«ՆԻՒԶ»
Ժամանակակից աշխարհի մէջ փախստականներուն հետ կը վերաբերին, ոչ թէ որպէս մարդ, այլ` ելլելով անոնց ցեղային, կրօնական պատկանելիութենէն: Այս մասին ըսուած է բրիտանացի լրագրող Ռոպըրթ Ֆիսքի «Տի Ինտիփենտընթ» պարբերականի կայքին մէջ հրապարակուած յօդուածով:
Ան կը յիշեցնէ, թէ ինչպէս ժամանակին Ամերիկայի Միացեալ Նահանգները եւ քրիստոնէական այլ ժողովուրդներ որոշեցին, որ 1915-ին Հայոց ցեղասպանութենէն վերապրածները պէտք է վերադառնան Արեւմտեան Հայաստանի իրենց տուները: «Հարիւր հազարաւոր հայեր մնացին Թուրքիոյ սահմանները` յոյս ունենալով, որ Ա. Աշխարհամարտին յաղթողները կը վերադարձնեն իրենց հողերը, որոնք արդէն չէին վերահսկուեր օսմանեան Թուրքիոյ իրենց դահիճներուն կողմէ», գրած է Ֆիսք:
Ան կ՛ընդգծէ, որ 1914-1918 թուականի պատերազմէն ետք միջազգային հանրութիւնը հրաժարեցաւ հայերու «վերադարձի իրաւունքէն»: Ինչպէս Հալէպի մէջ փրկուածներու տուներէն մէկուն տնօրէնը կը նշէ, թէ հայերը «քարէն հաց ստեղծելու» հրաշալի տաղանդ ունին:
Ֆիսքի խօսքով, ամերիկացիները նոյնքան «մարդասիրաբար» վարուեցան նաեւ հրեաներուն հետ: Նախ անոնք «ողջունեցին 19-րդ դարուն Ռուսիոյ կոտորածներու զոհերու փոխադրումը, սակայն աւելի պակաս հակուած էին Հիթլերի հրեայ զոհերուն ապաստան տրամադրելու հարցին մէջ»: Իսկ հիմա, ըստ լրագրողին, նոյնը տեղի կ՛ունենայ մահմետական փախստականներու պարագային, որոնց մեծ հաճոյքով չեն ընդունիր որոշ երկիրներու մէջ` ելլելով անոնց կրօնական պատկանելիութենէն:
Վերջապէս, Ֆիսք կ՛առաջարկէ օրինակ վերցնել Ֆրիտիոֆ Նանսենէն, որ անցեալ դարուն առաջարկեց փախստականներուն համար միջազգային փաստաթուղթ ստեղծել, ինչ որ կիրարկուեցաւ 54 երկիրներու մէջ:
