70.000 Տոլար Հաւաքուած Է Շիքակոյի
Ամենայն Սրբոց Եկեղեցւոյ Եւ
Հայ Կեդրոնի Շինութեան Համար
Շիքակոյի Ամենայն Սրբոց եկեղեցւոյ եւ Հայ կեդրոնի շինութեան ի նպաստ տեղի ունեցած ճաշկերոյթ-հանգանակութիւնը պսակուած է փայլուն յաջողութեամբ: Տեղւոյն վրայ հաւաքուած է աւելի քան 70 հազար տոլար:
Ճաշկերոյթին նախագահած է առաջնորդ Հրանդ արք. Խաչատուրեան: Ատենապետած է Հայ կրթական հիմնարկութեան քարտուղար Բիւզանդ Կռանեան:
Խօսք առած են Ազգ. վարչութեան ատենապետ Ճեք Չատրճեան, Շիքակոյի հովիւ Սահակ քհնյ. Վրթանէսեան, հոգաբարձութեան ատենապետ Նիկ. Օհանճանեան եւ շինութեան յանձնախումի ատենապետ Յակոբ Խօլամեան:
Հանգանակութիւնը վարած է Բիւզանդ Կռանեան: Ջերմ մթնոլորտ եւ խանդավառութիւն ստեղծած է իր ինքնատիպ միտքերով եւ սրամտութիւններով:
Նոթեր Ու Նետեր
Նորանուն Փարիզահայեր
«Տիկին Քալիթէ»
Ունինք փարիզահայեր, որոնք կ՛որակուին ֆրանսերէն այն բառերով կամ բացատրութիւններով, որոնք իրենց բերնին ծամոցը ըրած են ու կը գործածեն ամէն առթիւ:
Կայ հայուհի մը, որուն սիրական եւ հակակրելի բառերը երկու հատ են, ու կ՛ըսէ.
– Ամէն բանի քալիթէին նայելու է. քանթիթէին նայելու չէ:
(«Քալիթէ»-ն որակն է. «քանթիթէ»-ն քանակն է):
Ու կը ճռուողէ.
– Մենք մեր տանը մէջ քալիթէ կ՛ուտենք. քանթիթէ չենք ուտեր ուրիշներուն պէս: Աժան, խեղճ ուտելիք մեր տունէն ներս չի կրնար մտնել: Ամէն բանի սուղը կ՛առնեմ, առաջնակարգը: ընտիրը: Հագնելիքին ալ քալիթէին կը նայիմ: Սանկ ու նանկ տեղերէ առեւտուր չեմ ըներ: Ապրանքներ կան, որոնք եթէ ձրի ալ տան, չեմ առներ: Քալիթէ՜, մի՛շտ քալիթէ:
Այս հայուհիին անունն ու մականունը ա՛լ գործածական չէ իր ծանօթներուն մէջ:
Նոր անունն ու մականունն է.
– Տիկին Քալիթէ Ոչքանթիթէեան:
Ինք լսած էր վերստին մկրտուած ըլլալը ու մնացած էր գոհ:
Վերջերս, սակայն, քանի մը հայուհիներ, զինքը չորս-հինգ անգամ տեսած ըլլալով աժան վաճառող խանութներու մէջ, փոխած են իր անունն ու մականունը` պարզապէս տեղափոխելով բառերը.
Ներկայիս կը կոչուի.
– Տիկին Քանթիթէ Ոչքալիթէեան:
Եւ հիմակ է, որ տիկինը բարկացած ու փրփրած է: Իսկ իր փրփուրները ունին թէ՛ քանթիթէ, թէ՛ քալիթէ:
«Պարոն Լալուա»
Երիտասարդ հայորդի մը, նոր վերադարձած` իր զինուորական ծառայութենէն, ընտանեկան հաւաքոյթներու ընթացքին կրկնելով կ՛ըսէր.
– Լալուային օրէնքը: Հոն, զօրանոցին մէջ, կեանքը ձեր գիտցածին պէս չէ. հոն ամէն բան լալուային օրէնքով կ՛ըլլայ:
Քիչ թէ շատ ֆրանսերէն գիտցողները կը ժպտէին:
Բայց երիտասարդը կը շարունակէր` ըսելով.
– Հո՞ն. կատակ բան չէ: Լալուային օրէնքը խիստ է:
Երբեմն ալ ունկնդիրները դիտմամբ կը հարցնէին.
– Ինչպէ՞ս էր զինուորական կեանքը:
– Շատ խիստ, որովհետեւ լալուային օրէնքով կը կառավարէին մեզ:
– Բայց լալուան ո՞վ է, ի՞նչ է…
– Ի՛նչ գիտնամ: Կ՛երեւայ, որ հին, մեծ զինուորական մըն էր, մարեշալի պէս բան մը, որ զինուորներուն համար օրէնքներ դրած է:
Ժպիտները կը փոխուէին խնդուքներու:
Երիտասարդը նախ կը զարմանար ժպիտներուն համար. ապա սկսաւ զայրանալ խնդուքներուն համար:
Օր մըն ալ, չափազանց նեղուած, հարցուց.
– Ինչո՞ւ վրաս կը խնդաք…
Այն ատեն մէկը բացատրեց` ըսելով.
– «Լա լուա» «օրէնքը ըսել է արդէն: Ինչպէս կ՛երեւի զօրանոցին մէջ շատ անգամ կը խօսուէր օրէնքի մասին: Իսկ դուն կարծած ես, որ լալուան անձնաւորութիւն մըն է, որ դրած է օրէնքներ: Քու ըսածդ ահա թէ ինչի՛ կամ ինչերո՛ւ կը նմանի. լամեզոնին տունը, ժարտենին պարտէզը, լառոզին վարդը… Հասկցա՞ր հիմա…
Հէք երիտասարդը կարմրեցաւ, նման` վարդի:
Բայց անունը մնաց.
– Պարոն Լալուա Օրէնքեան:
«Քոմ Իլ Ֆօ»
Հայ օրիորդ մը սովորութիւն ունէր չափազանց գործածելու «քոմ իլ ֆօ» ֆրանսերէն բացատրութիւնը: Բառական իմաստով` «ինչպէս որ պէտք է»: Ըսել կ՛ուզէր` պէտք եղածին պէս մէկը, ներկայանալի, կատարեալ շնորհքով, շնորհալի:
Կը կրկնէր.
– Ես միայն քոմ իլ ֆօ մարդոց հետ կը տեսնուիմ: Քոմ իլ ֆօ երիտասարդ մը չգտնեմ, անկարելի է, որ ամուսնանամ:
Անունը դրին.
– Մատմազել Քոմ Իլ Ֆօ:
Ամուսնացաւ ու հիմա կը կոչուի.
– Մատամ Ֆօ:
Իր ամուսինը ո՛չ քոմ իլ ֆօ է, ոչ ալ երիտասարդ:
Մատամ Ֆօ քսանութ տարեկան է, իսկ ամուսինը` քառասուներեք: Ծագումով գնչու է, կ՛աշխատի խաղարանի մը մէջ: Տգեղ ալ է թէ՛ մարմնով, թէ՛ հոգւով:
Ընկերուհի մը իրեն յիշեցուցած է հետեւեալ առածը.
– «Մեծ կեր, մեծ մի՛ խօսիր»:
Իսկ մենք կ՛ըսենք:
– Ո՛չ մեծ խօսեցէք, ո՛չ մեծ կերէք, ո՛չ ալ ծեծ կերէք:
«Փիւր Ֆրանսէ»
Երիտասարդ հայորդի մը, թէ՛ հայերու, թէ՛ ֆրանսացիներու առջեւ, տեղի եւ անտեղի կը սիրէ յայտարարել.
– Ժը սուի փիւր ֆրանսէ, տ՛օրիժին արմէնիէն:
Որ թարգմանի.
– Ես զուտ ֆրանսացի եմ, ծագումով հայ:
Ի լուր այս յայտարարութեան` ոմանք կը զուարճանային, ոմանք ալ կը զայրանային:
Ուրեմն Ֆրանսա ծնած այս պարոնիկը թէ՛ զտարիւն ֆրանսացի է, թէ՛ ծագումով ֆրանսացի չէ: Հակասութիւնը հրէշային է:
Զտարիւն ֆրանսացի մը չի կրնար ծագումով ուրիշ ազգի մը պատկանիլ, իսկ ծագումով հայ մը չի կրնար ըլլալ զտարիւն ֆրանսացի:
Բայց այս հայորդին հագուած է հակասութիւնը հոգւով ու մարմնով:
Ասոր ալ անուն մը ու մականուն մը փակցուցին.
– Պարոնիկ Փիւրֆրանսէ Փիւրարմէնիէն:
Հիմա կը սպասուի յայտարարութեանը հայ երիտասարդի մը, որ յայտարարէ.
– Ես զուտ հայ եմ, ծագումով ֆրանսացի:
Ո՜վ գիտէ` դեռ որքան ինքնատիպ հայերու պիտի հանդիպինք օտարութեան պատուաստուած պարտէզներուն մէջ, որոնք գերեզմանատան տպաւորութիւնը կը թողուն իրենց տխուր լրջութիւնով ու լռութեամբ:
Ն. Պ.
