Փետրուար 18-ի 49-րդ Տարեդարձի Տօնակատարութիւններ
ՀՅԴ «Տիգրան Ծամհուր» Կոմիտէի
Կազմակերպած Շքեղ Տօնակատարութիւնը
ՀՅԴ «Տիգրան Ծամհուր» կոմիտէի կազմակերպած տօնակատարութիւնը, փետրուար 18-ի ժողովրդական ապստամբութեան 49-րդ տարեդարձին առիթով, շքեղ հանդիսութեամբ տեղի ունեցաւ չորեքշաբթի, 18 փետրուար, երեկոյեան ժամը 9:00-ին, Մար Մըխայելի ակումբի սրահին մէջ:
Կոմիտէին կողմէ բացման խօսքը կատարեց եւ հանդէսը վարեց Պարգեւ Շիրինեան:
Արփինէ Փեհլիւանեանի շնորհալի աշակերտուհի Արտա Ռումեան` ապրումով մեներգեց «Կռունկ»-ը:
Վահէ Փուչիկեան աշուղական երգերու յատուկ քաղցրութեամբ մեներգեց «Լեռներ հայրենի»-ն եւ «Այնպէս անփոյթ, այնպէս հանգիստ» ժողովրդական երգերը:
Միսակ Ապաճեան խոր ապրումով արտասանեց Մ. Իշխանի «Շքերթ»-ը եւ Լուսենցի «Մասիսը պերճ»-ը: Խլեց բուռն ծափեր:
Տաղանդաւոր արուեստագիտուհի Արփինէ Փեհլիւանեան մեներգեց «Երգիր, անգին երկիր»-ը: Տեղի տալով ներկաներու բուռն ցանկութեան` մեներգեց նաեւ «Հայաստանի կարմիր գինի»-ն:
Արշակ Խնդիրեան (ֆլիւթ) եւ Զաւէն Չոքքարեան (աքորտէոն) փայլը աւելցուցին գեղարուեստական յայտագրին` մէջ ընդ մէջ իրենց նուագած հայկական եղանակներով:
Օրուան բանախօս Սարգիս Զէյթլեան խօսեցաւ ազգայնաշունչ բովանդակալից ճառ մը:
Ընդհանուր գիծերու մէջ Զէյթլեան ընդգծեց, որ փետրուար 18-ը բացառիկ երեւոյթ մըն է մեր պատմութեան մէջ: Համաժողովրդական ըմբռնումով, հայ ժողովուրդը առաջին օրինակը տուաւ ըսելու համար, թէ ոգեկան ուժերը բաւարար են պատմութեան մէջ, որ ժողովուրդ մը իր վճռական խօսքը ըսէ:
Հայ ժողովուրդը մեծերու հետ ճամբայ ելած, մեծերու փոշիացումին ականատես եղած, անսպառ կենսունակութեամբ գոյատեւող ժողովուրդ եղած է: Փոքրիկ ժողովուրդ մը, որ իր մեծազանգուած լեռներուն մէջ, ճրագի մը, խարոյկի մը պէս բռնկեցաւ եւ նոր մշակոյթով վառեց իր վերջին յաղթանակին ջահը:
Սակայն մարդկային ազատութեան, մարդկային արժէքին խորաչափութիւնը չունեցող մութ ուժեր եկան` ձեռք-ձեռքի տուած վերստին ընկճելու համար ափ մը ժողովուրդ, վերջ տալու, մարելու համար անոր ջահը:
Համաժողովրդական ընդվզում էր փետրուար 18-ը:
Փետրուար 18-ը մեկնակէտ մըն է, աղբիւր խորհրդածութեան, բարոյական դրամագլուխ է: Փետրուար 18-ը ծառացում է ընդդէմ բռնակալութեան: Նոր սերունդները հպարտութեամբ կը խոնարհին արեամբ եւ վաստակով նուիրագործուած ժառանգութեան, որ իբրեւ յաղթանակ պիտի կրեն շարունակելու համար ապրելու եւ յաւերժանալու գաղափարական պայքարը:
Բեմ հրաւիրուեցաւ իր խօսքը ըսելու մեր ղեկավար ընկերներէն Կարօ Սասունի:
Փետրուարեան ապստամբութիւնը կարմիր բռնակալութեան դէմ համաժողովրդական ըմբոստացում մըն էր, ըսաւ Կ. Սասունի: Մենք կանչած էինք ռուսը, որպէսզի ազատէ մեզ թուրքէն: Սակայն պատահեցաւ հակառակը, աներեւակայելի արարքներ կատարուեցան, որուն դէմ հայ ժողովուրդը, ակամայ մէկ մարդու պէս, արեւելահայ թէ արեւմտահայ, առիւծ կտրած, ոտքի ելաւ ըսելու համար, որ ես կը մեռնիմ, բայց կ՛ուզեմ ազատութիւնս:
Հայ ժողովուրդի յաւիտենական երկիրն է Հայաստան: Երկուքուկէս միլիոն հայութիւնը, որ այսօր կայ Հայաստանի մէջ, զաւակն է, թոռնիկն է, թոռան թոռնիկն է փետրուար 18-ին կռուած, արիւն թափած ամբողջական հայուն: Անոնք լռելեայն, առանց փետրուար 18 տօնելու, իրենց հայրերու, մեծ հայրերու ճանապարհով պիտի երթան: Փետրուար 18-ի ազատութիւնը իրենց հոգիներուն մէջ, հայոց երկրին պահպանութիւնը ունին իրենց սրտերուն մէջ:
Հայութիւնը վերադարձած է իր յաւիտենական ճամբուն: Այլեւս հայութիւնը յաւերժական է: Մինչեւ Սարդարապատ` մենք մայիս 28 կերտեցինք ընդդէմ Թուրքիոյ եւ փետրուար 18 կերտեցինք ընդդէմ, դժբախտաբար, հիւսիսէն եկած կոպիտ ուժին: 50 տարի անցած է այդ պատմական թուականներէն: 25 տարի եւս կ՛անցնի եւ հայութիւնը կ՛ըլլայ 11 միլիոն, որ ուզէք կամ չուզէք, տէրն է Հայաստանի:
Փետրուար 18-ը տօն ըլլալէ դադրած է եւ ամբողջովին մեզ կը տանի Հայաստան: Հոն, մայիս 28-ը, փետրուար 18-ը հայ ժողովուրդի հոգիին մէջն է: Հայ ժողովուրդը այդ թուականները փոխանցած է իր զաւակներուն, թոռներուն: Եթէ 50 տարուան մէջ միացեալ, անկախ Հայաստան չստեղծուեցաւ, փետրուար 18-ը միացեալ հայութիւնը ստեղծեց (արեւելահայ-արեւմտահայ):
Պիտի ուզէի, որ դուք ձեր զաւակներով, ձեր գալիք սերունդներով միշտ կապուած ըլլաք Հայաստանին: Ուժ մըն ենք, բայց այդ ուժը Հայաստանին պէտք է կապուած ըլլայ: Անմաշ է մեր հայրենիքը, անմաշ պիտի մնայ մեր հայրենիքը: Այդ նախատեսածս 25-ամեակին ես գոյութիւն պիտի չունենամ, բայց կը մաղթեմ, որ վերադառնաք Հայաստան եւ արմատ բռնէք մեր դարաւոր հողին մէջ:
Վերջին խօսքը տրուեցաւ հիւրարար Պէյրութ գտնուող, մեր ազատագրական շարժումներուն լաւապէս ծանօթ Անտրէ Ամուրեանին:
Ա. Ամուրեան պատմական փաստերով նշեց, թէ ինչո՛ւ համար հայ ժողովուրդը ընդվզեցաւ: Թուեց բանակցութիւնները, խոստումները: Սակայն, երբ իշխանութեան տիրացան, խորհրդային դաժան գործիչները ոչ միայն չյարգեցին իրենց խոստումը, այլեւ բանտարկեցին ղեկավար դասակարգը, զինուորականները, կացինահարեցին ոմանց եւ, մանաւանդ, բառիս բուն առումով կողոպտեցին ժողովուրդը:
Ի պատիւ հայ ժողովուրդին, անոր ազատատենչ հոգիին եւ հայ ժողովուրդի մարտական կուսակցութեան` ՀՅ Դաշնակցութեան, հայ ժողովուրդը յաջողեցաւ իր ըմբոստութեան մէջ եւ յաղթեց:
ՀՐԱԶԴԱՆ
———————
ՕՐԱՏԵՏՐ ՓԵՏՐՈՒԱՐ 24
– 1815.- Մահ ամերիկացի գիւտարար, առաջին շոգենաւը ստեղծող Ռոպերթ Ֆուլտոնի: Ծնած է 1765¬ին:
– 1931.- Մահ ազգագրագէտ, բանահաւաք եւ հնագէտ Երուանդ Լալայեանի, հիմնադիր եւ խմբագիր «Ազգագրական հանդէս»¬ի (1896-1917): Ծնած է 1864¬ին:
– 1968.- Մահ Վիեննայի Մխիթարեան միաբան, բանասէր եւ հեղինակ հայր Համազասպ Ոսկեանի:
– 1978.- Մահ Գուսան Հաւասիի. ծնած է 1896¬ին:
