէն ոչ ոք ուշադրութիւն կը դարձնէ անոր: Այս վերաբերմունքէն վիրաւորուած, Փելէ կը հարցնէ անոնց.
– Դուք գիտէ՞ք ես ո՛վ եմ:
– Ո՞վ ես:
– Ես աշխարհի լաւագոյն ֆութպոլիստն եմ:
– Վա՜յ, Լեւոն ջա՛ն, արեւէն որքան սեւցեր ես, չճանչցանք:
- . Փողոցին մէջ Փելէ կը հանդիպի Լեւոն Իշտոյեանին եւ կ՛ըսէ.
– Այս հայրենակիցներուդ ըսէ, որ ե՛ս եմ աշխարհի լաւագոյն ֆութպոլիստը:
Իշտոյեան կը հարցնէ.
– Դուք ո՞վ էք:
- . Կը հաղորդուի, որ Փելէ մտային խանգարում ունեցած է: Ան սկսած է յաճախ կրկնել.
– Իշտոյեանն եմ, Իշտոյեանն եմ, Իշտոյեանն եմ…
. Այդ տարիներուն Փելէ «կախեց իր կօշիկները». աւարտեց ֆութպոլիստի իր ասպարէզը: Գիւմրեցիները ըսին.
– Իշտոյեան հասաւ իր նպատակին. Փելէն դուրս ձգեց ֆութպոլէն:
- . 2100 թուականին տղեկ մը իր հօրը կը հարցնէ.
– Պապ, ո՞վ է Փելէն:
Հայրը կը պատասխանէ, որ չի գիտեր: Կը դիմեն «Կուկըլ»-ին, ուր գրուած է.
– Փելէ. ֆութպոլիստ մը` Լեւոն Իշտոյեանի ժամանակաշրջանին:
- «Արարատ» խումբը 1973-ին նուաճեց Խորհրդային Միութեան ֆութպոլի ախոյեանութիւնը եւ բաժակը: Բաժակի աւարտական մրցումը տեղի ունեցաւ Մոսկուայի մարզադաշտին վրայ, Տինամօ Քիեւի դէմ: Մրցումի 61-րդ վայրկեանին իրաւարարը Տինամօ Քիեւին շնորհեց փենալթի մը, որ կոլի վերածուեցաւ: Երբ կը կարծուէր, թէ մրցումը պիտի աւարտի ի նպաստ Քիեւի, վերջին վայրկեանին Լեւոն Իշտոյեան նշանակեց հաւասարութեան կոլը: Խաղը երկարաձգուեցաւ: Իշտոյեան նշանակեց կոլ մը եւս, «Արարատ» նուաճեց Խորհրդային Միութեան բաժակը եւ գիւմրեցիք առաջարկեցին.
– Երեւանի մէջ գտնուող «Բարեկամութեան ձեռքեր» յուշարձանին փոխարէն տեղադրեցէք Լեւոն Իշտոյեանի ոտքերը…
