«Ազդակ»-ի հերթական առցանց լսարանը տեղի ունեցաւ չորեքշաբթի, 17 յունիս 2020-ին, Պէյրութի ժամանակացոյցով ժամը 18:00-ին:
«Պատմագրութիւն (հայոց եւ այլոց). գիտութի՞ւն, ինքնութի՞ւն, մեթոտաբանութիւն» նիւթին մասին զեկուցեց Միշիկըն համալսարանի դասախօս, պատմաբան դոկտ. Արա Սանճեան:
Ան խօսեցաւ պատմութեան գիտակարգի կապուած խնդիրներուն, պատմութիւն ուսումնասիրելու պատճառականութեան, պատմութիւնը ուսումնասիրողներուն նկատի ունեցած թիրախային խաւերուն, պատմագիտական մեթոտաբանութեան, պատմագիտական եզրակացութիւններու ապրած փոփոխութիւններուն, պատմագրութեան համաշխարհային զարգացման եւ այդ յարաբերակցութեամբ հայոց պատմագրութեան պարզած իրավիճակին մասին:
Դոկտ. Սանճեանի ներկայացուցած զեկուցումը ներառած էր նախամաշտոցեան փուլը, հայկական միջնադարը, միջնադարեան պատմագրութեան ուսումնասիրութիւններու հեղինակութիւնները, անցումային ԺԸ. դարու իւրայատկութիւնները եւ այս առումով Եւրոպայի պարագան` ԺԸ. դարուն:
Յատուկ բաժինով ներառուած էին Մխիթարեաններու բերած նպաստը եւ Հ. Միքայէլ Չամչեանը` իբրեւ առաջին հայ պատմաբանն ու պատմագէտը:
Խօսելէ ետք ԺԹ. եւ Ի. դարու սկիզբին հայ պատմագրութեան դիմագրաւած խնդիրներուն մասին` Սանճեան կեդրոնացաւ Ստեփան Մալխասեանցի բանաձեւած պատմագրութեան հիմնական երկու ուղղութիւններուն վրայ:
Պատմագրութեան եւ պատմութեան մեկնաբանման խնդիրները առկայ էին զեկուցման մէջ` նկատի ունենալով խորհրդային ժամանակշրջանն ու կորպաչովեան միջնարարը, հասնելու համար յետխորհրդային Հայաստանի պատմագրութեան վերաբերող հարցեր:
Եզրակացութիւնը կը վերաբերէր իր պատմականը ունեցող խնդիրներու հայեցակարգային տարբեր ուղղութիւններուն, որոնք առկայ են այսօր մեր գիտական շրջանակներուն մէջ:
Ուղղութիւններու տեսակէտէն «գաղափարական հոսանքներու պայքարը նոր չէ հայութեան համար. անիկա մեր դարաշրջանի նորացուած alafranga-alaturca ընդհարումն է կամ` ԻԱ. դարու գրապայքարը, որուն հետ պիտի ապրինք բաւական երկար, նոյնիսկ` «Քորոնա» ժահրէն ետք®», եզրակացուց դոկտ. Արա Սանճեան:
Նշենք, որ լսարանին մասնակցեցան Հայաստանի հանրապետութենէն եւ սփիւռքէն տարբեր համալսարաններու մէջ դասաւանդող պատմագէտներ, արեւելագէտներ, հնագէտներ, ընկերաբաններ, ինչպէս նաեւ դիւանագէտներ, մամլոյ գործիչներ, մտաւորականներ: 53 հոգինոց լսարանը վարեց «Ազդակ»-ի ելեկտրոնային բաժնի աշխատակից Մինաս Հանս Քէհեան:
