Ակնարկ
Իրական Մեծութիւնը
Եթովպիոյ կայսրը` Հայլէ Սելասիէ: Լիբանանի հիւրն է կիրակիէն ի վեր:
Վստահ ենք, որ արքայից արքան, իր շրջապտոյտին մէջ, առաւելագոյն ջերմութիւնը պիտի գտնէ մեր երկրին մէջ, ինքնաբուխ համակրանքի եւ յարգանքի այն մթնոլորտը, որ Լիբանան միշտ գիտցած է ստեղծել իսկական մեծութիւներուն համար:
Ու Հայլէ Սելասիէ այդ մեծութիւներէն մէկն է, իմաստուն վեհապետը երկրի մը, որուն ողջակիզումը Բ. Աշխարհամարտի նախորդող տարիներուն եղաւ նախաքայլը համաշխարհային բռնկումին:
Ազգերու դաշնակցութիւնը` ենթակայ մեծ պետութիւններու անխոստովանելի հաշիւներուն, անզօր եղաւ Եթովպիան փրկելու իր ճիգերուն մէջ, երբ Մուսոլինիի արդիազէն բանակները իտալական Էրիթրէէն եւ Սոմալիէն յարձակեցան Նեկիւսի երկրին վրայ:
Հայլէ Սելասիէ ստիպուեցաւ կռուիլ անհաւասար ուժերու դէմ` իր բանակներուն մարտունակութեամբ եւ իր անձնական անդրդուելի վճռակամութեամբ հիացում պատճառելով համայն աշխարհին:
Այդ հիացումը, սակայն, չկրցաւ արգելք ըլլալ իտալական բանակներուն, որոնք ահեղ ճակատամարտներէ ետք, գրաւեցին Եթովպիան` աքսորի մատնելով խիզախ կայսրը:
Եթովպիա հինգ տարի մնաց իտալական տիրապետութեան ենթակայ, մինչեւ որ անգլիական եւ ֆրանսական բանակները, հապէշ փարթիզաներու օժանդակութեամբ, վերագրաւեցին երկիրը եւ Նեկիւս իր գահին տիրացաւ կրկին:
Անկէ ի վեր անցած է շուրջ քառորդ դար: Աշխարհի քարտէսը փոխուած է: Եթովպիոյ շուրջ, ափրիկեան բազմաթիւ ժողովուրդներ տիրացած են իրենց անկախութեան, յաճախ իրարու հետ վէճեր կ՛ունենան, բայց բոլորն ալ կ՛ընդունին Հայլէ Սելասիէի հեղինակութիւնը, մանաւանդ անոր իմաստութիւնը` քաղաքական հարցերու մէջ:
Աշխարհի մը մէջ, ուր արժէքներու նոր չափանիշներ կը պարտադրուին յաճախ, շատ դժուար պիտի ըլլար իրական արժէքներու հաստատումը կատարել, եթէ չըլլային Նեկիւսները, որոնք գիտցած են իրենց սահմանափակ կարելիութիւները առաւելագոյն արդիւնքներու արժանացնել:
Տնտեսական Կեանք
Լիբանանի Կանաչութիւնը
Եւ Այծերը
Երկար ատենէ ի վեր խնդրոյ առարկայ է Լիբանանի այծերուն պարագան: Երկրագործական նախարարութեան պատրաստած «Կանաչ ծրագիր»-ով Լիբանանի մէջ պիտի զարգանայ ծառամշակութիւնը անտառներու մէջ, լերկ լեռներու վրայ եւ ճամբաներու եզերքը: Այս ուղղութեամբ, ամէն տարի, յունուարի մէջ, «Ծառերու օր» յայտարարուած է: Լիբանանի բոլոր քաղաքներուն եւ գիւղերուն մէջ պաշտօնական արարողութիւներով երիտասարդութիւնը եւ յատկապէս աշակերտ-աշակերտուհիներ կ՛երթան դաշտերը` հաւաքաբար ծառեր տնկելու: Այսպէս, տարուէ տարի Լիբանան կը հարստանայ նոր ծառերու մշակութեամբ:
Բայց չի բաւեր միայն կանաչութիւնը զարգացնել, այլ պէտք է պաշտպանել նաեւ վնաս հասցնող անասուններու դէմ: Դժբախտաբար հաստատուած իրականութիւն է, որ այծերը մեծագոյն թշնամիներն են Լիբանանի կանաչութեան: Լիբանան չունենալով բաւարար արօտավայրեր` կերակրելու համար երկրին մէջ գտնուող այծերը, այս պատճառով ալ այծերը դուրս կու գան գիւղերէն, առաջին առիթով կը յարձակին ցանուած արտերուն, այգիներուն եւ անտառներուն վրայ:
