ՎԱՉԷ ԲՐՈՒՏԵԱՆ
Նախ` քանի մը արագ նշումներ:
Անցնող շաբթուան ընթացքին նախագահ Սերժ Սարգսեան յայտարարեց, թէ պատերազմի ճակատին վրայ մենք կը կռուէինք 1980-ական թուականներու զէնքերով: Այս յայտարարութիւնը աղմուկ բարձրացուց կարգ մը հայ մեկնաբաններու մօտ, որոնք փութացին յայտարարելու, որ սա պետական գաղտնիք է, ինչպէ՞ս կարելի է նման բան ըսել, եւ եթէ այդպէս է, հապա ինչո՞ւ հայկական բանակը չէինք զինած արդիական զէնքերով եւ այլն:
Սկիզբէն իսկ յստակացնենք, թէ այս յօդուածագիրը երբեք պաշտպան փաստաբանը (կամ սիրահարը) չէ եղած Հայաստանի նախագահին վարած արտաքին կամ ներքին քաղաքականութեան: Սակայն նախագահը չըսաւ, թէ մենք արդիական զէնքեր չունինք: Ան պարզապէս ըսաւ, թէ մենք 80-ական թուականներու զէնքերով զսպեցինք 2016-ի զէնքերով մինչեւ ակռաները զինուած ազրպէյճանական բանակը:
Իրականութեան մէջ սա հարուած մըն էր Ազրպէյճանի ներքին բարոյական կորովին: Հիմա այլեւս Պաքուի ղեկավարութի՛ւնը թող բացատրէ իր ժողովուրդին, թէ ինչպէ՛ս իր արդիական ու հսկայական զինանոցով չկրցաւ կացութիւնը շրջել սահմանի ամբողջ երկայնքին ու այդ ալ` երբ հայերը կը կռուէին 80-ականներու զէնքերով:
Իսկ մեր գիտունիկ մեկնաբաններէն ոմանք, փոխանակ այս կէտը շեշտելու, փոխանակ այս քարոզչական զէնքը գործածելու թշնամիի՛ն դէմ, զայն կեղծ փաստարկներով ուղղեցին ներհայկական ճակատին: Նոյն այս բնագաւառէն ներս կան անշուշտ քննելի այլ հարցեր, սակայն հիմա յաւելեալ մեկնաբանութիւնները աւելորդ համարելով` անցնինք մեր այսօրուան նիւթին:
Մեր նախորդ յօդուածը եզրափակած էինք` շեշտելով, որ «Սփիւռքն ու Հայաստանի ղեկավարութիւնը պարտաւոր են արժանի ըլլալու մեր հայրենաբնակ ժողովուրդին ու վերածնած բո՛ւն Հայաստանին»:
Այս պատերազմը կարեւոր փորձաքար մը հանդիսացաւ Հայաստանի ներքին քաղաքական կառավարման համակարգին ու այդ համակարգը գլխաւորող քաղաքական ընտրանիին համար: Անշուշտ պատերազմի պէտքը չկար նոյն այս շրջանակներուն յոռի բարքերը տեսնելու համար: Սակայն կան քանի մը կարեւոր խնդիրներ:
Պատերազմի առաջին իսկ օրը նախագահը յայտարարեց մեր նահատակուած եւ վիրաւոր զինուորներուն մասին եւ նշեց մինչեւ այդ պահը անհետ կորսուած զինուորներու պարագան: Մեր դիտարկումով, անհետ կորսուածներու շարքին էր նաեւ արտաքին գործոց նախարար Էդուարդ Նալբանդեանը® Բանակը ոչ միայն 18 տարեկան շարքային զինուորներով, այլ նաեւ իր սպայակազմով կը կռուէր: Նահատակուած սպաներու թիւը ինքնին կը վկայէ անոնց մարտունակութեան ու անձնազոհութեան մասին: Անոնք ապահով ապաստանարաններէն հրահանգ տուողներ չէին. անոնք իրենց զինուորները կ՛առաջնորդէին խրամատներուն մէջ:
Պաշտպանութեան նախարարութեան բանբեր Արծրուն Յովհաննիսեան, օրինակելի արհեստավարժութեամբ, ժամ առ ժամ տեղեկութիւններ կը փոխանցէր ռազմադաշտի կացութեան մասին: Բայց ո՞ւր էր մեր «դիւանագիտական բանակի» հրամանատար նախարարը:
Գաղտնիք չէ, որ մեր երկրի ղեկավար ընտրանիին մօտ ընդհանրացած է սեփական շահեր հետապնդելու ձգտումը: Այս պատերազմին բերումով վճիտ ձեւով դիմափոխուած է մեր ժողովուրդն ու երկիրը. այլեւս կարելի չէ զանոնք կառավարել սեփական շահեր հետապնդելու ներքին տրամաբանութեամբ: Ժողովրդային այս վճիտ ալիքը, մարտունակութեան ու միասնութեան այս դրսեւորումը յստակ պատգամ փոխանցեց յստակ հասցէներու: Պետութեան միջոցներու չարաշահումով յղփացած պաշտօնատարները այսօր գլխիկոր պէտք է անդրադառնան, որ այն գրասենեակները, ուր իրենք ցարդ պաշտօնավարած են, այլեւս իրենց տեղը չէ: Իտէալը կ՛ըլլայ այն, որ նոյն այդ մարդիկը «մեղայի գան» ու սուսիկ-փուսիկ հեռանան` փոխանակ զինուորական տարազ հագուելով «սելֆիներ» նկարուելու: Որովհետեւ ժողովուրդը կը տեսնէր նոյն այս մարդոց կառուցած դղեակները, կը տեսնէր անոնց յղփացած ապրելակերպը, սակայն այս բոլորով հանդերձ, նոյնացաւ բանակին հետ, երբ հայրենիքին վտանգ սպառնաց:
