Պոլսոյ զբօսաշրջիկին համար աննկատելի չէ այս «Թըրքիշ կրաֆիթի»-ն… Իսկ լուսանկարիչի ոսպնեակի ետին, ձիւնածածկ սիւներուն տակ, պատահմամբ ցցուող այս գրութիւնը իր խոր իմաստը ունի:
Շատ պիտի գրուի այս երկու բառին` «Ազափ Էրմենիէ», այսինքն` տանջուած ու ստրուկ հային մասին:
Սակայն նոյնինքն այդ «կրաֆիթի»-ին գրչի ետին գտնուող անձը, կամ խմբակը ստրուկի մտայնութեան տէր հիւանդներ են:… Լուրջ հիւանդներ, որոնք իրենց իսկ սահմանափակ եւ ստրկամտութեան զոհերն են:
Այդ ցեղապաշտ գրութիւնը արձանագրուած է յունուար 19-ին, որ… հասկցողին շատ բարեւ` Հրանդ Տինքի մահուան 9-րդ տարելիցին առթիւ կատարուած է եւ այդ ալ` Պոլսոյ Սկիւտար թաղամասին մէջ գտնուող «Գալֆայեան» հայկական դպրոցի ցանկապատին վրայ:
Թէեւ տանջուած ենք, սակայն երբեք ստրուկ չե՛նք… Եւ այդ մէկուն քաջատեղեակ պէտք է ըլլայ Թուրքիոյ տարածքին բնակող ու շնչող ոեւէ էակ:
Ստրուկ չէ՛ Թուրքիոյ մէջ բնակութիւն հաստատած որեւէ փոքրամասնութիւն, ըլլա՛յ հայ, քիւրտ, ասորի, ալեւի, յոյն, թիւրքմէն…
Դեռ քանի մը օր առաջ, ծագումով հայ երեսփոխաններ, ամենայն յանդգնութեամբ արծարծած էին Հայոց ցեղասպանութեան հարցը Թուրքիոյ խորհրդարանէն ներս:
Անոնք հպարտօրէն շեշտեցին, թէ իրենք ծագումով հայեր են եւ եկած են պաշտպանելու իրենց իրաւունքներն ու տէր կանգնելու արմատներուն:
Յառաջադէմ թուրքերու շօշափելի թիւ մը համակարծիք է եւ փոքրամասնութիւններու թիկունք կանգնելով` կը յայտնէ. «Ստրուկ չե՛ն եւ չե՛նք»:
Նոյնիսկ կրնան միեւնոյն ձեւով մտածել… հարիւր տարի առաջ Հայոց ցեղասպանութիւնը մտայղացած ղեկավարութեան շառաւիղէն սերած տեղացիներ:
Այդ «կրաֆիթի»-ի ետին կանգնողը վոհմակ մըն է… «Գորշ գայլեր»-ու, նաեւ այդ ծայրայեղ ազգայնամոլ-կրօնամոլներու կողքին կանգնող, արդարութենէ եւ բարգաւաճումէ շատ հեռու, սուլթանութիւն երազող` նախագահ Էրտողան եւ իր հլու կամակատար վարչամեքենան:
Նոյնինքն ստրկացած եւ սնանկացած արարք մըն է պատահածը, որ բոլորովին անվայել եւ անյարիր կը նկատուի:
Միջազգային օրէնքներու հետ քայլ պահելով եւ տարիներ շարունակ պայքարելէ ետք, յառաջադէմ պետութիւններ եւ ոչ կառավարական հիմնարկներ արգիլած են ստրկութիւնը: Ստրկութիւնը արգիլող եւ թեր քուէարկող վերջին երկիրը… Ափրիկէի Սահարա անապատին խորքերը թաքնուած Մաւրիտանիան էր:
Եւ երեւակայել հեռաւոր Նուաքշոթի (Մաւրիտանիոյ մայրաքաղաքը) մէջ ստրկութիւնը արգիլուած է, իսկ զանազան մշակոյթներ եւ ցամաքամասեր կամրջող պատմութիւն կերտած քաղաք Պոլսոյ մէջ ցայսօր ստրկութիւն քարոզող նմանօրինակ գրութիւններ պարզապէս ահազանգ կը հնչեցնեն:
Այս պարագային, միակ ստրուկը այն անձն է, որ այս ստրկամտութեան տէր է եւ նմանօրինակ գաղափարաբանութիւն կը քարոզէ:
Պարզ ու ջինջ… ստրուկ չե՛նք եւ պիտի չըլլա՛նք:
