Հարցազրոյցը` ՏԱԹԵՒԻԿ ԱՂԱՋԱՆԵԱՆԻ
Վերջերս Արցախ այցելած էր Լիբանանի Այնճար գիւղաքաղաքի քաղաքապետ Վարդգէս Խօշեանը: Կովսականի մէջ ան արժանացած էր հիւրընկալ ընդունելութեան, բնակիչները աղ ու հացով, երգով ու պարով դիմաւորած են քոյր քաղաքի քաղաքագլուխը: Կովսականի եւ Այնճարի հետագայ համագործակցութեան ուղիներու, անոնց կազմակերպման եւ ընթացքի մասին է «Ապառաժ»-ի զրոյցը Այնճարի քաղաքապետին հետ:
ՀԱՐՑՈՒՄ.- Պարո՛ն Խօշեան, 2018 մայիսին Լիբանանի մէջ Այնճարի եւ Կովսականի միջեւ ստորագրուած էր համագործակցութեան յուշագիր: Ի՞նչ քայլեր յաջորդած են համաձայնագիրի ստորագրման:
ՊԱՏԱՍԽԱՆ.- Մայիս 16-ին Այնճարի մէջ համագործակցութեան յուշագիր ստորագրեցինք եւ Կովսականը Այնճարի հետ քոյր քաղաք հռչակուեցաւ: Ես հիմա այստեղ եմ գլխաւորապէս գործնական քայլեր առնելու հեռանկարով: Ուզեցի ժամանակ չկորսնցնել և անհրաժեշտ տեղեկութիւններ հաւաքել: Այնճարի մէջ արդէն մասնագէտներու խումբ ունինք, որ կ՛աշխատի Կովսականի երկրագործական հնարաւորութիւններու ուսումնասիրութեամբ: Նպատակը Կովսականի կլիմայական պայմաններուն ծանօթանալն է, հնարաւոր խոչընդոտները հասկանալը, որպէսզի ըստ այդմ ծրագիրներ կազմենք եւ աւելի շուտ արդիւնքներ ապահովենք: Իմ այցելութիւնս փոխադարձ է: Զիս զգուշացուցած էին, որ հնարաւոր է հիասթափուիմ` Կովսականի վիճակը տեսնելով: Բայց ես հիասթափուելու բան չունիմ, որովհետեւ 79 տարի առաջ 1939-ին, երբ Այնճարի հիմը դրինք, հողատարածքն ամբողջութեամբ ճահիճ էր եւ մալարիայի, բծաւոր տիֆի հիւանդութեան բոյն: Առաջին տարուան ընթացքին հիւանդութիւններու պատճառով տուած ենք 1000 զոհ: Հակառակ ատոր` մեր կամքի, ապրելու տենչի շնորհիւ յաջողեցանք կերտել այսօրուան Այնճարը, որ Լիբանանի ամենագեղեցիկ գիւղաքաղաքն է` իր կազմակերպական ոճով, տեսքով, մաքրութեամբ, կարգապահութեամբ: Եւ բնական է, որ հոս ալ չենք ընկճուելու: Ես կ՛առաջնորդուիմ մէկ սկզբունքով` արցախեան հողը պատահական չէ ազատագրուած, անիկա սրբացած է ամէն քայլափոխի թափուած նահատակներու արիւնով, եւ այդ հողի շենացման համար մենք պէտք է ընենք հնարաւորը: Իսկ գաղութներն ալ իբրեւ վտակ պէտք է հոսին այս խոշոր գետին մէջ:
Մինչեւ սեպտեմբեր Լիբանանի մէջ մեր մասնագէտները կ՛աւարտեն իրենց աշխատանքները եւ մասնագիտական խումբով կու գան այստեղ` յաւելեալ ճշգրտութեամբ գործերը դասաւորելու համար:
Հ.- Ինչպէ՞ս ընտրուած է Կովսականը որպէս քոյր քաղաք եւ ի՞նչ ակնկալիքներ ունիք Արցախի հետ համագործակցութեան խորացումէն:
Պ.- Արցախի Հանրապետութեան իշխանութիւններու, մասնաւորապէս արտաքին գործերու նախարարութեան, ՀՅԴ Լիբանանի եւ Արցախի պատասխանատու ընկերներու, նաեւ Լիբանանի Ազգային իշխանութիւններու կողմէ համախորհուրդ` մեզի յանձնուած է այս առաքելութիւնը: Նմանօրինակ պատասխանատուութիւնը մեզի յաւելեալ ուժ կու տայ: Անշուշտ, շրջանի գիւղատնտեսութեան զարգացման համար անհրաժեշտ է նաև պետական աջակցութիւն:
Յուլիս 24-ին հանդիպում ունեցած եմ Արցախի Հանրապետութեան պետական նախարար Գրիգորի Մարտիրոսայեանին հետ, որուն ընթացքին քննարկուած են Լիբանան արցախեան գիւղատնտեսական վերամշակուած արտադրանքի արտահանման հնարաւորութիւնները:
Հ.- Ի՞նչ նմանութիւններ նկատած էք Կովսականի եւ Այնճարի միջեւ:
Պ.- Յատուկ նմանութիւն չկայ, բայց ոգիի, գործի եղանակի իմաստով նոյնացած են երկու քաղաքները: Այնճարը նախագծուած էր ֆրանսական բանակին կողմէ: Անիկա ունի եզակի յատակագիծ, կանոնաւոր ջրանցքներ, ջրուղիներ, ոռոգման համակարգեր: Նմանութիւնն այն է, որ երկուքն ալ երկրագործական հիմքերու վրայ են: Հիմա կը փորձենք նոր ծառատեսակներ բերել, փոքր արտադրութիւններ հիմնել: Ասոնք կ՛ապահովեն շուտ արդիւնք, որ ժողովուրդը կրնայ մօտ ապագային տեսնել:
Հ.- Իսկ հնարաւո՞ր է արդեօք այստեղի փորձը Այնճար օգտագործել:
Պ.- Բնականաբար մեր համագործակցութիւնը փոխյարաբերութեան վրայ հիմնուած է, այստեղ ալ կան լաւ կարողութիւններ, որոնք պէտք է օրինակ ծառայեն Այնճարի համար: Իսկ ծրագիրի տեսլականը ինծի համար յստակ է, որովհետեւ մենք այլեւս այն չենք, ինչ որ էինք 1990-էն առաջ: Մենք նոր փուլ մտած ենք մեր պատմութեան մէջ, մենք պետականութիւն ունինք, եւ անիկա հզօրացնելու գործին մէջ ներգրաւուած պիտի ըլլայ իւրաքանչիւր հայ:
Կը փափաքէի, որ հեզասահ ընթանայ այս առաքելութիւնը եւ մեր գործին մէջ խոչընդոտներու չհանդիպինք:
«Ապառաժ»
