Արցախի Հանրապետութեան արտաքին գործոց նախարարութիւնը հետեւեալ յայտարարութիւնը հրապարակեց Արցախի սահմանամերձ գիւղերու հայ ազգաբնակչութեան դէմ կատարուած «Օղակ» գործողութեան 29-րդ տարելիցին առիթով:
«29 տարի առաջ Խորհրդային Միութեան եւ Ազրպէյճանի կենտրոնական ղեկավարութեան անմիջական կազմակերպմամբ եւ համակարգմամբ իրականացուեց Արցախի սահմանամերձ գիւղերի հայ ազգաբնակչութեան տեղահանման լայնածաւալ «Օղակ» գործողութիւնը: Այս արիւնալի գործողութիւնը Ազրպէյճանա-ղարաբաղեան հակամարտութիւնը վերջնականապէս տեղափոխեց ռազմական հարթութիւն` մեկնարկ տալով Ազրպէյճանի կողմից Արցախի Հանրապետութեան դէմ հետագայ լայնածաւալ նախայարձակումին:
«Օղակ» գործողութիւնը սկսուեց 1991 թուականի ապրիլի 30-ին` Արցախի Շահումեանի շրջանի Գետաշէն եւ Մարտունաշէն գիւղերի թիրախաւորուած գնդակոծութեամբ, որի ժամանակ խաղաղ բնակչութեան դէմ առաջին անգամ կիրառուեցին զրահապատներ, մարտական ուղղաթիռներ, հրետանի: Ազրպէյճանի ներքին գործերի նախարարութեան ոստիկանութեան յատուկ նշանակութեան ջոկատները (ՕՄՈՆ)` Խորհրդային Միութեան ներքին գործերի նախարարութեան ներքին զօրքերի ստորաբաժանումների եւ խորհրդային բանակի աջակցութեամբ, ներխուժում էին հայկական գիւղեր` պաշտօնապէս իբրեւ թէ «անձնագրային դրութեան ստուգման» համար, իսկ իրականում սպանութիւնների, թալանի, հայկական ազգաբնակչութեան նկատմամբ ահաբեկչութիւնների եւ դրան հետեւած տեղահանութիւնների նպատակով:
Ռազմաոստիկանական գործողութիւնների արդիւնքում աւերուեցին Հիւսիսային Արցախի, ինչպէս նաեւ Շահումեանի, Հատրութի եւ Շուշիի շրջանների տասնեակ հայկական գիւղեր, տեղահանուեց շուրջ տասը հազար մարդ, աւելի քան 100-ը սպաննուեց, մի քանի հարիւր մարդ պատանդ վերցուեց: Նրանցից շատերի ճակատագիրը մինչ օրս մնում է անյայտ:
Ազրպէյճանի իշխանութիւնները «Օղակ» գործողութիւնը դիտարկում էին որպէս ողջ Արցախի հայաթափման սկիզբ, որը դարձաւ հերթական դրսեւորումը 1988-1991 թուականներին Սումկայիթում, Պաքւում եւ Ազրպէյճանի Խորհրդային Հանրապետութեան այլ բնակավայրերում, ինչպէս նաեւ Հիւսիսային Արցախի գիւղերում Ազրպէյճանի կողմից հայերի նկատմամբ իրագործուած ցեղային զտման քաղաքականութեան:
Արցախահայութեան` իր ինքնորոշման անբեկանելի իրաւունքի իրացման պահանջներին ի պատասխան Ազրպէյճանի իշխանութիւնների իրականացրած հայկական ջարդերը, եւ հետագայում` 1991 թուականի Արցախի Հանրապետութեան դէմ ռազմական նախայարձակումի սանձազերծումը, որը կրկնուեց 2016 թուականի ապրիլին, ապացուցեցին, որ միայն անկախ պետականութեան կերտման եւ շարունակական ամրապնդման ճանապարհով է հնարաւոր երաշխաւորել իր հայրենիքում ազատ եւ անվտանգ ապրելու Արցախի ժողովրդի իրաւունքը: Միջազգային հանրութեան կողմից այս իրողութեան ըմբռնումն ու Արցախի Հանրապետութեան միջազգային ճանաչումը լրացուցիչ զսպման գործօն կը դառնան նոր պատերազմ սանձազերծելու Ազրպէյճանի նկրտումների դէմ եւ խաղաղութիւն ու անվտանգութիւն կ’ապահովեն ողջ Հարաւային Կովկասի տարածաշրջանում»:
