Թշնամուն Սանձողները

ԳՆԵԼ ՇԱՀՆԱԶԱՐԵԱՆ

Փոխգնդապետ Մանուկ Բադալեանի ուղեկցութեամբ մեկնում ենք դիրքեր: Ճանապարհն անցնում է սահմանամերձ գիւղով: Գիւղի կողքին միջնադարեան բերդն է, որից էլ գիւղի անունը` Բերդաւան: Բերդի պարսպին ծածանւում է եռագոյնը: Զօրամասն ունի իր ուխտի օրը, եւ ամէն տարի այդ օրը հրամանատարութիւնը զինուորների, զօրամասի հոգեւոր սպասաւորի հետ այցելում է բերդ եւ ուխտագնացութեան աւարտին նորացնում անձրեւներից ու արեւից խունացած դրօշը:

– Մեր եռագոյնը, որը մշտապէս ծածանւում է բերդի պարիսպներին, դիրքերում կանգնած զինուորներին ու նաեւ տեղի բնակչութեանը դարերի տակ ննջող մեր պատմութեան փառքն է յիշեցնում եւ մեր` այսօրուայ ազատ, անկախ պետութեան: Թշնամին, որն առաջին օրերին սեւակնած հոգով էր ընդունում մեր անկախութեան խորհրդանիշը, աստիճանաբար սովորեց, համակերպուեց: Այդպէս է. երբ ի զօրու ես պաշտպանելու քո սրբութիւնները, քո պատմական արժէքները` թշնամին ի վերջոյ ստիպուած պէտք է հաշուի նստի քեզ հետ,- ասում է փոխգնդապետ Մ. Բադալեանը, որը զօրամասի հրամանատարի տեղակալն է, փորձառու ու նուիրեալ զինուորական:

Նա առաջընթացի բոլոր աստիճաններն անցել է պատուով` ծառայելով Հայաստանի սահմանամերձ տարբեր բնակավայրերում: Ծնունդով Վայոց Ձորի Աղաւնաձոր գիւղից է: Գիւղը երկու զոհ է տուել` երկուսն էլ նրա հօրեղբայրներն են եղել: Եւ այդ օրուանից որոշել է զինուորական դառնալ: Աւագ եղբօր օրինակին են հետեւել նաեւ կրտսեր եղբայրները, որոնք նոյնպէս ծառայում են սահմանամերձ զօրամասերում: Ուրախալի է, որ այսօր արդէն հայոց բանակում ձեւաւորուել ու հասակ է առնում երիտասարդ զինուորականների մի սերունդ, որը մասնագիտական բարձր պատրաստութեան հետ միասին հրաշալիօրէն գիտակցում է սահմանամերձ բնակչութեան դերը բանակ-հասարակութիւն փոխգործակցութեան պատասխանատու գործում` գնահատելով նրանց դժուարին ու հերոսական առօրեան:

– Բերդաւանցիները հերոսական ժողովուրդ են: Հէնց այն փաստը, որ գիւղում համարեա դատարկ տներ չկան, նրանց հայրենասիրութեան, քաջութեան վկայութիւնն է: Իսկ պատանիները, որոնք պատերազմի օրերին զէնք ու զինամթերք էին հասցնում իրենց հայրերին, համագիւղացիներին, այսօր արդէն ծառայում են բանակում: Բնակչութիւնը բանակի հետ է, իր զինուորի կողքին,- ասում է փոխգնդապետը:

Մարտական յենակէտում ենք: Զօրամասի հրամանատար, փոխգնդապետ Սողոմոն Խաչատրեանը, դիրքից դիրք անցնելով, ստուգում է դիտակէտերում հերթապահող զինուորների ծառայութեան անցկացման կարգը, ծանօթանում հակառակորդի հետ շփման գծում տիրող իրավիճակին:

– Թշնամին գիտակցում է մեր դիրքի կարեւորութիւնը եւ մի քանի անգամ փորձել է գրաւել, սակայն յետ է շպրտուել մեր դիրքապահների գրագէտ գործողութիւնների շնորհիւ: Արդէն համոզուել ենք, որ նրանց ծրագրած մարտավարութիւնը թոյլ է, խոցելի, եւ մեր 18-19 տարեկան զինուորները հէնց հայրենասիրութեամբ, քաջութեամբ, անկոտրում ոգով, զինական պատրաստուածութեամբ գերազանցում են 30-ից բարձր տարիք ունեցող պայմանագրայիններին,- ասում է հրամանատարը:

Այստեղ թշնամու կողմից տեսանելի խրամատներ չկան: Հակառակորդի դիրքերը մօտիկ են, ասես` բռիդ մէջ: Ահա ինչո՛ւ մեր զինուորները աւելի քան զգօն են, քանի որ ամէն պահ կարող են հնչել կրակահերթեր: Ինչեւէ, տղաների դէմքին ես լարուածութեան ոչ մի հետք չեմ տեսնում: Հարցիս զինուորները հումորով են պատասխանում. «Յաճախակի հնչող կրակոցները դարձել են սովորական, որովհետեւ այդ կրակոցներով նրանք ընդամէնը իրենց գոյութեան մասին են իրազեկում»: Հակիրճ եւ աւելի քան լուրջ էր հրամանատար, փոխգնդապետ Ս. Խաչատրեանի պատասխանը.

– Կրակոցներին մեր պատասխանը կը լինի նպատակային եւ հուժկու, այնպէս, որ թշնամու զինուորը հասկանայ` մենք ոչ թէ «ներկայ-բացակայ» ենք անում, այլ ցոյց ենք տալիս` ով է այստեղ դրութեան տէրը:

***

Դիրքերում շարունակւում են ամրաշինական  աշխատանքները: Թշնամու ականանետներից պատսպարուելու համար դիրքապահ ամէն զինուոր կ՛ունենայ իր անհատական թաքստոցը:

– Մեր ամէն մի զինուորի կեանքը անչափ թանկ է մեզ համար, եւ մենք պէտք է ամէն կերպ ապահովենք նրա կեանքի անվտանգութիւնը,- ցոյց տալով կատարուած աշխատանքը` ասում է հրամանատարը: Թէ ինչ կառոյցներ են դրանք, պաշտպանական ինչպիսի խնդիրներ են լուծելու, հրամանատարը հարկ չհամարեց պարզաբանել` գնահատելով որպէս ռազմական գաղտնիք:

Հրամանատարը մենակ չէ. նրա կողքին նկատում եմ ղարաբաղեան պատերազմի վեթերաններին: Նրանք, ովքեր լաւ գիտեն տեղանքն էլ, թշնամուն էլ: Ազատամարտիկ Յովիկ Աւետիսեանը դիրքապահ զինուորների մասին հիացմունքով ասում է. «Տղաներն էնպէս են կանգնած, ոնց որ առիւծն իր բոյնը հսկելիս»: Եւ իրօք այդպէս է:

***

Վերադարձին նորից փողփողում է Բերդի պարիսպներին ամրացուած եռագոյնը, եւ ես մտքումս յիշում էի դիրքում կանգնած տղաներին, նրանց անունները` Գէորգ Գէորգեան, Արմէն Պօղոսեան, Վարդգէս Վարդանեան, Գէորգ Սարգսեան, Գէորգ Մկրտչեան, Գոռ Յովհաննիսեան, Մայիս Թովմասեան եւ էլի շատ-շատ տղաներ, որոնց կոչումներն ու պաշտօնները չեմ նշում, որովհետեւ նրանց կոչում ենք մէկ բառով` ԶԻՆՈՒՈՐ, այսինքն` հայրենիքի պաշտպան:

«Հայ Զինուոր»