17 հոկտեմբեր 2019-ին Լիբանանի մէջ բռնկած ժողովրդային պոռթկումի ցոյցերէն գրեթէ տարի մը ետք պահանջուող բարեփոխման թէ բարեկարգումի ուշագրաւ քայլեր գրեթէ ձախողութեան մատնուած են, հակառակ պատասխանատուներու շուտափոյթ լուծման յանգելու պատրաստակամութեան: Փաստօրէն, տեղական թէ արտաքին գործօններ իրենց դերը ունեցան լուծման ճիգերու այս տեղքայլին մէջ: Գործող թէ նշանակեալ վարչապետներու հրաժարականները, բողոքի ելոյթներով ճամբաներու փակումը, «Քորոնա» ժահրի համավարակին գործած առողջապահական աւերը, 4 օգոստոսին Պէյրութի նաւահանգիստին ահաւոր պայթումը, ահաբեկչական արարքներու ստեղծած ապահովական ցնցումը եւ այլ պայմաններ ժխտական եւ յուսալքումի մթնոլորտ ստեղծեցին քաղաքացիներուն մօտ:
Աւելի՛ն, շրջանային թէ միջազգային արտաքին իրադարձութիւններու ազդեցութիւնը ճնշումի յաւելեալ միջոցներ եղան նախատեսուող լուծման քայլերու հեզասահ իրագործման գծով: Արդարեւ, սուրիացի գաղթականներու Լիբանան ապաստանիլը առաւել եւս ծանրացուց երկրի ապրուստի եւ ընկերային պայմաններու բարելաւման ճիգերը: Արտաքին, յատկապէս` միջազգային կողմերու` արեւմտեան նուիրատու երկիրներ, Միջազգային դրամական ֆոնտ». եւ այլն, ճշդած ժամկէտները ժամանակի իմաստով նեղ կացութեան մատնեցին երկրին պատկան պատասխանատուները:
Հոսկէ` ղեկավարներու քուլիսային թէ հրապարակային ճիգերը կեդրոնացած են նշեալ ժխտական գործօններու վերացման կամ գէթ անոնց ազդեցութեան տկարացման վրայ` յանգելու համար լուծման յարմարագոյն տարազի ենթահողի մշակման իրականացման:
Այս իմաստով հանրապետութեան նախագահ զօր. Միշել Աուն ճիգ չի խնայեր հակադիր կողմերու տեսակէտներու մերձեցման գծով: Ան քուլիսային սերտ կապերու կը ձեռնարկէ մօտիկ ապագային նախատեսուող «Նոր Լիբանան»-ի տեսլականին ընդառաջ «հիմնադիր ժողով»-ի մը գումարման յաջողութեան համար: Այս իմաստով ան նախանձախնդիր է պահպանելու լիբանանեան տարբեր կողմերու իրաւասութիւնները, որոնք ժամանակի ընթացքին վերածուած են անգիր օրէնքի, եւ անոնց բարեփոխումը կատարելու` բոլոր կողմերու ներկայութեան գումարուելիք նշեալ հիմնադիր ժողովի ընթացքին: Նախագահ Աուն կ՛ուզէ երկրի փտածութեան «հիմնաքարը» նկատուող տիրող համայնքային դրութիւնը բարեփոխել` ի սպաս Լիբանանի ընդհանրական եւ ոչ հատուածական շահերուն:
Նմանապէս, մարոնիներու Ռայի պատրիարքը կը փորձէ քրիստոնեայ, գէթ մարոնիական համախոհական կառոյց մը յառաջացնել` շիի երկեակին զուգահեռ: Ըստ անոր, հոկտեմբեր 1990-ին ստորագրուած Թաէֆի համաձայնագիրը ընդհանուր առմամբ կ՛երաշխաւորէ կողմերուն իրաւասութիւնները, սակայն անոր ընդգրկած օրէնքներու թերի կամ ոչ ամբողջական կիրարկումն է, որ կը ձախողեցնէ հարցերուն լուծումը: Ըստ Ռայի պատրիարքին, «ոմանք օրէնքին հակառակը կը գործադրեն ու ետքը կ՛առարկեն ըսելով, թէ «օրէնքը լաւ չէ»: Այս դիտանկիւնէն կարելի է դիտել երէկ, հինգշաբթի, Պքերքէի մէջ անոր հիւրընկալած հանդիպումը խորհրդարանէն հրաժարած երեսփոխաններուն հետ, որ ըստ անոր մօտիկ աղբիւրներուն, կը միտի երկիրը յուզող խրթին հարցերու լուծման նախագիծ մը պատկերացնել: Այս իմաստով առնչակից կողմերու ներկայացուցիչներ (Ազգային ազատ հոսանք կուսակցութեան նախագահ, նախկին նախարար Ժըպրան Պասիլ, Մարատա հոսանքի նախագահ Սլէյման Ֆրենժիէ, Լիբանանեան ուժեր կուսակցութեան նախագահ Սամիր Ժահժահ եւ այլն) սկզբնական հաւանութիւն տուած են ընդառաջելու նշեալ կառոյցի կազմութեան գծով Ռայի պատրիարքին առաջադրած նախաձեռնութեան:
Զուգահեռաբար, կարգ մը դրական նախանշաններ կը թուին որոշ լաւատեսութիւն եւ խոստմնալից մթնոլորտ ստեղծել: Խորքին մէջ քանի մը օր առաջ Հըզպալլայի ընդհանուր քարտուղար սէյիտ Հասան Նասրալլայի ցուցաբերած ճկուն կեցուածքը իր արտասանած խօսքին մէջ` յատկապէս ֆրանսական նախաձեռնութեան զօրակցութեան գծով, նոյնքան յուսատու կը թուի:
Արտաքին իմաստով եւս յուսատու է Եւրոպական Միութեան խոստացած «աւետիսը», թէ միութիւնը պատրաստ է օժանդակելու Լիբանանին, պայմանով որ պահանջուած ու խոստացուած բարեկարգումները իրագործուին: Իսկ այս իմաստով նախանցեալ օր խորհրդարանին վաւերացուցած բարեկարգչական օրինագիծերը փտածութեան թէ արգելափակեալներու մարդկային իրաւանց գծով` խոստմնալից նախաքայլեր կը նկատուին բարեկարգումներու գործընթացի մեկնարկին գծով:
Նմանապէս, հակառակ կառավարութեան կազմութեան ճիգերու ձախողութեան, Լիբանանին նիւթապէս եւ քաղաքականապէս օժանդակելու Ֆրանսայի նախագահ Էմանուէլ Մաքրոնի վճռակամ կեցուածքը իր նախաձեռնութեան շարունակման գծով, նոյնքան խոստմնալից եւ յուսադրիչ թուեցան:
Իսկ Լիբանանի բարգաւաճման նպաստելու կոչուած` նաւթի եւ կազի «պլոքներու» ջրային սահմաններու ծիրը ճշդող բանակցութիւնները` ՄԱԿ-ի հովանաւորութեամբ եւ Իսրայէլը ներկայացնող ամերիկեան իրաւարարին միջնորդութեամբ, նմանապէս բարեփոխման հաւանականութիւնները ամրագրող խոստմնալից քայլ կը նկատուին:
Այս բոլորի լոյսին տակ, նշեալ ժամկէտներուն ընդառաջ, միջլիբանանեան տնտեսական թէ քաղաքական շինիչ «խմորումներ» կը սպասուին մօտերս:
