ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ, ՀՅԴ Բիւրոյի Հայ դատի եւ քաղաքական հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Կիրօ Մանոյեան 8 փետրուարին տուաւ մամլոյ ասուլիս մը, որուն ընթացքին անդրադարձաւ պլոկըր Ալեքսանտր Լափշինի Ազրպէյճանին արտայանձնման` հաստատելով, որ այս հարցին շուրջ աղմուկ պէտք է բարձրացնել միջազգային մակարդակի վրայ:
Լափշինի առնչութեամբ ան դիտել տուաւ, որ ուրիշ բան կարելի չէր ակնկալել Պիելոռուսիոյ Գերագոյն դատարանէն: «Ասիկա Պիելոռուսիան է ի վերջոյ: Չեմ կարծեր, թէ տարբեր որոշում կարելի էր ակնկալել», նշեց ան` աւելցնելով, որ ասիկա այդ երկրին կողմէ Ազրպէյճանի հետ հակահայ մեղսակցութեան շարունակութիւնն է, ինչ որ կարելի է տեսնել նաեւ ՀԱՊԿ-ի մէջ եւ ԱՊՀ-ի որոշ ժողովներուն:
Մանոյեանի համաձայն, կարեւոր է, որ այս հարցը ճիշդ հանգուցալուծում ունենայ եւ կարելիութիւն ըլլայ, որ Լափշին դիմէ Մարդու իրաւունքներու եւրոպական դատարան` յուսալով, որ վերջինս այդ մէկը կ’ընէ:
Միւս կողմէ, ըստ ՀՅԴ Բիւրոյի անդամին, անհրաժեշտ է, որ այս հարցը բարւօք լուծում ստանայ, որովհետեւ այս նախադէպը կրնայ վատ նախընթաց ըլլալ օտար լրագրողներու եւ նոյնիսկ քաղաքական գործիչներու համար, որոնք կը փափաքին այցելել Արցախ:
Մանոյեան նշեց, որ Հայաստան իբրեւ պետութիւն այնքան ալ շատ ընելիք չունի, քանի որ ենթական Հայաստանի քաղաքացի չէ, Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի մէկ մասը չէ: Ըստ անոր, Հայաստան պէտք է պարզապէս փորձէ կարելի եղածին չափ արտայայտել իր անհանգստութիւնը, որ նման քայլերը ոչ մէկ ձեւով կը նպաստեն տագնապի խաղաղ լուծման:
Մանոյեան կարծիք յայտնեց, որ պէտք է ձայն բարձրացնեն մեր հասարակութիւնը եւ քաղաքական շրջանակները: «Հիմա պէտք է հաւասարութեան նշան դնել Ազրպէյճանի եւ Պիելոռուսիոյ միջեւ, որովհետեւ այս հարցին մէջ գոնէ, այդ երկուքը նոյնն են»: Ան նշեց, որ Հայաստանի խորհրդարանականները պէտք է բարձրացնեն այս հարցը խորհրդարանական տարբեր վեհաժողովներու մէջ, բայց անհրաժեշտ է նաեւ խրախուսել, որ դիմուի Մարդկային իրաւանց եւրոպական դատարան (ՄԻԵԴ) եւ աւելի աղմուկ բարձրացուի արտասահմանի մէջ:
Կիրօ Մանոյեան կարեւոր նկատեց, որ այս հարցին էութիւնը պարզուի, հասկնալու, թէ ի՛նչ ենթաշերտեր ունի անիկա: Արդարեւ, բազմաթիւ այլ օտար քաղաքացիներ այցելած են Արցախ եւ յայտնուած «սեւ ցանկ»-ին մէջ, սակայն անոնց նկատմամբ քրէական հետապնդում չէ յայտարարուած: Ան զարմանալի նկատեց այն, որ Պիելոռուսիա չի փորձեր արտայանձնման այլ պատճառներ ներկայացնել` բաւարարուելով Ազրպէյճանի ներկայացուցածով` Լափշինի Լեռնային Ղարաբաղ այցելութեամբ: «Այս պատճառաբանութիւնը խեղկատակութիւն է, հետեւաբար պէտք է հակազդել: Ինչպէս գիտենք, ԵԱՀԿ-ի մամլոյ ազատութեան յանձնակատարը խօսած է այդ մասին` յայտնելով իր անհանգստութիւնը: Լաւ պիտի ըլլայ, որ մեր խորհրդարանականները բարձրացնէին այս հարցը: Անհրաժեշտ է աշխատանք տանիլ թէ՛ Ռուսիոյ, թէ՛ Իսրայէլի հասարակական հատուածին հետ», աւելցուց Մանոյեան:
Ան անդրադարձաւ նաեւ 7 փետրուարի գիշերը եւ առհասարակ վերջին օրերուն Ազրպէյճանի կողմէ ղարաբաղեան-ազրպէյճանական շփման գիծին մէջ լարուածութեան սրման` նշելով, որ այդ մէկը անսպասելի չէր. ամէն անգամ, երբ ԵԱՀԿ Մինսքի խմբակի համանախագահները խօսին Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարներուն միջեւ հաւանական հանդիպումին մասին, Ազրպէյճան կը սրէ կացութիւնը սահմանագիծին մէջ:
Մանոյեան նշեց, որ Մինսքի խմբակի համանախագահող երկիրներէն պէտք է պահանջել հասցէագրուած կոչեր ուղղել, եւ ոչ թէ անարդար ձեւով, ինչպէս անոնց վերջին յայտարարութիւնն էր, երբ Հայաստանէն դին յանձնելու գծով ակնկալութիւն ունէին, ուստի տուին Հայաստանի անունը: Հիմա ալ պէտք է իրենց պահանջը հասցէագրեն Ազրպէյճանին: «Համանախագահող երկիրներէն պէտք է պահանջել համարժէք, յստակ, անուանական արձագանգ` ուղղուած Ազրպէյճանի գործողութիւններուն: Միջնորդները սովորաբար հաւասարութեան նշան կը դնեն, որ կողմնակալ չթուին, սակայն կան դէպքեր, երբ իրերը պէտք է իրենց անունով կոչել», հաստատած է Մանոյեան:
Ան բացատրեց, որ Մինսքի խմբակը կը ձգտի անկողմնակալ երեւիլ: «Ասիկա տեղի կ’ունենայ ճիշդ այնպիսի փուլի, երբ Ալիեւ Պրիւքսէլի մէջ իբրեւ թէ բանակցութիւններու սկսած է Եւրոպական Միութեան հետ: Այս բոլորը հաշուի առնելով` պէտք է շատ ուժեղ հակազդեցութիւն ցոյց տանք», ըսաւ ան:
ՀՅԴ Բիւրոյի անդամը խօսեցաւ նաեւ արցախեան տագնապի եւ Ցեղասպանութեան ճանաչման գծով Հայ դատի ծրագիրներուն մասին: «Արցախի հարցին առնչութեամբ կարեւոր քայլերու պիտի ձեռնարկեն Հայ դատի գրասենեակները` Միջին Արեւելքին կարելիութիւն տալով մօտէն ծանօթանալու Ղարաբաղին եւ Ղարաբաղի հարցին: Միացեալ Նահանգներու եւ Եւրոպայի պարագային պիտի փորձենք Արցախը արտաքին մեկուսացման քաղաքականութենէն դուրս բերել: Այդ ուղղութեամբ նախորդ տարիներուն արդէն որոշ ջանքեր գործադրուած են: Աւելցած են լրագրողներու եւ քաղաքական գործիչներու փոխադարձ այցելութիւնները», նշեց ան:
Ցեղասպանութեան ճանաչման վերաբերեալ Մանոյեան ըսաւ, թէ կը շարունակուի այն աշխատանքը, որ կը կատարուի վերջին տարիներուն, բայց առանց Ցեղասպանութեան ճանաչման գործընթացը կասեցնելու. շեշտը պիտի դրուի հատուցման հարցին վրայ եւ տարբեր քայլերով ցոյց պիտի տրուի թէ՛ աշխարհին, եւ թէ՛ Թուրքիոյ, որ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումը, ի վերջոյ, նաեւ հատուցում կը նշանակէ:
Ինչպէ՞ս թէ Հայաստան կամ Արցախ ընելիք չունին: Հայաստան, Արցախ եւ ամբողջ հայութիւնը պէտք են զօրաւիգ կանգնին Ռուսահպատակ եւ իսրայէլի քաղաքացիին դատին: Ան այսօր բանտարկուած է Արցախ անցնելուն համար, մեզի զօրաւիգ կանգնելուն համար, մենք ալ գոնէ պաշտպան կանգնինք անոր: ՄԱԿէն մինչեւ Մարդու Իրավանց դատարան մենք դիմելու ենք, դատապարտելու համար Պաքուի կատարածը եւ Բելոռուսիոյ մեղսակցութինը: Իսրայէլ կը կարծեմ մեղսակից է եւ ջատագով Պաքուի, իր շահերէն մղուած (զէնք ծախել), նոյնպէս Ռուսիա այդ մօտեցումը ունի իր շահերէն մղուած (զէնք ծախել): Այդ երկիրները կը զոհեն քաղաքացի մը «ազգային շահերէ մղուած»: