ԽԱՉԱՏՈՒՐ Ա. ՔՀՆՅ. ՊՕՂՈՍԵԱՆ
Կիրակնօրեայ Ս. պատարագի աւարտին, քովի պզտիկ սրահը սուրճի հրամեցէք` ըսին:
Սուրճի պզտիկ սրահ ունենալը առաւելութիւն եւ մեծ բախտաւորութիւն է, քանզի եկեղեցի եկողները հոն իրարու ծանօթանալու եւ քանի մը խօսք փոխանակելու առիթ կ՛ունենան:
Սրահ մուտքիս ան հարցուց.
– Ինչպէ՞ս էք:
– Ձեր անունը ի՞նչ է:
– Ես` Մորոյեան…
Ուրախացայ, որ վերջապէս ան կրնար Հալէպի ՀՄԸՄ-ի պասքեթպոլի աստղերէն Կարօ Պորոյեանը ըլլալ:
– Պորոյեա՞ն:
– Ո՛չ, Մորոյեան:
– Մորոյեան անունով ընկեր մը ունէի Անթիլիասի դպրեվանքը, որ զուարթ երեկոներուն կը զուարճացնէր մեզ իր կատակախօսութիւններով… ան հիմա Քալիֆորնիա կ՛ապրի:
– Որտեղացի՞ է…
– Հալէպցի, պէյրութցի, տիգրանակերտցի է:
– Ես` Սեբաստացի:
– Շատո՞նց է, որ հոս կ՛ապրիք:
– Քսան տարի:
– Լա՞ւ էք: Հոս կը սիրէ՞ք:
– Ո՛չ, լաւ չե՛մ: Ասոնց կը հարցնեմ` ինչպէ՞ս էք, կ’ըսեն «լաւ ենք», բայց լաւ չեն, սուտ կը խօսին. լաւ չեն, բայց կ’ըսեն` «լաւ են»:
– Եթէ «լաւ չենք» ըսեն, ի՞նչ կը փոխուի: Աւելի լաւ չէ՞, որ «լաւ ենք» ըսեն. եթէ «լաւ չենք» ըսեն, դուք կրնա՞ք բան մը ընել, որ լաւ ըլլան:
– Ո՛չ, բան մը չեմ կրնար ընել, բայց ինչո՞ւ սուտ կը խօսին… եկեղեցի կու գան եւ պէտք չէ՛, որ սուտ խօսին:
Արդեօք ինչու Մորոյեանը կը կարծէ, թէ այստեղի հայերը բոլորը իրեն պէս լաւ չեն եւ սուտ կը խօսին, երբ կ՛ըսեն, թէ լաւ են: Երանի բոլոր մարդիկը լաւ ըլլային. չէ՞ որ բոլորը լաւ, առողջ ու երջանիկ ըլլալ կը ցանկան: Հայրենակիցս ինչո՞ւ համոզուած է, որ հոս ապրող հայերը լաւ չեն: Գուցէ իր առանձնութեան պատճառով ինքզինք դժբախտ կը զգայ, երբ յիշէ անցեալին Սեբաստիոյ մէջ ապրած իր աւելի ուրախ օրերը: Այս քաղաքին մէջ սրտակից ընկեր չունի՞, եւ տարբեր վայրերէ հոս հաստատուած հայերը իրեն հետ բաժնելիք բան մը չունի՞ն իր անցեալէն… Շատերուն խօսած լեզուն հայերէն չէ հոս. ասոնք օտարի պէս են իրեն համար: Հոս գեղեցիկ է, արեւ, ծով ու լեռներ կան, բայց չի բաւեր: Զինք եկեղեցի բերողը հայութիւնն ու իր հաւատքն է: Քիչ ետքը ասոնք բոլորը` իրենց տուները պիտի երթան ու շաբթուան ընթաքին իրենց գործերուն ետեւէն պիտի վազեն, եւ ինքը մինակ պիտի մնայ նորէն: Մորոյեան կը կարծէ, թէ հոս ապրող հայերը լաւ չեն, քանի որ իրենք ալ եկեր են աւելի սիրուն երազներով եւ իրենց ետեւը ձգեր են իրենց անցեալին ոչ անպայման նախանձելի կեանքը, բայց բոլոր իր ծանօթները, ունեցած չունեցածը հոն է: Հարազատները, ընկերները, դրացիները, բարեկամներն ու թշնամիները, տունը, դպրոցը, գործը, ակումբը հոն են, եւ հիմա ամէն բան աւելի անուշցած ու գեղեցկացած է այստեղ իր յիշողութեան, մտքին ու աչքին:
Նման խորհրդածութիւններով ցերեկը գիշեր կրնանք ընել, բայց աւելի լաւ է, որ հոս ալ դադար մը առնենք կրկին վերադառնալու համար մեր թանկագին հայրենակիցներուն` մորոյեաններուն եւ մեսրոպեաններուն խրթին զգացումներուն եւ մտորումներուն:
– Ես` Մորոյեան…
Նիս, 24 յուլիս 2015