Հիմա նոյն այդ դղեակատէր պաշտօնատարներուն կ՛իյնայ խաղաղօրէն քաւել հայրենիքին դէմ իրենց գործած մեղքերը:
Մեր կարծիքով, նախագահը կրնայ եւ պարտաւոր է հիմնական փոփոխութիւններ մտցնելու կարգ մը նախարարութիւններէ ներս, այն տրամաբանութեամբ, որ այդ փոփոխութիւնները յանգին համապատասխան համակարգի առողջացման: Սա քաղաքական մշակոյթի բարեփոխման գործնական քայլ կարելի է համարել: Եւ այս իմաստով, պէտք է թիկունք կանգնիլ նախագահին կողմէ առնուելիք քայլերուն:
Քաղաքական մշակոյթի ներկայ արատաւոր երեւոյթներէն մէկն ալ տնտեսական մենաշնորհներու խնդիրն է: Նախքան պատերազմը` տնտեսութեան նախարար Արծուիկ Մինասեան յայտարարած էր, թէ այս բնագաւառէն ներս լուրջ բարեփոխումներու թղթածրար մը կը պատրաստուի: Այս գործընթացը արագացնելու պահն է հիմա: Երբ սկսի այս գործընթացը, մեր կարծիքով, ինքնաբերաբար լուծման հունի մէջ կը մտնէ նաեւ երկրէն դրամագլուխի փախուստի հարցը (որ ի դէպ, ունի նաեւ համակարգային դրդապատճառներ):
Սկսած է հասուննալու այս բոլոր հարցերը քննարկելու ժամանակը` առանց ամբոխավարութեան ու փողոցային դրսեւորումներու: Տեսէ՛ք, քաղաքական կառավարման ներքին կարգուսարքը բարեփոխելու ուղղութեամբ, Հայաստանի մէջ կատարուած է օրինական լուրջ քայլ` սահմանադրական բարեփոխումներով: Այս օրինական բարեկարգումը այսօր կ՛անցնի իր «կրակի մկրտութիւնը» (ինչպէս կը հաստատէ իմ գաղափարակից երէց ընկեր Կարօ Արմենեան): Մեր հաւաքական ճիգը պիտի ըլլայ այն, որ վարչական փոփոխութիւնները ե՛ւս կատարուին նոյն այս ներքին տրամաբանութեան հիման վրայ:
Մեր ժողովուրդը ազդանշանը տուած է արդէն վերածնող Հայաստանի մը: Երկրի քաղաքական ղեկավարութեան կ՛իյնայ քայլ պահել ատոր հետ ու ստեղծուած այս հսկայական «դրամագլուխը» ծառայեցնել երկրի բարգաւաճումին եւ ուժեղացումին:
Որպէսզի շատ մօտիկ ապագային մեր պետական գրասենեակներուն մէջ, վերէն վար, տեսնենք պաշտօնատարներու այն սերունդը, որ ինքզինք պիտի նկատէ ժողովուրդին ծառան, ոչ թէ տզրուկը:
Հիմա խելամիտ քայլերու պատմական ժամանակն է:
Բայց մենք չաւարտեցինք:
Լոս Անճելըս
14 ապրիլ 2016
Thank you Vatche Prudian for your very Objective and constractive Above Quoted Article.
Yes, it’s time to think seriously in reviewing our Analysis and reconsidering our foreign policy structural team.
Yes, it’s time to know what we say and when we make our political views, knowing that how it woulld be interprited and evaluated in internal and international Media (news media).
Yes, it’s time to pinpoint the Brave and astonishing courrage revealed by our Armenian Soldiers during the late confrontation battle front between Aderbeijan and Artzakh, where our Military elite were able to force the agresser enemy to retreat and go back to its original positions after leaving behind many deceased soldiers and valuable Tactical andTechnical armaments which has cost them a lot to put them in the battlefield.
Yes, it’s time to look into and say clearly how is the Presen Social Structure in Yerevan Capital and where only few previledged still keep building their huge Mansions and move around with the benevolence of the existing System. Some real remedies are in immediate need and mendatory to recover and solve the required defense modernised objecives……
Keep writing your articles my fiend and we shall be one of your readers…….