Խմբագրական
«Բարեկամաբար»
(Քաղաքական Տհասութեան Քանի Մը Նոր Փաստերու Առիթով)
Դաշնակցական մամուլը պարբերաբար, առիթով մը նաեւ մենք անդրադարձած ենք խնդրոյ առարկայ հարցին առանձին յօդուածներով:
Սակայն, ըստ երեւոյթին, անհրաժեշտ է աւելի յաճախ, երբեմն նոյնիսկ բառացի կրկնութեանց գնով անդրադառնալ, յիշեցնել եւ վերստի՛ն վեր առնել կարգ մը տարրական ճշմարտութիւններ` հանրային կարծիքին խնայելու համար անտեղի թիւրիմացութիւններ:
Այսպէս, մարդիկ կան մեր մէջ, որոնք, ատենէ մը ի վեր մանաւանդ, այն կարծիքը կը յայտնեն, թէ կարելի է բարեկամաբար քննադատել պոլշեւիզմը եւ «բարեկամական» այդ քննադատութեան միջոցով ձեռք բերել ա՛յն, ինչ որ անցեալ քառասնամեակին կարելի չեղաւ ձեռք անցընել ոչ բարեկամական քննադատութիւններով կամ, այսպէս ասած, թշնամական պայքարով:
Բարեկամական քննադատութեան ախոյեաններէն ոմանք, անկախ եւ անկուսակցական զանգուածներու անունով, երբեմն այնքան յառաջ կ՛երթան իրենց միամիտ լաւատեսութեան մէջ, որ կը պնդեն, թէ նորագի՜ւտ այս կախարդական բանալիով կարելի է ոչ միայն պոլշեւիզմի բարեկամութիւնը շահիլ, այլեւ յաջողցնել Հայաստանի այսպէս կոչուած ներքին սահմաններու սրբագրութիւնը:
Օրինակ, կը յեղյեղեն մերթ ընդ մերթ այդ նորելուկ մարգարէները, որ եթէ արտերկրի հայութիւնը, առանց դաւանական ու կուսակցական խտրութեան, ընդհանուր հանրաքուէ մը կազմակերպէ եւ… բարեկամաբար դիմումնագիր մը ներկայացնէ, ըսենք, Քրեմլինի` պահանջելով Հայաստանի «ներքին» սահմաններու սրբագրութիւնը, պոլշեւիզմը սիրո՜վ ընդառաջ կ՛երթայ հայ ժողովուրդի միահամուռ փափաքին եւ Նախիջեւանը, Լեռնային Գանձակը, Ղարաբաղն ու Ախալքալաքը անյապաղ կ՛անջատէ Ազրպէյճանէն ու Վրաստանէն եւ կը միացնէ Հայաստանի:
Զարմանալին այն չէ, որ այս մարդիկ չեն վախնար ծիծաղելի ըլլալէ` իրենց քաղաքական տհաս մտորումներով: Զարմանալին ա՛յն է, որ յաւակնութիւնը ունին ճանչնալու պոլշեւիզմը եւ իրենց «նոր քաղաքականութիւնը» ներկայացնելու իբրեւ իմաստութեան ամենաբո՜ւժ դեղահատ:
Քննենք հարցը ուրեմն ըստ էութեան եւ հարց տանք անմիջապէս:
Կարելի՞ է, իրապէս, պոլշեւիզմը քննադատել թէկուզ բարեկամաբար եւ, միաժամանակ, թո՛ղ թէ շահիլ, այլ գոնէ պահել նոր բարեկամութիւնը:
Բոլոր անոնք, որոնք քիչ թէ շատ ծանօթ են պոլշեւիզմի պատմութեան եւ մօտէն կամ հեռուէն հետեւած են անոր ներքին ու արտաքին քաղաքականութեան, անվարան պիտի պատասխանեն.
– Ո՛չ, կարելի չէ պոլշեւիզմը քննադատել բարեկամաբար կամ անբարեկամաբար, եւ միեւնոյն ատեն շահիլ կամ առնուազն պահել անոր բարեկամութիւնը:
Պոլշեւիզմը քննադատելով, մինչեւ իսկ` բարեկամաբար, կարելի է միայն անոր թշնամութիւնը շահիլ, որովհետեւ պոլշեւիզմի համար իրեն դէմ ուղղուած ամէն քննադատութիւն պարզապէս թշնամա՛նք է:
Պոլշեւիզմը չի հանդուրժեր նոյնիսկ լռութեան, իբրեւ բարեկամական քննադատութիւն, չի հանդուրժեր մինչեւ իսկ չէզոքութեան, երբ խօսքը կը վերաբերի իրեն հանդէպ դիրքաւորման:
Ներողութիւ՛ն, քննադատութեան, լռութեան կամ չէզոքութեան կը հանդուրժէ միայն հարկադրաբար եւ ցորչափ իր անմիջական շահերը այդ կը պահանջեն: Ուստի` միայն առժամաբար:
Այս տեսակէտէն, աւելի՛ քան յատկանշական չէ՞, օրինակ, Ինտոնեզիոյ պարագան…
Պոլշեւիզմի բարեկամութիւնը շահելու միայն մէ՛կ կերպ կայ. Բացարձակ համակերպութիւն, անպայման անձնատուութիւն: Պոլշեւիզմի բարեկամութիւնը կարելի է պահել, միայն ու բացառաբար, անվերապահօրէն իւրացնելով անոր ընկերային ու քաղաքական դաւանանքն ու գործելակերպը եւ գործօն պայքարով սատարելով անոնց իրականացման: Պոլշեւիզմի բարեկամութիւնը շահելու, եւ պահելո՛ւ, ուրիշ ձեւ չկայ:
Բայց միթէ ա՞յս է բարեկամութեան… օրէ՛նքը բնական: Ի հա՛րկէ ոչ:
Յամենայն դէպս պոլշեւիզմի հիմնական ու անյեղլի սկզբունքն է առաջին իսկ օրէն. Կա՛մ մեզի հետ, կա՛մ մեզի դէմ: Ո՛վ որ մեզի հետ չէ, մեզի դէ՛մ է:
Եւ խօսքը հոս օրուան իշխանութեա՛ն մասին է: Որովհետեւ օրուան իշխանութեան հետ ըլլալո՛վ միայն կարելի է ճշմարտապէս մարքսիզմ-լենինիզմի հետ ըլլալ: Իսկ ով որ իշխանութեան հետ չէ, չի կրնար իրաւ մարքսիստ-լենինիստ ըլլալ, ուստի պարզապէս թշնամի է պոլշեւիզմի: Ա՛լ խօսքը չենք ըներ ոչ մարքսիստ «բարեկամ»-ներուն:
Համոզուելու համար այս բոլորին` կը հարցնենք կրկին. Թրոցքիները բարեկամաբա՞ր կը քննադատէին պոլշեւիզմը, թէ՞ թշնամաբար: Անշո՛ւշտ` բարեկամաբար:
Արդ, ի՞նչ եղաւ անոնց վախճանը. գնդակահարութիւն:
Զինովիեւներն ու Քամենեւները, Պուխարիններն ու Ռաթեքները բարեկամաբա՞ր, իբրեւ զտարիւն համայնավա՞ր կը քննադատէին պոլշեւիզմը, թէ՞ թշնամաբար` իբրեւ աշխարհակալներու գործակալ:
Սակայն միեւնոյնը չէ՞ր պոլշեւիզմի համար: Միեւնոյնն էր: Փաստօրէն կը քննադատէին պոլշեւիզմը (իմա՛ օրուան իշխանութիւնը), բարեկամաբար թէ թշնամաբար` հաշիւը նո՛յնն էր:
Եւ այդ պատճառով ալ ունեցան միեւնո՛յն ճակատագիրը. Գնդակահարութիւն:
Խանջեանները, Դր. Տէր Սիմոնեանները, Չարենցներն ու Բակունցները, իբրեւ համայնավար, բարեկամաբա՞ր քննադատեցին պոլշեւիզմը, թէ՞ թշնամաբար: Անշուշտ` բարեկամաբա՛ր:
Եւ ի՞նչ եղաւ նաեւ անո՛նց վախճանը. Գնդակահարութիւն:
Կարելի՞ է աւելի բարեկամ ըլլալ պոլշեւիզմի, քան ինչ որ եղան Յ. Քաջազնունիները, Զ. Եսայեանները եւ բազմաթիւ ուրիշներ: Ի հա՛րկէ կարելի չէ: Ո՞ւր են սակայն այսօր անոնց գերեզմանները…
Տանք վերջին օրինակ մը եւս. Մալենքովները, Մոլոթովներն ու Քականովիչները բարեկամաբար չքննադատեցի՞ն պոլշեւիզմը: Բայց տարբե՞ր եղաւ նաեւ անո՛նց ճակատագիրը: Տարբե՛ր եղաւ միայն ա՛յն իմաստով, որ ֆիզիքապէս չոչնչացուեցան, սակայն ոչնչացուեցան բարոյապէս, ժողովուրդին եւ Համայնավար կուսակցութեան թշնամի հռչակուեցան, մեկուսացուեցան քաղաքական ասպարէզէն եւ անլուր անարգանքներու ենթարկուեցան:
Ինչո՞ւ այսօր բթամիտ վարդապետական եւ պատերազմի հրձիգ կը հռչակուին Մաօ ցէ Թունկներն ու Էնվեր Հոճաները: Անո՞ր համար արդեօք, որ բարեկամաբար կը քննադատեն խորհրդային պոլշեւիզմը, թէ՞ այն պատճառով, որ թշնամաբար կը քննադատեն:
Անարգանք ու զրպարտութիւն մնա՞ց, որ չուղղուէր մարաջախտ Թիթոյի եւ անոր գործակիցներուն հասցէին` վերաքննական, աշխարհակալներու գործակալ, դաւաճան, եւ այլն, եւ այլն. եւ ինչո՞ւ: Համայնավարութի՞ւնը ջնջեց իր երկրին մէջ: Մարքսի՞զմը ուրացաւ, թէ՞ «թշնամաբար» քննադատեց պոլշեւիզմը:
Երբ այս է պոլշեւիզմին վերաբերումը ի՛ր իսկ առաջնորդներուն ու պետական երկարամեայ վարիչներուն հանդէպ ա՛յն պարագային, երբ պարզապէս օրուան իշխանութեան ներկայացուցիչներէն տարբեր կարծիք կը յայտնեն համայնավար տեսաբանական ու քաղաքական գործնական խնդիրներու մասին:
Միթէ այլեւս դժուա՞ր է երեւակայել, թէ ի՛նչ պիտի ըլլայ անոր դիրքը ոչ համայնավարներու… բարեկամական քննադատութեանց նկատմամբ` այնպիսի հարցերու մէջ (ներքին սահմաններ), զորս պոլշեւիզմը «լուծած է» իր ստորագրութիւնը կրող պաշտօնական դաշնագիրներով:
Արդ, ի՞նչ ցոյց կու տան այս բոլոր փաստերը:
