Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Խճանկարը շատ սիրուած զարդարանք մըն էր հին քաղաքակրթութիւններուն համար: Սակայն ան մինչեւ այսօր ունի իր հետեւորդները:
Ահա կարճ պատմութիւն մը, այս հին արուեստին մասին:
Վեց հազար տարիներ առաջ Միջագետքի մէջ Մեզի ծանօթ առաջին խճանկարները վեց հարիւր տարուան են, անոնք գտնուած են Ուրուքի մէջ, Միջագետք (ներկայի Իրաք): Այդ շրջանին մէջ բնակող շումմերները կը գործածէին խիճեր, սակայն նաեւ այրած կարմիր, ճերմակ կամ սեւ հողէ քարեր: Տակաւին մինչեւ այսօր խիճեր կը գործածուին արդի խճանկարներ շինելու համար:
Յոյներուն ժամանակ
Ք.Ա. 5-րդ դարէն սկսեալ յոյները կը սկսին գործածել քար եւ ապակի` խճանկարներուն մէջ, անոնք խիճերէն աւելի տափակ են, եւ կարելի է աւելի փոքրիկ կտորներու վերածել: Հետեւաբար պատկերները եւ զարդարանքները աւելի նուրբ են, մարդիկը, անասունները, բոյսերը… Այս թեքնիքը տակաւին կը գործածուի մինչեւ այսօր:
Հռոմէացիները` յոյներուն նման
Ինչպէս գիտենք, հռոմէացիները շատ բաներ առած են յոյներէն, մինչեւ իսկ` անոնց աստուածները…եւ անշուշտ խճանկարը, որուն թեքնիքը կը տարածեն ամբողջ իրենց կայսրութեան մէջ` պատերուն վրայ, առաստաղներուն վրայ, գետինը եւ որոնք տոկացած եւ մինչեւ այսօր, ու մենք կրնանք տակաւին զմայլիլ անոնց գեղեցիկ գոյներուն վրայ:
Կրօնական արուեստ մը
Այս թեքնիքը կը գործածուի առաջին եկեղեցիներուն մէջ: Իտալիոյ Ռավեն շրջանին մէջ է, որ կը զարգանայ բիւզանդական խճանկար կոչուած այս արուեստը` 5-րդ եւ 6-րդ դարերուն:
Մահմետականներն ալ, քրիստոնեաներուն նման, շատ կը գործածեն խճանկարները` զարդարելու համար իրենց մզկիթները եւ տուները` ներսէն եւ դուրսէն: Սակայն անոնք կը ներկայացնեն յատկապէս երկրաչափական կամ բնութեան վերաբերեալ զարդարանքներով:
Ար Տեքօ եւ ստեղծագործական ժամանց
19-րդ դարուն, ար տեքօ գեղարուեստական ոճին շնորհիւ, խճանկարը դարձեալ նորոյթ կը դառնայ: Բազմաթիւ արուեստագէտներ եւ ճարտարապետներ կը գործածեն այս թեքնիքը: Անոնցմէ կարելի է յիշել Անթոնիօ Կաուտի, Մարք Շակալ, Կիւսթավ Քլիմթ…
* * *
Այժմ, փոքր տարիքէն արդէն կարելի է խճանկար կազմել տարբեր նիւթեր գործածելով: Անոնցմէ կարելի է զարդարել թաղարներ, տուփեր, հայելիներ… Ասոր համար պէտք ունիս պարզապէս քիչ մը երեւակայութեան եւ քանի մը տարբեր նիւթերու:
Իսկական Ընտանեկան Ծառ
Մանուկներուն օգնելու համար, որպէսզի անոնք իրենց ընտանիքին պատմութիւնը իմանան, մենք երբեմն անոնց հետ կը գծենք ընտանեկան ծառը, ուր կը ներկայացուին ընտանիքին տարբեր անդամները` ճիւղաւորուած մեծ ծառի մը նման:
Արդարեւ, ընտանիք մը յղացած է իւրայատուկ գաղափար մը: Ընտանեկան ծառը թուղթի մը վրայ գծելու փոխարէն` ընտանիքին 45 անդամները նախընտրած են այդ «ծառը» իրապէս վերակազմել:
Ընտանիքին չորս տարբեր սերունդները կեցած են մեծ շալէի մը տարբեր յարկերու պաշգամներուն վրայ: Իւրաքանչիւր ընտանիք ներկայացուած է նոյն գոյնի շապիկներով, ամէնէն ծերէն ամէնէն փոքրը:
Ահա հետաքրքրական գաղափար մը` ամառնային արձակուրդի երկար օրերուն իրագործելու համար…
Մեքսիքօ
Աշխարհի Ամէնէն Երկար
Հոթ-Տոկի Շարքը
Աւելի քան 10 հազար սանտուիչներ շարուած են Զափոփան քաղաքին մէջ: Նախ` հացերը, ապա անոնց վրայ կը դրուին` հոթ-տոկները, 100 քիլօ լոլիկի թացան, 100 քիլօ մայոնեզ եւ 75 քիլօ մութարտ: Այս ձեւով կազմուած է աշխարհի ամէնէն երկար հոթ-տոկի շղթան:
Բոլոր օրէնքները յարգուած են. իւրաքանչիւր հաց պէտք է պարունակէ մէկ հոթ-տոկ, նուազագոյնը` երկու թացան եւ հոթ-տոկի սանտուիչին չափը` 18 սմ: Արդիւնք` 1417 մեթր երկարութեամբ հոթ-տոկի սանտուիչներ շարուած են` կտրելով նախկին ճափոնական մրցանիշը, որ 325,66 մեթր էր:
Ապա 2000 անձեր հրաւիրուած են` համտեսելու այդ հոթ-տոկները:
Աւստրալիոյ Մէջ
Ստորերկրեայ Քաղաքը
Քուպըր Փետին աւստրալիական փոքրիկ հանքավայր քաղաք մըն է. ան նշանաւոր է, որովհետեւ հոնկէ կը հանուին աշխարհի արեւակն յարգի քարերու արտադրութեան մեծ մասը:
Հոն` 3000 բնակիչներուն մօտաւորապէս կէսը կ՛ապրի գետնին տակ, ժայռերուն մէջ փորուած տուներու մէջ, որովհետեւ հոն օդը աւելի զով է, քան` վերի բացօթեայ անապատին մէջ: Հոն կայ նաեւ եկեղեցի մը Ս. Պետրոս եւ Ս. Պօղոս կաթողիկէ եկեղեցին, եւ նոյնիսկ` ստորերկրեայ բանակավայր մը, ուր այցելուները կրնան տնկել իրենց վրանները:
Ժամանց
