ՆԱԹԱՆ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ
Համաշխարհային Բ. պատերազմէն ետք Եւրոպան կ՛ապրէր սովի եւ լայնածաւալ աղքատութեան մէջ: Հետեւաբար ծագեցաւ այն գաղափարը (եւ անմիջապէս դարձաւ հրամայական պահանջ), որ պէտք էր ապահովել բնակչութեան ընկերային բարեկեցութիւնը: Տարբեր քաղաքական կուսակցութիւններ որդեգրեցին տարբեր միջոցներ` հասնելու համար բնակչութեան լիակատար բարեկեցութեան:
Եւրոպայի մէջ երկու գլխաւոր հոսանքներն էին ընկերվար-ժողովրդավարութիւնը եւ պահպանողականութիւնը: Առաջինները որդեգրեցին պետութեան միջամտութեան ուղին, ուր պետութիւնը յառաջատուական հարկեր (այն հարկային համակարգը, երբ հարկերը կը սահմանուին հարստութեան հիման վրայ, այսինքն` ան, որ շատ եկամուտ կը ստանայ, աւելի շատ կը վճարէ եւ` հակառակը) պարտադրեց մեծ ընկերութիւններու, դրամատուներու եւ մեծահարուստներու եկամուտներուն վրան եւ զանոնք արդարօրէն վերաբաշխեց` յօգուտ հասարակութեան բոլոր անդամներուն: Վերաբաշխումը առիթ ընծայեց պետական ներդրումներ կատարելու կրթական, առողջապահական, աշխատավարձի, թոշակի, ընկերային եւ հանրային ծառայողական մարզերուն մէջ: Այսպիսով, պետական հսկողութիւն որդեգրած երկիրները կրցան դուրս գալ աղքատութենէն եւ սովէն` զօրաւոր ընկերային ապահովագրութեամբ եւ բարեկեցութեամբ: Բարեկեցութեան այս տարբերակը կիրարկած գլխաւոր երկիրներն էին` Շուէտը, Դանիան, Նորվեկիան եւ Ֆինլանտան:
Միւս կողմէ` պահպանողականները փորձեցին իրենց կրցածին չափ հեռու պահել պետական միջամտութիւնը տնտեսական կեանքէն: Անոնք մեծ ընկերութիւնները, դրամատուները եւ մեծահարուստները հարկային յաւելեալ բեռի տակ դնելու փոխարէն` ամբողջ բեռի տակ դրին աշխատաւոր ժողովուրդը: Պահպանողականները ծնունդ տուին, այսպէս կոչուած, «ընկերային պատասխանատուութեամբ գործող մեծ ընկերութիւններ»-ուն, որոնք պետութեան փոխարէն` իրենք ստանձնեցին ընկերային ապահովագրութեան դերակատարութիւնը:
Նշեալ տարբերակը կիրարկող երկիրներն էին` Միացեալ Նահանգները, Ֆրանսան եւ Լատին Ամերիկայի մէջ գտնուող բոլոր պետութիւնները, որոնք կը գտնուէին պահպանողական կառավարման կամ ռազմապաշտական խունթաներու տիրապետութեան տակ: «Ընկերային պատասխանատուութեամբ գործող մեծ ընկերութիւններ»-ու տարբերակը կիրարկած բոլոր երկիրները կ՛ապրէին անկայուն ընկերային-տնտեսական վիճակի մէջ` դասակարգային բարձր անհաւասարութեամբ եւ ընկերային ապահովագրական ցած չափանիշներով: Այդ տարբերակը կիրարկող գրեթէ բոլոր երկիրներուն մէջ 1968-ին տեղի ունեցան մեծ ցոյցեր` մերժելով ընկերային-տնտեսական համակարգը, իսկ այլուր (յատկապէս` Լատին Ամերիկայի մէջ)` յեղափոխութիւններ:
20 յունիս 2018-ին Հայաստանի Հանրապետութեան խորհրդարանը ուժի մէջ մտցուց պարտադիր կուտակայինի օրինագիծը: Օրինագիծ մը, որ ձախողութիւններ* գտած է միջազգային գետնի վրայ: Հայաստանի նման ընկերային-տնտեսական ծանր մարտահրաւէրներ դիմագրաւող եւ մանաւանդ ցած ազգային եկամուտ ունեցող երկրի մը համար անիրականանալի է այս օրինագիծը, մանաւանդ որ այդտեղ աշխատաւորի աշխատավարձը հազիւ կը բաւէ իր օրապահիկը ապահովելու համար: Աշխատավարձէն մասը մը կուտակել` կը նշանակէ աղքատ եւ ոչ արժանապատիւ կեանք ապրիլ: Կը նշանակէ նաեւ` պետութեան ձեռքէն վերցնել ընկերային ապահովագրութիւն տրամադրելու իրաւունքը եւ զայն յանձնել աշխատատէրերուն, ընկերութիւններուն եւ դրամատուներուն:
Կը նշանակէ` աշխատաւորին մօտ անվստահութեան սերմանում պետութեան նկատմամբ: Ի վերջոյ, կը նշանակէ նաեւ` հրաժարիլ Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութեան թիւ 83 յօդուածէն, որ կ՛ըսէ. «Իւրաքանչիւր ոք, օրէնքին համապատասխան, ունի մայրութեան, բազմազաւակութեան, հիւանդութեան, հաշմանդամութեան, աշխատավայրին մէջ դժբախտ պատահարներու, խնամքի կարիք ունենալու, կերակրողը կորսնցնելու, ծերութեան, գործազրկութեան, աշխատանքը կորսնցնելու եւ այլ դէպքերու ընթացքին ընկերային ապահովութեան իրաւունք»:
Բոլոր կուսակցութիւններուն մէջ միայն ՀՅԴ-ն էր, որ ձեռնպահ քուէարկեց կուտակային համակարգի պարտադիր բաղադրիչը ուժի մէջ մտցնող նախագիծին` հիմնուելով իր ընկերվարական գաղափարախօսութեան վրայ, որ կը միտի ընկերային արդարութիւն եւ համերաշխութիւն հաստատել:
Այսօր հրամայական մերժել նոր-ազատականութեան փորձերու կիրարկումը Հայաստանի մէջ, եւ ատիկա կրնայ միայն ու միայն իրականացնել խորհրդարանին մէջ գործող ընկերվարական գաղափարախօսութիւն կրող ուժը, որ ՀՅ Դաշնակցութիւնն է:
