Ակնարկ
37 Տարի
Լիբանանեան շաբաթաթերթ մը` «Լա Ռըվիւ Տիւ Լիպան», իր վերջին թիւին մէջ համեստօրէն կը յիշեցնէ, թէ իր հիմնադրութեան 37-րդ տարեդարձն է:
Միջազգային կեանքի թոհուբոհին մէջ, երբ թնդանօթը կը գոռայ Կեդրոնական Ասիոյ խորերը, կարելի էր անշուշտ լուռ անցնիլ այս տարեդարձին վրայէն` զիրար հրմշտկող խնդիրներու եւ վէճերու խառնիճաղանճին մէջ:
Բայց երեք հիմնական պատճառներով պարտականութիւն կը զգանք մեր ընթերցողներուն սեփականութիւնը դարձնելու իրողութիւններ, որոնք կապուեցան այս շաբաթաթերթի կեանքին ու զայն սիրելի դարձուցին լիբանանեան բոլոր խաւերուն:
«Լա Ռըվիւ Տիւ Լիպան», որ սկզբնական շրջանին չունէր այսօրուան ճոխութիւնը, հրատարակուեցաւ անհուն զոհողութիւններու գնով, պարզապէս ապաւինած իր հիմնադիրներուն` Մախլուֆ եղբայրներուն հաւատքին: Երիտասարդական տարիներու խանդավառութեամբ սկսած գործ մը, որ բազմաթիւ խոչընդոտներէ անցաւ հասնելու համար այսօրուան բարգաւաճ վիճակին:
Գրեթէ յար եւ նման բոլոր այն հրատարակութիւններուն, որոնք հանրութեան կ՛ընծայուին անձուկ պայմաններու մէջ, առանց նիւթական ամուր կռուանի:
Երկրորդ, 1928-1965 «Լա Ռըվիւ Տիւ Լիպան» ունեցաւ մէկ նշանաբան. ծառայել Լիբանանի: Իր այս հիմնական առաքելութեան մէջ, ընկրկում չունեցաւ երբեք: Եղաւ հարազատ հայելին Լիբանանի կեանքին, քաղաքական, տնտեսական, մշակութային եւ գեղարուեստական մարզերու մէջ: Խանդավառուեցաւ Լիբանանի յառաջդիմութեամբ, հետեւեցաւ անկախ պետութեան առաջին քայլերուն, երեւան հանեց ու թիկունք կանգնեցաւ լիբանանեան արժէքներուն: Եղաւ մանաւանդ կապ մը հայրենաբնակ լիբանանցիներուն եւ սփիւռքի գաղթականներուն միջեւ:
Եղաւ միշտ Լիբանանի հետ, բոլոր վարչակարգերու ներքեւ, որովհետեւ գիտցաւ հիմնականը գերադասել երկրորդականէն, մնայունը` անցաւորէն:
Այլ մանաւանդ, երրորդ պարագայ, «Լա Ռըվիւ Տիւ Լիպան», եղաւ շաղկապ մը` լիբանանեան գեղեցիկ մոզայիքը կազմող բոլոր համայնքներուն միջեւ:
Այս տեսակէտէն, Լիբանանի հայութիւնը երախտապարտ է այս թերթին, որ ուզեց ու կրցաւ արձագանգ հանդիսանալ նաեւ մեր կեանքին` անկեղծ համակրանք մը տածելով հանդէպ մեր համայնքին:
Լիբանանեան արժէքներու կողքին, յաճախ հայկական արժէքներ գովաբանուեցան անոր էջերուն մէջ: Տեղ տուաւ հայ բանաստեղծներու եւ գրագէտներու նուիրուած հրատարակութիւններու, որոնք լաւագոյն կերպով ծանօթացուցին մեր մշակութային գանձերը Լիբանանի մեր հայրենակիցներուն:
Երեսունեւեօթը տարի ետք, իր հիմնական առաքելութեան հաւատարիմ այս թերթը ամէն ապահովութիւն կու տայ, թէ պիտի շարունակէ նոյն նախանձախնդիր վերաբերումը ունենալ, ծառայութեան նոյն ոգիով:
Այս վստահութեամբ կ՛ողջունենք իր 37-րդ տարեդարձը` յարատեւութեան ջերմ մաղթանքով:
X
Վերաքննութիւններու
Պատրաստութիւն
Դժուար չէ մեղադրանքներ շարել դպրոցի մը հասցէին: Ըսել, որ ուսուցչական կազմը բարեխիղճ չէ, որ` այսինչ դասատուն անբնականօրէն խիստ է կամ դասարան մը չկարենալ պահելու չափ թոյլ, որ` աշակերտի տկարութիւնը կու գայ ուսուցչին հոգեբան չըլլալէն, չսիրուելէն, դասը սիրելի դարձնել չկարենալէն: Եւ ուրիշ բաներ:
Ուրիշ բաներ` տեղի-անտեղի: Ճիշդ կամ սխալ: Չափազանցուած կամ յօրինուած: Յօրինուած` «ի պաշտպանութիւն» աշակերտին:
Արդար մատնանշումները արդարօրէն պէտք է տեղ հասնին, պատասխան գտնեն: Անոնք գան ծնողներէն թէ դաստիարակներէն: Երթան ծնողներուն թէ ուսուցիչներուն: Ուսուցիչ-ծնողք հակադիր ուժեր չեն: Դպրոց-տուն հակընդդէմ ճակատներ չեն: Ուսուցիչ-աշակերտ թշնամիներ չեն:
Ընդհակառա՛կն:
Շա՛տ հասկնալի պատճառներով, շա՛տ ծանօթ ու շա՛տ ծեծուած, յայտարարուած հասարակաց գիծերով` անոնք լրացուցիչներ են իրարու: Մէկը միւսով գոյ, մէկը միւսին համար ու բոլորը` ապագայի պատրաստութեան:
Կողմերէն մէկը գերի է կամ տէր: Փոխյարաբերութեան մէջ կոչումներուն միջեւ պարտատիրոջ-պարտապահանջի հարց չի կրնար ծագիլ: Մէկը հրամայող, ակնկալող, միւսը գոհացում տալու կոչուած կազմ չէ: Փոխադարձ պարտաւորութիւններով եւ իրաւունքներով հաւասարներ են, որոնք մեծ եւ նոյն իտէալը ունին. անհատին թէ ազգին վաղը: Գլխագիր, յուսատու եւ անխուսափելի ապագան:
Ընդհանուր, ոստոստուն սա հաստատումներէն ետք, իբրեւ մուտք, անցնինք նիւթին:
Երկու ամիսէ ի վեր ամառնային արձակուրդները սկսած են: Վերամուտին համար հազիւ ամիս մը կայ: Եւ որպէսզի կենդանի օրինակով խօսած ըլլանք, վերամուտի դպրոցական պատկերներ գուշակենք.
Ծնող մը կը ներկայանայ իր զաւկին հետ վարժարան` արձանագրուելու համար: Վիճակացոյցին մէջ նշանակուած է վերաքննութեան մէկ նիւթ:
– Վերաքննութեանց պատրաստուա՞ծ ես:
Մայր ու որդի իրարու կը նային: Իրարմէ օգնութիւն կը սպասեն: Ի՜նչ անակնկալ հարցում:
– Պարո՛ն, ճիշդը, ժամանակ չունեցանք: Կ՛ուզէք` վաղը գանք, թող քննութիւն տայ:
– Ինչպէ՞ս վաղը: Մէկ օրուան մէջ կարելի՞ է վերաքննութիւն պատրաստել:
– Ի՞նչ ընենք: Քանի օրէնք է քննութիւն տալ, թո՛ղ տայ…
– Իսկ եթէ ձախողի՜… ինչ որ որոշ է. չէ պատրաստուած: Երեք ամիս անցած է ու գիրքը չէ՜ բացած:
– Ամէնը մէկ նիւթ է: Մէկ նիւթի համար դասարան կը կրկնեցնե՞ն:
Յետոյ, արդէն քառորդ նիշով ինկեր է: Վստահ եմ` այս տարի լաւ կ՛աշխատի: Իմ տղաս կը ճանչնամ…
– Տիկի՛ն, օրէ՜նք է վերաքննութիւն առնել եւ այս օրէնքը ձեւականութեան համար չէ: Եթէ ձախողի, ուրեմն կը կրկնէ՛:
– Ես ալ ուրիշ դպրոց կը տանիմ: Արդէն դուք ալ շատ բարակին կը նայիք: Ըսինք` այս տարի լաւ կ՛աշխատի. իմ զաւակս չէ՞ք ճանչնար…
Այս խօսակցութիւնը իր բաւական քաղաքավար եւ պատշաճ աստիճանին կը մնայ, եթէ այդ «մէկ նիւթը» լեզու մըն է կամ թուաբանութիւն: Իսկ եթէ պատմական դա՞ս մըն է:
– Վա՛յ, ա՛յս տեսնուած չէր: Մարդ աշխարհագրութեան կամ կրօնին համար դասարա՞ն կը կրկնէ: Քալէ նայի՛մ, իմին ասլա՜ն զաւակս…
Ըսինք` «Վերամուտի պատկերներ գուշակենք»: Գուշակ չենք: Բայց վստահ ենք, որ մեր գուշակութիւնը ճիշդ պիտի ելլէ:
Եւ`
Մէկի տեղ հազարո՜վ:
Մենք պատկեր մը տուինք: Շատ զօրաւոր գոյներով ուրիշներ (անհաշիւ) պիտի փռուին դպրոցի պատասխանատուներուն աչքին` զանոնք լացնելու աստիճան:
Ա՜յ, եթէ միայն մէ՛կ տարի, միայն մէ՛կ տարի, բոլոր դպրոցները ձեռք ձեռքի անխնայ ըլլային օրէնքի կիրարկութեան մէջ այս գծով, մեր դպրոցներու կրթական մակարդակը ի՜նչ ոստում կրնար արձանագրել:
Ամիս մը կայ վերամուտին. վերաքննութիւնները կարելի խղճմտութեամբ պէտք է պատրաստել, եթէ իրապէ՛ս սէր կայ զաւկի ու դպրոցի նկատմամբ:
Այլապէս զուր են, շինծու են, ձեւական են շատ մը «մեղադրանքներ»:
ԱՍԻԱՑԻ