Եւրոպական բազմաթիւ երկիրներու մէջ այծերու պահպանումը արգիլուած է արդէն` պարզապէս պաշտպանելու եւ զարգացնելու համար երկրին կանաչութիւնը: Ներկայիս Լիբանանի երկրագործական նախարարութիւնը եւս այս ուղղութեամբ ուսումնասիրած ծրագիր մը պատրաստած է այծաբուծութիւնը հետզհետէ ջնջելու համար:
Պաշտօնական վիճակագրութիւններու համաձայն, Լիբանանի մէջ կը հաշուեն մօտ 475 հազար այծ եւ 255 հազար ոչխար. գումար` 730 հազար: Լիբանանի մարգագետինները հազիւ այս անասուններուն մէկ երրորդը ի վիճակի է կերակրելու: Շատ բնական է, որ անօթի անասուններ պիտի վազեն, ուր որ կանաչութիւն կայ: Այս պատճառով ալ յաճախ արիւնալի բախումներ տեղի կ՛ունենան գիւղացիներուն եւ այծերու տէրերուն միջեւ:
Լիբանան տարեկան 131 միլիոն լ. ոսկի արժողութեամբ մսացու կենդանի եւ կենդանական արտադրութիւն կը ներածէ դուրսէն: Որով, այծերը իբրեւ նուազ արտադրող կենդանի, կարելի է փոխարինել ոչխարներով եւ կովերով: Ինչպէս գիտէք, այս անասուները աւելի շատ օգտակարութիւն ունին գիւղատնտեսութեան սննդեղէնի ճիւղին մէջ, քան` այծերը: Եթէ իրագործուի այծերու վերաբերեալ նախարարութեան պատրաստած ծրագիրը, սննդեղէնի ներածումները զգալիօրէն պիտի նուազին:
Այն գիւղացիները, որոնք միայն այծաբուծութեամբ կը զբաղին, շատ խեղճ եւ կարելի է ըսել` դեռ նախնական վիճակի մէջ կ՛ապրին, բոլորովին հեռու` ներկայ դարուն կեանքի պայմաններէն: Որով, փոխելով անասուններու տեսակը` գիւղացիներն ալ հետզհետէ պիտի ունենան տնտեսական աւելի նպաստաւոր եւ տանելի ապրելակերպ:
Այծերու թիւը պակսեցնելու եւ հետագային բոլորովին ոչնչացնելու համար կը ծրագրուի կարգ մը գործնական միջոցներու դիմել: Այսպէս, քաջալերելու համար այծերու սպանութիւնը` իբրեւ մսացուի, պիտի առաջարկուի գիւղացիներուն բարձր գինով գնել այծերը` վճարելով կանխիկ դրամ եւ կամ փոխարէնը ոչխար եւ կով տալ: «Կանաչ ծրագիր»-ին համաձայն, կառավարութիւնը պիտի օժանդակէ գիւղացին` անասուններուն խոտ տալով եւ ախոռներ շինելով: Այսպիսով, անասունները պաշտպանուած պիտի ըլլան թէ՛ ցուրտէն եւ թէ՛ տաքէն: Յետոյ, առիթ պիտի չունենան դաշտերը վազելով` կանաչութիւնները փճացնելու:
Գիւղատնտեսութեան մէջ անասնաբուծութիւնը գիւղացիին համար շահաբեր եւ նաեւ յարմարագոյն զբաղումն է, եթէ արտադրուած սննդեղէնները` կաթ, մածուն, պանիր, հաւկիթ եւ միս, հնարաւոր ըլլան լաւ պայմաններով վաճառել: Այս մասին կառավարութիւնը կը մտածէ հեռաւոր շրջաններու մէջ հաստատել սառնարան-մթերանոցներ` դիւրացնելու համար պահպանումը հաւաքուած սննդեղէններուն:
Արդարեւ, գիւղատնտեսութեան զարգացումով գիւղացին պիտի կապուի հողին` փոխանակ անգործ թափառելու քաղաքներու փողոցներուն մէջ: Յետոյ, գիւղացիին տնտեսութիւնը քայքայող պատճառներէն մէկն ալ տոկոսով դրամ առնելն է անխիղճ վաշխառուներէ, որոնք ուղղակի կը դժուարացնեն արդէն իսկ խարխուլ տնտեսութիւնը:
Այծաբուծութիւնը ջնջելու համար երկրագործութեան նախարարութեան պատրաստած ծրագրին, գործադրութիւնը կը պահանջէ 3,5 միլիոն ոսկի ծախս մը, որուն 2,5 միլիոնը պիտի հայթայթուի ՄԱԿ-ի գրասենեակին կողմէ, իսկ մէկ միլիոնն ալ պիտի վճարուի կառավարութեան կողմէ:
ԳԷՈՐԳ ՍԱԶՃԵԱՆ
