Աւելի Սերտօրէն Փարինք
Հայաստանի Հայութեան
Քանիցս դիտել տուինք, որ Սփիւռքահայութեան հետ մշակութային կապի կոմիտէն իր պաշտօնաթերթ «Հայրենիքի ձայն»-ով» եւ ամբողջ խորհրդահայ մամուլը արհամարհական վերաբերում կը ցուցաբերէ բոլոր այն արժէքներու եւ նուաճումներու հանդէպ, որ ՀՅ դաշնակցութիւնը եւ իր քոյր յարակից կազմակերպութիւնները եւ համակիր ուժերը ձեռք կը բերեն, կ՛իրացնեն: Նուաճումները, որոնք հայ մշակոյթի վերելքին եւ հայապահպանման գործին կը սատարեն եւ արթնութեան զարկ կու տան:
Մենք գանգատ չունինք, որ Խորհրդային Հայաստանի իշխանութիւնը մեզ կ՛անտեսէ, կ՛արհամարհէ: Մենք ամենեւին կարիք չունինք խորհրդային գնահատանքին եւ դարպասումին: Մենք կը գործենք միայն հայութեան ծառայելու պատրաստակամութեամբ: Մեր իրաւ եւ միակ դատաւորը հայութիւնն է, որուն սէրն ու գորովը մեծագոյն գնահատանքն ու խրախոյսն է մեզի:
Պոլշեւիզմը կը սարսափի ազգային շարժումէ, ազգասիրական նախանձայուզութենէ: Հայաստանի հայութեան ազգասիրական զեղումները, մշակութային ազգադրոշմ նուաճումները, Հայաստանի վերելքին եւ բարօրութեան համար անոր արտակարգ ճգնանքն ու տքնանքը պոլշեւիզմին կը յիշեցնեն ՀՅ դաշնակցութիւնը, որ իրեն աչքին խրտուիլակ մըն է եւ միաժամանակ` մշտատեւ մղձաւանջ մը:
Պոլշեւիզմը թող շարունակէ իր խելագար արշաւը մեզի դէմ: Մենք անկէ ընկճուողը չենք: Այդ հալածանքը մեզի աւելի կորով եւ թափ կու տայ` մեր ազգասիրաւան եւ հայրենասիրական գործերով եւ իրագործումներով ապացուցանելու, որ ՀՅ դաշնակցութիւնը ազգայնապէս եւ քաղաքականապէս գոյութեան իրաւունք ունի` իբրեւ հայութեան իրաւունքներու անյողդողդ ախոյեանը եւ ազգապահպանման անհրաժեշտ ազդակը:
Հայաստանը, Հայաստանի եւ սփիւռքի հայութիւնը մէկութիւն է: Հոգիով, ապրումներով, ձգտումներով, երազներով, նպատակներով միեւնոյն հայութիւնն է, որ աշխարհագրութիւնը մեզ իրարմէ կը զատէ: Քաջածանօթ եւ լաւատեղեակ ենք, որ Հայաստանի բովանդակ հայութիւնը իր հայեացքը ակնապիշ մեզ է յառած, սրտի ներդաշնակ տրոփումով կը հետեւի մեր քայլերուն, մեր նուաճումներուն եւ մեր իրացումներուն: Իրազեկ ենք, թէ ինչպիսի՛ բերկրանքով կ՛ողջունէ սփիւռքահայութեան ազգակերտ աշխատանքները, հայը հայ պահելու անդուլ եւ յարատեւ նախանձախնդրութիւնը եւ Հայ դատի մեր հետապնդումները: Ազգաշունչ ապրումներ, որոնք անյայրիր են պոլշեւիզմի ջանքերուն եւ յաւակնութիւններուն:
Արդ, սփիւռքահայութեան աւագ պարտականութիւնն է հոգեկան այս շինիչ եւ ստեղծարար կապը անվթար պահել, եւ աւելի՛ն, սերտացնել մեր հոգեխառնումը նորանոր եղանակներով:
«Հայրենիք»
Ազնաւուր Հայերէն
Ես լքեցի կեանքս թշուառ
Երկրի խորքում սառն ու խաւար,
Որ աղօթքով գտնեմ երկար
Ճանապարհը յաւերժութեան:
– Ֆրանսերէն լեզուով գրող հայու մը համար ի՜նչ երջանկութիւն է իմանալ, որ իր երգերը թարգմանած են իր նախնիքներուն լեզուով: Մանաւանդ` ի՜նչ հպարտութիւն:
ՇԱՐԼ ԱԶՆԱՒՈՒՐ
Հայ ընթերցողին համար ի՜նչ հաճելի է իմանալ, որ Ազնաւուրի երգերը, Ա. Ալիքեանի թարգմանութեամբ, «Սէրը սրտի չափով» խորագրով լոյս ընծայած է «Հայաստան» հրատարակչութիւնը: Ազնաւուր երգիչ, Ազնաւուր բանաստեղծ: Երկու հաւասարազօր մարդիկ, զուլալ ջուր մը բաժնած երկու մասի, որոնց միացումը Ազնաւուրի տաղանդն է: Գրքոյկին մէջ տեղ գտած անոր բանաստեղծութիւնները, իր երգի նման, նոյնքան գերող ու հրաշալի են: Անոնցմով Ազնաւուր կրցած է բացայայտել մարդկային հոգիի սէրը, շոյել ամենանրբին զգացմունքները` անոր տալով յաւերժութիւն:
– Ես չեմ ուզեր մտածել, որ սէրը պատրանք է,- կ՛ըսէ Ազնաւուր:
Եթէ ատիկա այդպէս ըլլար, անիմաստ կ՛ըլլային կեանքի մէջ բարին ու մաքուրը, աշխարհի մէջ կ՛իշխէր անճաշակութիւնը, ստորնութիւնը, սպանութիւնը եւ թալանը: Ազնաւուր ունի իր երգի առանձնայատկութիւնը: Ան չկրկնեց ոեւէ մէկը, չազդուեցաւ ուրիշէն: Փարիզի խստապահանջ հանդիսատեսը սուլոցներով ընդունեց զինք, բայց համբոյրներով ուղեկցեցաւ տուն:
– Ու յանկարծ նոյն հասարակութեան առջեւ, նոյն երգով, նոյն զգեստով, նոյն ձայնով ես փայլուն յաջողութեան հասայ: Այն ալ այնտեղ, ուր օր մը, առաջինին, սուլած էին,- կը յիշէ Ազնաւուր:
Բայց օրը կու գայ, ցոյց կու տամ դեռ,
Որ մեծ տաղանդ ունեմ ես:
Ազնաւուր ցոյց տուաւ ու գերեց աշխարհը: Ան այն միտքը կ՛արտայայտէ, որ մարդուն ճանչնալու համար անհրաժեշտ է տեսնել առաւօտուն, ակռայի խոզանակը ձեռքին: Անոր ստեղծագործութիւններուն մէջ առկայ է հայկական ոգին: Քուչակի նման, ան ալ. «քանց սէրն քաղցրիկ չկայ» երդուելով, կ՛երգէ այդ մեծ զգացումը եւ Քուչակի նման նոյնպէս անկեղծ է:
Անոր բանաստեղծութիւններուն մէջ արեւոտ արեւելքցին կը սիրէ, կը խորհրդածէ եւ կ՛առթէ: «Ես լեզուով եմ ֆրանսացի», կ՛ըսէ ան: Ազնաւուր չի սահմանափակուիր միայն սիրոյ շրջանակներով: Ան փիլիսոփայի աչքերով կը տեսնէ մարդու ներաշխարհը:
Ազնաւուրի բանաստեղծութիւնները ուշադրութեան արժանացած են եւ կ՛արժանանան: Ան ստեղծած է այնպիսի ինքնատիպ դպրոց մը, որ յաւերժ պիտի կոչուի Ազնաւուրեան:
– Կան պահեր, երբ ես անկեղծօրէն կ՛ուզեմ, որ զիս շնորհաւորեն ոչ թէ հիացական բացագանչութիւններով, այլ` լուռ հայեացքով մը, շարժումով մը, հեւոցով մը:
Երեւանի մէջ, իր համերգներէն մէկուն ատեն, աշխարհահռչակ արուեստագէտը ըսած է. «Ես հայերէն չեմ երգեր, որովհետեւ երգերս չեն թարգմանուած: Եթէ օր մը թարգմանուի մէկ երգ, կ՛երգեմ մէկը, տասը` տասը, քսան` քսանը»:
Այժմ թարգմանուած են, եւ անոր արուեստի հազարաւոր երկրպագուները կը սպասեն, որ սիրուած երգիչը կը կատարէ իր խոստումը:
Ապրիլ 8, Երեւան
