Հայ Կեանք
ՀՅԴ 75-Ամեակի Հանդէսը
Մեծ Շուքով Տեղի Ունեցաւ
Ֆիլատելֆիոյ Մէջ
«Հայրենիք», 8 դեկտեմբեր 1965.
Ֆիլատելֆիայէն կը հաղորդեն, թէ անցեալ կիրակի մեծ շուքով եւ խուռն բազմութեան մը ներկայութեան հոն տօնակատարուած է ՀՅԴ 75-ամեակը:
Գլխաւոր բանախօսներն էին Սեդրակ Մինաս եւ Եդուարդ Սահակեան, որոնք ներկայացուցած են ՀՅ Դաշնակցութեան գաղափարապաշտ ու հայրենանուէր գործունէութիւնը:
Մինեսոթայի Համալսարանը
Նիւթեր Կը Ստանայ Ամերիկահայ Գաղթականութեան
Գործունէութեանց Մասին
«Հայրենիք», 8 դեկտեմբեր 1965.
Ինչպէս հաղորդած էինք նախապէս, Մինեսոթայի համալսարանը, (Մինէափոլիս, Մին.) մասնաւոր կտակ մը ստացած էր պատրաստելու համար Ամերիկա գաղթած ազգերու գաղթականական արխիւները:
Այժմ նոյն համալսարանը կը յայտարարէ, թէ ստացած է 53 օտարալեզու հրատարակութիւններու բաժանորդագրութիւններ` իբրեւ նուէր:
Ստացուած են հունգարական, լիթուանական, լեհական, ուքրանական, ռուսական, յունական, սլովաք, իտալական, չեխ, հայկական (երեք), խրուաթական, ռումանական եւ այլ ազգերու հրատարակութիւններ, որոնք այս երկրին մէջ լոյս կը տեսնեն:
Մեր Թերիները
Մեր շատ մը առաքինութեանց զուգահեռ, ունինք նաեւ կարգ մը խոցելի կողմեր:
Ասոնցմէ մէկն է սեփական կարծիքի պակասը:
Թերութիւն, որ իր սնունդը կը ստանայ երրորդ անձի մը յայտնած տեսակէտներէն:
Եթէ սեփական տեսակէտ ունենալը կը պահանջէ որոշ պատրաստութիւն, կ՛ենթադրուի ուրեմն, որ ուրիշներու կարծիքին վրայ հապճեպ եզրակացութիւններ հանելը ուղիղ չէ նմանապէս:
Լռելը այս պարագային կը դառնայ ոսկի: Աւելի՛ն. բարի՜ք անոնց համար որոնք պիտի ուզէին հարց մը անձամբ քննելէ ետք միայն կարծիք յայտնել անոր մասին:
Հապճեպով յայտնուած կարծիքները, շատ հեռու շինիչ եւ օգտակար ըլլալէ, ընդհակառակն, մեր անձը փոքրացնող պարագաներ են:
Գիտակից եւ խոհեմ ամէն մարդ պէտք է զգուշանայ տեսակէտ յայտնելէ հարցերու մասին, զորս ուսումնասիրած չէ:
Ընկերային կեանքի մը բազմաթիւ թիւրիմացութիւններ պիտի կանխուէին, եթէ անձամբ ու բազմակողմանիօրէն քննուէին որոշ հարցեր:
Յաճախ աննշան խնդիրներու մասին կը յայտնուին ենթադրական տեսակէտներ, որոնք կ՛իւրացուին սեփական տեսակէտ չունեցող անձերու կողմէ ու կը ստեղծուին աւելորդ ըսի-ըսաւներ ու թիւրիմացութիւն:
Գաւաթ մը ջուրի մէջ փոթորիկ բացատրութիւնը կը վերաբերի նման հարցերու:
Պատճա՞ռ: Որովհետեւ մարդիկ կարծես աւելի կ՛ախորժին ականատես ու ականջալուր ըլլալէ ցեխարձակութեանց ու վատաբանութեանց:
Անոնց համար հաճոյք մը, հոգեկան վայելք մը չէ լսել իրենց շրջապատի անձերուն մասին գովեստի ու գնահատութեան խօսքեր: Եթէ լսեն իսկ, աւելի կը նեղուին, քան կ՛ուրախանան կարծես:
Ճիշդ անոնց պէս, որոնք վիճակահանութեան տոմս գնած չեն, բայց փոխանակ ուրախանալու, որ իրենց հարեւանը բախտաւորուած է, կը սրտնեղին, կը ցաւին այդ առթիւ:
Փոքրոգի անձ մը հաճոյք կը զգայ, երբ մարդիկ կը խօսին շուրջիններուն կամ իրենց համար ոչ սիրելի դէմքերու կարծեցեալ թերիներուն մասին:
Նկարագրի տէր մէկը պէտք է ընդունի թշնամիին ունեցած առաքինութիւնները, երբ կը թուէ անոր թերիները:
Քննադատութեան մէջ միայն թերիները յիշող մէկը, հեռու բարեխիղճ անձ մը ըլլալէ, երեւան կը հանէ փոքրոգի նկարագիր մը:
Եթէ մշակոյթ եւ քաղաքակրթութիւն ամբողջական հարստութիւնն են դարերու ընթացքին կուտակուած մարդկային մտքի ստեղծագործութեանց, ընդունինք, որ հսկաներու վաստակին առընթեր գոյութիւն պէտք է ունեցած ըլլայ համեստ մտքի տէր անձերու դատանք մը: Քաղաքակրթութեան պատմութիւնը գրող հեղինակ մը, եթէ գիտէ անունները այս վերջիններուն, պէտք չէ մոռնայ յիշատակել զանոնք:
Ցեխը ինկած մարգարիտ մը կամ ադամանդ մը չենք կոխկռտեր, ընդհակառակն, կը ծռինք, կը վերցնենք, կը մաքրենք ու կը պահենք:
Լրագրող, գրող, ուսուցիչ պարտաւոր են այս լայնամտութեամբ մօտենալու հանրային կեանքի մէջ դեր կատարող անձերու աշխատանքին եւ սերունդին վաստակին:
Միայն թերիները չէ, որ առարկայ պէտք է դառնան իրենց քննութեան, այլեւ առաւելութիւնները` անոնց գործին:
Կիրքը, անձնական հակառակութիւն ու հաշիւներ, քէներ ու քաղաքէ քաղաք պտտցուած բրածոյ վարկածներ ծրարուած պէտք է նետուին դարակը` ի խնդիր շինարար նախաձեռնութեանց:
Նման լայնախոհութիւն կը սպասուի առաւելաբար մամուլով զբաղող անձերէ, որոնք երդում պատառ կ՛ըլլան, թէ կ՛ուզեն ժողովուրդին շահերուն ծառայել:
Մամուլը մասնաւորաբար պէտք է հեռու մնայ անձնականութիւն բուրող քննադատական մարզանքներէ, երբ օգտակար ոչինչ կայ փորձուած քաշքշուկներուն մէջ, որոնք տաղտուկ ու վրդովում միայն կը պատճառեն շրջապատին:
Դէմ չենք շինիչ քննադատութեան, բայց դէմ ենք ու վնասակար կը գտնենք բամբասանքներն ու շոգմոգումները: Անոնք անցեալին ստեղծեցին մեր կեանքի մէջ անհանդուրժողական տրամադրութիւն ու ոգի եւ այսուհետեւ կոչուած են աւելի խորացնելու կիրքերն ու խրամատները, որոնցմէ ոչ մէկ շահ կը սպասէ գաղութ մը:
Մարդոց կարծեցեալ թերիները չեն, որ պէտք է ոգեւորեն մեզ, այլ` առաքինութիւնները:
Ուղիղ չէ, որ հեղինակի մը գործին մասին ինը ուրիշներու գնահատական խօսքերը մոռցած` տասներորդի մը աննպաստ կարծիքը պտտցնել սրճարանէ սրճարան, տունէ տուն` իբրեւ փոխվրէժ մեզի ոչ սիրելի այդ հեղինակին:
Օրինակ մը տուինք հասկնալի դարձնելու համար մեր միտքը:
Մեր խօսակիցին մտաւոր եւ բարոյական պատրաստութենէն աւելի` մեզ հետաքրքրողը անոր աչքին շիլ կամ ոտքին կաղ ըլլալու պարագան է դժբախտաբար:
Իր ասպարէզին մէջ վրիպած մըն է, ուսուցիչ մը, որ աշակերտի մը շարադրութեան ցայտուն գիծերը ուրացած, խստադատ քննադատութեան կ՛ենթարկէ անոր կէտադրական կամ ուղղագրական մանր զանցառութիւնները:
Գնահատութեան զոյգ մը խօսքով տաղանդներ կարելի է հրապարական քաշել, ընդհակառակն, կծու չկամութիւններով ու հեգնանքով` սպաննել փթթումի եւ ընձիւղումի կարօտ հոգիներ:
Մեր թերինե՜րը:
Ժահրով շաղախուած մեր լուտանքներուն մէջ պէտք է փնտռել զանոնք, հանրային շինարար աշխատանքը խոցող, հասարակաց շահը հարուածող բարբարիկ չարախօսութեանց մէջ` պատճառ մեր ցաւերուն:
Գնահատել գիտնալը առաքինութիւն մըն է, զոր կ՛անգիտանան, սակայն, անգամ մամուլի վարիչները, դժբախտաբար:
(Խմբ. «ԱՐՄԵՆԻԱ»-ի)