Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի 40-ամեակն է, եւ այսօր բոլորս համախմբուած ենք յարգանքի տուրք մատուցելու բոլոր զոհուածներուն, անոնց, որոնք նահատակուեցան, եւ անոնց, որոնք իրենց բազմատեսակ զոհողութիւններով նուիրուեցան հայկական թաղամասերու պաշտպանութեան դժուարին եւ անապահով աշխատանքներուն:
1975 թուականը ազդանշանն էր պատերազմի սկզբնաւորութեան: Նախ կը կարծէինք, որ պատերազմը հանգրուան մըն էր ու պիտի անցնէր: Յետոյ ի յայտ եկաւ, որ իրողութիւնը օրերու խնդիր չէ, այլ` տարիներու, որ տեւեց 15 տարի:
Ժամանակաշրջան մը, որուն ընթացքին հաւաքաբար դիմագրաւեցինք քաղաքական, ընկերային, տնտեսական եւ ապահովական լուրջ խնդիրներ:
Հայութիւնը պահելը մեր գլխաւոր մարտահրաւէրն էր, որուն իրագործման համար հարկ էր դիմել ներքին ինքնապաշտպանութեան` զէնքով հայկական թաղամասերը պաշտպանելու բարդ եւ զոհողութիւն պահանջող գործունէութեան:
Քաղաքական առումով, 15 տարիներուն որդեգրուած դրական չէզոքութեան քաղաքականութիւնը էապէս նպաստեց, որ կարելի սահմաններուն մէջ լիբանանահայութիւնը հեռու մնայ լիբանանեան կողմերու բախումներէն ու հայկական թաղամասերը վերածել այսպէս կոչուած ապահով գօտիներու: Այստեղ, լիբանանահայ երեք կուսակցութիւններուն հաւաքական կամքն ու ոգին բերին իրենց օգտակար բաժինը` արտաքին ճակատին ներկայանալով միասնական ու ամուր: Ներքին համերաշխութիւնը նաեւ օգնեց, որ համադրումն ու համակարգումը, ըստ կարելիութեան, ընթանայ հեզասահ ու նպաստաւոր:
Մարտական իմաստով, դժուարութիւնները բազմաթիւ էին` երիտասարդներու հոգեմտաւոր պատրաստակամութիւն, զինավարժութիւն, զինամթերքի ապահովում եւ ռազմավարութիւն: Լիբանանի երիտասարդական միութեան` ԼԵՄ-ի ստեղծումը եւ այս կառոյցին շուրջ լիբանանահայ երիտասարդութեան համախմբումն ու զօրակցութիւնը յաղթահարեցին հիմնական արգելքները: Դժուար գործ էր, բայց հաւատքն ու դաշնակցական կամքը յաղթահարեցին արգելքները:
15 տարիներ ու մեր ժողովրդային տուները` ակումբները, քուն չունեցան, դռները չփակուեցան, ու մեր տղաքը միշտ ներկայ էին ու միշտ պատրաստ էին զէնքերը բռնած պաշտպանելու, հսկելու եւ հարկին կռուելու մեր թաղերուն համար:
Այստեղ դէպքերն ու դրուագները շատ են: Անդրանիկներու, Չաւուշներու եւ Նիկոլ Դումաններու շունչը ներկայ էր, դաշնակցական նուիրումը, ընկերասիրութիւնն ու գերագոյն զոհաբերութիւնը միշտ տիրական էին: Բոլորը մէկ նպատակի կը ծառայէին ու բոլորը իբրեւ մէկ բռունցք դէմ կանգնած էին դժուարութիւններուն:
Տնտեսական բնագաւառին մէջ երկրի անկայունութիւնը քանդեց տնտեսութիւնն ու լիբանանահայութիւնը նիւթական լուրջ խնդիրներու դիմաց կանգնեցուց: Անգործութիւնն ու տնտեսութեան խախտումը պատճառ դարձան ընկերային հարցերու: Հացի հայթայթումն ու մատակարարումը ամէնօրեայ խնդիրներ էին: Հայկական փուռերը իրենց դռները բացին ու նուիրուեցան ժողովուրդին: Հաց հասցնելու համար իսկ զոհեր ունեցանք: Հոս ԼՕԽ-ականները մեծ դեր ունեցան: Եփեցին, պատսպարեցին, անկարողներուն հոգատարութիւն ցուցաբերեցին, բժիշկները իրենց սպասարկութիւնները առանց ակնկալութիւններու կատարեցին: Մէկը բոլորին եւ բոլորը մէկուն համար: Այս էր սկզբունքը ու մեր գոյատեւման երաշխիքը: Պէտք էր ամէն տեղ հասնիլ, պէտք էր ամէն տեսակի գործ կատարել, որպէսզի ժողովուրդին մօտ յոյսը մնայ, որ մնաց 15 տարի:
Քաղաքացիական պատերազմը ապրած իւրաքանչիւր հայորդի այս առնչութեամբ անպայման ունեցաւ ընտանեկան պարագայ մը, որ զոհուեցաւ, դէպք մը, որ չի մոռցուիր, ցաւ մը, որ մինչեւ այսօր կ՛ապրի:
Նշեալ պատերազմէն անմասն չմնաց նաեւ մեր շրջանը` Ռաուտան: Հոս ալ գործ կար, հոս ալ կարիքները եւ պահանջները շատ էին, հոս ալ մեր տղաքը իրենց վստահուած գործը կատարեցին:
Մեր շրջանը ունեցաւ երկու նահատակ:
ԺՈԶԵՖ ՊԻԼԵԶԻԿՃԵԱՆ
Ընկ. Ժոզեֆ Պիլեզիկճեան ծնած է Պուրճ Համուտ, 1967-ին: Փոքր տարիքէն ան ցուցաբերած է հայ ժողովուրդին ծառայելու պատրաստակամութիւնը: Անդամակցած է ՀՅԴ «Կոմս» պատանեկան միութեան, ապա ԼԵՄ-ի «Րաֆֆի» մասնաճիւղին եւ նուիրումի պատրաստակամութիւնը զինք առաջնորդած է ՀՅԴ շարքերը: Ընկերոջ վստահուած են բազմաթիւ գործեր, զորս ան կատարած է լուռ հետեւողութեամբ: Վերջին շրջանին ան մաս կը կազմէ ՀՄԸՄ-ի Ժըտէյտի մասնաճիւղի վարչութեան:
31 յունուար 1990-ին սկսած «Ջնջումի պատերազմ»-ի կռիւները մահ ու աւեր սփռեցին ամէնուրեք: Մահուան ստուերը հասաւ նաեւ հայաշատ Ռաուտա թաղամասը, ուր ռումբերը խլեցին անմեղ զոհեր ու վիրաւորներ: Կռիւներուն եւ տեղացող ռումբերուն ահաւորութիւնը ժողովուրդը զրկեց ջուրէ, հացէ եւ դեղէ: Ընկ. Ժոզեֆ միշտ գտնուեցաւ առաջին գիծերու վրայ: Ռումբերու տարափին տակ ան արհամարհեց վախը եւ նուիրումի իր ոգիին զօրութեամբ եղաւ այն տղոցմէ, որոնք հաց, ջուր եւ դեղ ապահովեցին ապաստանարաններու մէջ ծուարած մեր ժողովուրդին:
Ընկ. Ժոզեֆ չէր գիտեր սակայն, որ մահը գաղտագողի կը սպասէր նաեւ իրեն: Արդարեւ, 5 փետրուարին, երբ ռմբակոծումները սաստկացած մէկ պահուն ան կ՛օժանդակէր ժողովուրդին ապաստանարան փոխադրութեան, հրթիռ մը եկաւ խլելու նաեւ իր գարուն կեանքը` անմխիթար ձգելով իր ծնողքն ու գաղափարի ընկերները:
Սուղ է արիւնը բոլոր մարդոց: Բայց սուղ է արիւնը մանաւա՛նդ անոնց, որոնք ընկ. Ժոզեֆին նման իրենց ժողովուրդը եւ անոր ապահովութիւնն ու բարօրութիւնը վեր դասեցին իրենց անձէն:
ԿԱՐՕ ԳՈԼԱՆՃԵԱՆ
Հակադաշնակցական պայքարի դաւադիր զոհերէն է ընկ. Սարգիս Զէյթլեանի ընկերակից, ԼԵՄ-ական Կարօ Գոլանճեան, որ իր պարտականութեան բերումով, 28 մարտ 1985-ին, ընկ. Սարգիս Զէյթլեանի հետ առեւանգուեցաւ եւ ժամանակ մը ետք, անծանօթ պայմաններու մէջ անարգօրէն սպաննուեցաւ:
Ծնած է 1965-ին, Ռաուտա: Փոքր տարիքէն ան մաս կազմած է ՀՄԸՄ-ի «Պայքար» ֆութպոլի խումբին: Անդամակցած է նաեւ շրջանի ՀՅԴ «Կոմս» պատանեկան միութեան, որմէ հետագային փոխանցուած է ԼԵՄ-ի «Րաֆֆի» մասնաճիւղի շարքեր:
Բոլորին հետ բարեկամ, բոլորէն սիրուած Կարոն լիբանանեան տագնապին ամբողջ տեւողութեան կը յամառի մնալ ակումբ` իբրեւ արթուն եւ հաւատաւոր պահակը շրջանի հայութեան: Համեստ ու ծառայասէր, անձնուրաց այն երիտասարդներէն էր, որոնց համար կարգապահութիւնը, գաղտնապահութիւնն ու պարտականութեան գիտակցութիւնը մնայուն արժէքներ էին:
ԼԵՄ-ականի իր բազմաթիւ պարտականութիւններուն կողքին, Կարօ Գոլանճեան երկար ժամանակ կը մնայ արեւմտեան Պէյրութ` նուիրուելով տեղւոյն ազգային-կուսակցական հաստատութեանց ապահովութեան գործին:
Քաղաքացիական պատերազմի նահատակները միայն լիբանանահայութեան նահատակները չեն, այլ` համայն հայութեան, որովհետեւ մեր տղաքը շատ լաւ գիտէին, որ լիբանանահայութիւնը սփիւռքի սիրտն է ու շրջանի հայութեան քայքայումով Հայ դատը մեծ վնաս կը կրէ: Հոսկէ էր, որ Լիզպոն ծնաւ, հոսկէ էր որ ծնունդ առին Արցախի հերոսները: Ի զուր չէ, որ քաղաքացիական պատերազմին բազմաթիւ դաշնակցականներ առեւանգուեցան: Թուրքիոյ հաշուոյն կու գար մեր տկարացումը, եւ մեր տղաքը չթոյլատրեցին, որ թշնամին առիթը օգտագործէ ու քանդէ գաղութը:
Այսօր, 15 տարուան պատերազմի դադրելէն 25 տարի անցած է ու այսօր ալ հայապահպանման մարտահրաւէրները անփոփոխ են եւ պայմանները այնքան ալ լաւ չեն:
Մենք մեր զոհուածներուն պարտք ունինք: Անոնք պատերազմի պայմաններուն մէջ ամէն ինչ ըրին, որպէսզի մենք այսօր ապրինք, ու մենք պէտք է գործը շարունակենք: Ներկայիս ալ տակաւին գաղութը մեծ գործ ունի կատարելիք ու պէտք չէ թերանանք: Մեր նահատակներուն հոգիները կը հանգչին, երբ իրենց գործը կէս չի մնար, երբ մենք նոյն ոգիով կը շարունակենք` յանուն գաղութի պահպանման:
Ուրեմն, աշխատինք, պատրաստ ըլլանք բոլոր տեսակի զոհողութիւններուն, որպէսզի արժանի ժառանգորդները ըլլանք մեր նահատակներուն:
Գործ, յարատեւ աշխատանք, նուիրում ու զոհաբերութիւն:
Ա՛յս է պատգամը, ա՛յս է մեզմէ ակնկալուածը:
Յարգա՛նք մեր նահատակներուն, պատի՛ւ «մեր տղոց»:
