Զրուցեց` ԳԷՈՐԳ ՉԻՉԵԱՆ
«Հայոց պետականութիւնը` միասնութեան առանցք» Լրագրողներու համահայկական 8-րդ համաժողովի մասնակից, Միացեալ Նահանգների «Արմինիըն Ուիքլի» շաբաթաթերթի թղթակից, ՀՅԴ-ի Քանատայի մասնաճիւղի Երիտասարդական միութեան «Արծիւ» պաշտօնաթերթի խմբագիր Ռուբէն Ճանպազեանը նմանօրինակ համաժողովների մասնակցիլը նաեւ Հայաստան այցելելու, առ հայրենիք կարօտն առնելու լաւագոյն միջոցներից մէկն է համարում:
Երիտասարդ լրագրողը Հայաստանում մասնագիտական մեծածաւալ այսպիսի նախաձեռնութեան առաջին անգամ էր մասնակցում, որի մասին իր կարծիքն ու տեսակէտը յայտնեց «Հայերն Այսօր»-ի հետ հարցազրոյցի ընթացքում:
ՀԱՐՑՈՒՄ.- Լրագրութեան ասպարէզն ընտրելը նախապատմութիւն ունի, ինչո՞ւ ընտրեցիք այս մասնագիտութիւնը:
ՌՈՒԲԷՆ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ.- Մասնագիտութեամբ լրագրող չեմ: Բարձրագոյն կրթութիւնս ստացել եմ իմ ծննդավայր Թորոնթոյի համալսարանի պատմութեան եւ միջինարեւելեան քաղաքականութեան բաժնում:
Համալսարանն աւարտելուց յետոյ որոշել էի մանկավարժութեամբ զբաղուել, եւ այդպէս էլ ստացուեց. երկու տարի հայոց պատմութիւն առարկան եմ դասաւանդել Թորոնթոյի ամէնօրեայ հայկական վարժարանում:
Մտադրուած չէի լրագրողական ասպարէզ մտնելու: Կարելի է ասել` պատահականութեամբ, կեանքի բերումով ստացուեց: Իսկ լրագրութեան հանդէպ սէր արթնացել էր դեռ երկրորդական վարժարանում սովորելու տարիներին: Այնուհետեւ լրագրողական առաջին փորձս կատարեցի Քանատայի հայկական «Հորիզոն» շաբաթաթերթում եւ «Թորոնթոյահայ» ամսագրում:
Ապա մի խումբ երիտասարդներով 2011 թուականին ՀՅԴ Քանատայի երիտասարդական միութեան «Արծիւ» պաշտօնաթերթը վերահրատարակեցինք. 1991 թուականին բացուած թերթի աշխատանքները տարբեր պատճառներով դադարեցուած էին:
Հիմա տարուայ կտրուածքով 20-24 գունաւոր էջերից բաղկացած 4 համար ենք լոյս ընծայում: Այնուհետեւ ՀՅԴ երիտասարդութեան միութեան Կենտրոնական վարչութեան կողմից այդ պաշտօնաթերթի խմբագիր նշանակուեցի, որի աշխատանքները մինչեւ օրս սիրայօժար կատարում եմ:
Հ.- Լրագրութեան ո՞ր ժանրն է ձեզ հոգեհարազատ, ինչպիսի՞ հրապարակումներով էք հանդէս գալիս:
Ռ. Ճ.- Սփիւռքում հրատարակուող թերթերն այսօր, ցաւօք, այն վիճակում են գտնւում, որ լրագրողները ստիպուած են ամէնուր լինելու եւ տարատեսակ իրադարձութիւններ լուսաբանելու` համայնքային անցուդարձ, հայաստանեան կեանք եւ այլն:
Շատ եմ սիրում քաղաքական դաշտը, յատկապէս` վերլուծական-քաղաքական լրագրութիւնը: Ամէնօրեայ ուշադրութիւնիցս չեն վրիպում Հայաստանում եւ Արցախում տեղի ունեցող իրադարձութիւնները, թէ ի՛նչ է կատարւում ընկերային-տնտեսական, մշակութային, կրթական եւ այլ բնագաւառներում: Ի հարկէ, ակնդէտ հետեւում եմ նաեւ սահմանային իրավիճակին:
Կարծում եմ` սփիւռքում ապրող հայորդիները կարօտ են հայկական լուրերը կարդալուն:
Հ.- Կա՞ն լրագրողներ, որոնք ձեզ համար ոգեշնչման աղբիւր են հանդիսանում:
Ռ. Ճ.- Այս պահին որոշակի որեւէ լրագրողի անուն չեմ կարող տալ: Դեռեւս փոքրուց մեծ սէր եմ ունեցել ընթերցանութեան, բանաստեղծութիւններ գրելու նկատմամբ: Նոյնիսկ հայկական վարժարանի տարեգրքում եւ թերթում են մանկական բանաստեղծութիւններս տպագրուել: Շատ եմ սիրում յատկապէս վիպակներ կարդալ: Ինձ վրայ մեծ ազդեցութիւն է գործել Ուիլիըմ Սարոյեանը, նրա ստեղծագործութիւնների մեծ սիրահար եմ: Լոյս է տեսել նաեւ իմ հեղինակած «Սարոյեանը հայերէնով` երկու պատմուածք» գիրքը, որը Ուիլիըմ Սարոյեանի պատմուածքների թարգմանութիւնն է: Պէտք է նշեմ, որ Սարոյեանի առաջին գրական փորձերը «Արմինիըն Ուիքլի» շաբաթաթերթում են եղել: Եւ հիմա հպարտ եմ եւ ուրախ, որ աշխատում եմ այն թերթում, որտեղ ժամանակին Ուիլիըմ Սարոյեանն իր գրական փորձերն է կատարել:
Հ.- Ռուբէ՛ն, այժմ խօսենք Լրագրողների համահայկական 8-րդ համաժողովի մասին: Ձեր առաջի՞ն մասնակցութիւնն էր:
Ռ. Ճ.- Այո՛, առաջին անգամ էի մասնակցում: Կարծում եմ` համաժողովի կարեւոր ազդակն այն է, որ ծաւալուած քննարկումների ընթացքում կարողանում ենք վեր հանել հարցեր` դրանք հետագայում միասին կեանքի կոչելու համար:
Շատ կարեւոր է նաեւ տարբեր երկրներից եկած խմբագիրների եւ լրագրողների հետ ծանօթութիւնների հաստատումը: Մինչ այդ միմեանց չճանաչելով` համացանցային շփումներով էինք սահմանափակւում, իսկ հիմա անձնապէս հանդիպելու հնարաւորութիւն ունենք:
Շատ կարեւոր են այդ կապերի ստեղծումն ու պահպանումը ոչ միայն Հայաստան-սփիւռք, այլեւ` սփիւռք-սփիւռք կապերի ամրապնդման տեսանկիւնից:
Հ.- Համաժողովի` «Հայոց պետականութիւնը` միասնութեան առանցք» խորագիրն ի՞նչ խորհուրդ ունի ձեզ համար:
Ռ. Ճ.- Հետեւեալ կերպ կը բացատրեմ խորագրի իմաստը: Այն ազգը, որը պետականութիւն ունի, այդ պետութիւնը, ինքնաբերաբար, իր կեդրոնն է դառնում: Եթէ մենք սփիւռքում Հայաստանը չդիտարկենք որպէս մեր պետութիւն ու վերջին հանգրուան, ապա սփիւռքի կեանքը կարճ եւ ժամանակաւոր կը լինի. ես միշտ կրկնում եմ այս միտքը: Սփիւռքը 70 տարի որպէս հայապահպան եւ հայրենասիրութիւն սերմանող կեդրոն ապրեց, բայց երբ Հայաստանը անկախացաւ, այդ դաշտը մի փոքր փոխուեց:
Յստակ է, որ սփիւռքում գոյատեւելու են այն համայնքները, որոնք Հայաստանի հետ ամէնօրեայ կապի մէջ են: Քանատայի «Հորիզոն» շաբաթաթերթի գլխաւոր խմբագիր Վահագն Գարագաշեանը համաժողովի իր ելոյթի ընթացքում նոյնպէս անդրադարձաւ այս գաղափարին: Սփիւռքում ձուլման վտանգը ամէն օր ենք զգում: Ամէն անգամ, երբ Հայաստան ենք գալիս, մենք լիցքաւորւում ենք հայկական հողից ու ջրից եւ նորից մեր բնակութեան երկրներ վերադառնում:
Գովելի է, որ համաժողովը կազմակերպուեց նաեւ Արցախում, ինչը մեծ խորհուրդ ունի: Արցախում լինելը միշտ էլ տարբեր հայրենասիրական զգացողութիւններ է առաջացնում, որովհետեւ Արցախի ազատագրումը մեր նորագոյն պատմութեան մեծ նուաճումն է: Քսանհինգ տարի է արդէն` Արցախը համայն հայութեան կիզակէտն է դարձել: Ինձ վրայ մեծ ազդեցութիւն է ունեցել Արցախեան ազատամարտի պատմութիւնը, ինչը եւ փաստում է, որ Արցախի հողը հայ ժողովրդի համար մնում է հայրենիք եւ հայկական տարածք: Անգամ քառօրեայ պատերազմը մեզ ծնկի չբերեց:
Սփիւռքը երբեք չի մոռանում Արցախի մասին, մենք երկու պետութիւններն իրարից չենք տարբերում: Հայաստան-Արցախ-սփիւռք եռամիասնութիւնը մեր մտքում մշտավառ է: Ահա սա՛ է խորագրի խորհուրդն ինձ համար:
