ԵՂԻԱ ԹԱՇՃԵԱՆ
Անցեալ տարեշրջանին Չինաստանէն երեք ժապաւէններ մեծ արձագանգ ստեղծեցին, ժապաւէններ, որոնց ետին կանգնած էր քաղաքական նպատակ, որ կ՛արտացոլացնէր Չինաստանի հետագայ քայլերը` տնտեսական եւ միջազգային յարաբերութիւններուն մէջ: Այս հակիրճ յօդուածով կ՛ուզեմ անդրադառնալ այս ժապաւէններուն:
Առաջինը «Չինաստանի առեւտրականը» (China Salesman) ժապաւէնն է: Ժապաւէնը կ՛անդրադառնայ, թէ ինչպէ՛ս չին առեւտրական մը Ափրիկէի մէջ ճնշումներու եւ հարուածներու կ՛ենթարկուի եւրոպական ընկերութիւններու կողմէ, որոնք կը փորձեն զայն սպաննել, սակայն կը ձախողին: Չին առեւտրականը տարբեր միջոցներով կը բացայայտէ անոնց փտածութիւնը, եւ անոր գործը կ՛արժանանայ գնահատանքի` բաւական մեծ զոհողութիւններէ ետք: Ժապաւէնին միջոցով Չինաստանի պետութիւնը յստակ պատգամ մը կը յղէ արեւմտեան պետութիւններուն, որ ներկայիս ինք հզօր տնտեսական շահեր ունի Ափրիկէի մէջ, եւ միեւնոյն ատեն կը զգուշացնէ զանոնք որեւէ հակաչինական արկածախնդրութենէ:
Երկրորդ ժապաւէնը «Կարմիր ծովու գործողութիւն»-ն (Operation Red Sea) է, որուն նիւթը կը վերաբերի Եմէնի մէջ ծաւալած պատերազմին, Չինաստանի մարդասիրական օժանդակութեան եւ իր զինուորներուն պատրաստակամութեան` օգնելու ժողովուրդին եւ հարուածելու ահաբեկիչները: Ըստ ժապաւէնին, աւելի քան 250 օտար եւ 650 չին քաղաքացիներ, ներառեալ` դիւանագէտներ, պաշարուած են Եմէնի Ատեն քաղաքին մէջ` ահաբեկիչներուն կողմէ, սակայն չինական ծովուժը գործակցելով կառավարական եւ օրինական ուժերուն հետ` կը յաջողի ազատել զանոնք: Ժապաւէնին միջոցով Չինաստան որոշ տուեալներ տուաւ իր ծովուժին պատրաստակամութեան մասին, ինչպէս նաեւ որոշ պատգամներ հասցուց շրջանին մէջ ամերիկեան ծովուժին: Նշենք, որ այս շրջանին մէջ ամերիկեան ծովուժը բաւական գործուն է, իսկ Չինաստան վերջերս արդէն իսկ Ճիպութիի մէջ ռազմակայան մը կառուցած է:
Վերջապէս, «Չին խաղաղապահ ուժերը» (Chinese Peacekeeping Forces), որուն հիմնական նպատակն է դիտողը ծանօթացնել չին խաղաղապահ ուժերու մարդասիրական գործունէութեան: Չինաստան այս ժապաւէնով կը փորձէ համոզել Ափրիկէի երկիրները, որ ինք կայսերապաշտական քաղաքականութիւն չի հետապնդեր, այլ իր ուժերը խաղաղութիւն եւ կարգ ու կանոն կը հաստատեն Միացեալ ազգերու կազմակերպութեան դրօշին տակ: Ժապաւէնին մէջ նաեւ գնահատելի են չինական խաղաղապահ ուժերուն կարգապահութիւնն ու զոհողութիւնը` պաշտպանելու համար ճնշուած գիւղացիներուն իրաւունքը ահաբեկիչներուն դէմ:
Այս բոլորը ցոյց կու տան, որ Չինաստան կ՛օգտագործէ շարժապատկերի աշխարհը` մեզի ծանօթացնելու համար իր հետագայ նպատակներուն: Հեռու չէ, որ այս բոլորը օր մը իրականութեան վերածուին: Չինաստան կ՛աշխատի այս ուղղութեամբ:
