«Մահացածները չեն կրնար աղաղակել արդարութեան համար: Ապրողներու պարտականութիւնն է ատիկա ընել` անոնց համար»
Լոյս ՄըքՄասթըր-Պիւժօ
(ամերիկացի վիպագիր)
Զգացական բնոյթ ունեցող եւ յուզում յառաջացնող «Մայրերու օր» չէ, որ կը տօնուի ամէն շաբաթ Պոլսոյ Կալաթասարայի բանուկ հրապարակին վրայ… 27 մայիս 1995-էն ի վեր:
Ընդհակառակը, մայրեր կը հաւաքուին իրենց անհետացած, առեւանգուած, չարչարուած եւ սպաննուած զաւակներու յիշատակը նշելու նպատակով: Շաբաթական դրութեամբ կը ներկայացուին անհետացած երիտասարդներու ոդիսականները` առանց յաւելեալ մթնոլորտ ստեղծելու: «Մենք տարիներէ ի վեր միայն մէկ բան կը պահանջենք, որ` մեր հարազատները սպաննողները յայտնաբերուին եւ իրենց գործած յանցանքին համապատասխան պատիժին արժանանան», կը յայտնեն այս դժբախտ ու վրիժառու մայրերը:
Այս հաւաքները միջազգային եւ յատկապէս աշխարհայնացած փափուկ սեռի իրաւունքներուն, կամ նոյնիսկ միասեռականներու ի նպաստ կատարուած` յար եւ նման են Պուէնոս Այրէսի մէջ ցայսօր հաւաքներ կազմակերպող այն դժբախտ մայրերուն, որոնք իրենց զաւակներն ու հարազատները կորսնցուցած են 1976-1983 թուականներուն` զինուորական խունթայի կատարած առեւանգումներուն եւ սպանութիւններուն իբրեւ հետեւանք:
Յատկապէս ներկայ բռնատէր Էրտողանի օրերուն այս հաւաքները շատ աւելի քաղաքական բնոյթ կը ստանան, մանաւանդ որ մասնակցողները այլախոհներու մայրերն ու հարազատներն են:
Շաբաթ, օգոստոս 25-ին կատարուած ցոյցը, որ եօթը հարիւրերորդն էր, սովորականին նման չընթացաւ: Այդ օր ոստիկանութեան թելադրուած էր չթոյլատրել եւ ամէն գնով արգելք հանդիսանալ որեւէ հաւաքի: Տասնեակներով ձերբակալութիւններ կատարուեցան` ներքին գործոց նախարարութեան եւ անոր հլու կամակատար ներքին ապահովութեան ուժերուն հսկողութեամբ:
Քիչ մնաց, որ այս անակնկալ ընդհարումներուն ընթացքին ձերբակալուէր նաեւ Հրանդ Տինքի զաւակ Առատն ու քրտամէտ Ժողովուրդներու ժողովրդավարութեան կուսակցութեան երեսփոխաններ, որոնց կարգին` Պոլսոյ հայ պատգամաւոր Կարօ Փայլանը, նաեւ` Հուտա Քայան, Սերփիլ Քեմալպայը եւ Ահմետ Շըքը:
Ներքին գործոց նախարար Սուլէյման Սէօղլու, որ ըստ երեւոյթին մարդկային իրաւունքներու մասին ապատեղեակ է, ամենայն ինքնավստահութեամբ շեշտած է, որ ինք անձամբ հրահանգած է ներքին ապահովութեան ուժերուն, որպէսզի միջամտեն, նկատի ունենալով, որ այսպիսի չարաշահում կարելի չէր աւելի երկար հանդուրժել եւ ձեռնածալ մնալ:
Անգարայի մէջ գործող Մարդկային իրաւունքներու հիմնարկը պաշտօնապէս կը հաստատէ, որ 1992-1996 թուականներուն աւելի քան ութ հարիւր անհետացման պարագաներ արձանագրուած են, իսկ 1980-ականներուն, զինուորական իշխանութիւններու օրերուն ալ, յատկապէս քիւրտերու դէմ կատարուած են` հալածանքներ, ձերբակալութիւններ եւ անյայտացումներ:
Ըստ երեւոյթին, ոդիսականի վերածուած է «Շաբաթօրեայ մայրեր»-ու այս հաւաքը:
