Խմբագրական
Մագլցում
Պարզ բառ մը, որ պատմութեան պիտի անցնի: Անքակտելիօրէն կապուած` Վիեթնամի պատերազմին: (Որովհետեւ այլեւս պատերազմ կարելի է կոչել այն, ինչ որ ներկայիս տեղի կ՛ունենայ հնդկաչինեան թերակղզիին մէջ):
Դէպի հիւսիս աստիճանական վերելքը, որ ամիսներէ ի վեր կը կատարուի ամերիկեան բանակին, գլխաւորաբար օդուժին կողմէ, վճռական քայլ մը արձանագրեց առջի օր, երբ ամերիկեան օդանաւեր ռմբակոծեցին ու քանդեցին հիւսիսային Վիեթնամի մայրաքաղաք Հանոյի մօտ գտնուող խորհրդային երկու հրթիռակայաններ, ուրկէ մեկնելով` քանի մը օր առաջ ռուսական հրթիռ մը վար առած էր ամերիկեան ռմբաձիգ մը:
Միացեալ Նահանգներու պաշտպանութեան ենթաքարտուղարը, խօսելով այս յարձակման մասին, շեշտեց այն կէտը, թէ ռմբակոծման հրահանգը եկած է վերէն, այլ խօսքով` նախագահէն: Այս մանրամասնութիւնը` անոր համար անշուշտ, որպէսզի ընդգծուի այս նոր նախաձեռնութեան կարեւորութիւնը, եւ այդպիսով լուրջ ազդարարութիւն մը ուղղուած ըլլայ Մոսկուայի:
Մինչեւ հիմա Խորհրդային Միութիւնը, հակառակ իր խոստումներուն, աշխատեցաւ դուրս մնալ Վիեթնամի պատերազմէն: Քոսիկին Հանոյ գնաց, ճառեր խօսեցաւ, բայց իր ներկայութեանն իսկ կատարուած առաջին ռմբակոծումներէն ետք Քրեմլին բաւականացաւ միայն ամերիկացի կայսերապաշտները դատապարտելով: Գործնական որեւէ քայլ չառաւ: Եւ սակայն, Փեքինի կողմէ իբրեւ պարտուողական ոգիի տէր չամբաստանուելու մտահոգութեամբ, չուզեց Մոսկուայի մէջ ընդունիլ անգլիական հասարակապետութեան քառանդամ պատուիրակութիւնը, որ հաւանաբար ընդունելի լուծումներ առաջարկէր վիեթնամեան տագնապին համար:
Խորհրդային հրթիռակայաններու հաստատումը հիւսիսային Վիեթնամի մէջ կը նշանակէ՞ արդեօք որոշ կարծրացում մը վիեթնամեան տագնապին հանդէպ խորհրդային դիրքաւորման մէջ:
Այս հարցումին պատասխանը միայն Ռուսիան կրնայ տալ` յառաջիկայ օրերու ընթացքին իր բռնելիք դիրքով:
Ամերիկացիք ռմբակոծեցին ու քանդեցին հիւսիսային Վիեթնամի այն հրթիռակայանները, որոնք գործօն դարձած էին: Հետեւելով մագլցումի հիմնական սկզբունքին` խնայեցին հինգ այլ հրթիռակայաններու, որոնք ցարդ չեն գործեր: Եթէ Խորհրդային Միութիւնը Վիեթնամի մէջ ուղղակի ճակատում մը կը փնտռէ Միացեալ Նահանգներու հետ, կրնայ գործածութեան դնել նաեւ մնացեալ կայանները, վստահ ըլլալով սակայն, թէ անոնք եւս պիտի քանդուին, նո՛յն արագութեամբ:
Մէկ խօսքով, Վիեթնամ դարձած է այն փորձադաշտը, ուր Միացեալ Նահանգները նեղ կացութեան մը մատնած են մէկ կողմէ խաղաղ համակեցութեան քարոզիչ եւ, միւս կողմէ, ազատ աշխարտի դէմ անխնայ պայքարի ձեռնարկած Խորհրդային Միութիւնը:
Մոսկուա-Փեքին վէճը կու գայ բարդուիլ այս կացութեան վրայ` աւելի եւս դժուարացնելով Խրուշչեւի յաջորդներուն գործը: Ընկերվարական ճակատին հանդէպ իր ունեցած յանձնառութիւնները Մոսկուա ինչպէ՞ս պիտի կրնայ հաշտեցնել այն հասկնալի կրաւորականութեան հետ, որ ցոյց կու տայ Վիեթնամի ամերիկեան «գրգռութիւններուն» նկատմամբ: Ասիական երկիրները հետզհետէ կը հեռանան Մոսկուայէն` բռնելու համար Փեքինի ճամբան: Մինչ Ինտոնեզիոյ արտաքին գործոց նախարար Սուպանտրիօ կը յայտարարէ, թէ` «Մոսկուայի բարեկամութիւնը այլեւս բաւարար երաշխիք մը չի հանդիսանար Երրորդ Աշխարհի երկիրներուն պաշտպանութեան համար»:
Վկայ` Վիեթնամը, որ ամերիկեան ռումբերուն տակ կը քանդուի, Մոսկուա խոստումներ կը շռայլէ, բայց չի համարձակիր գործնական միջոցներու դիմելու:
Եթէ Վիեթնամը ներկայիս զբաղման գլխաւոր նիւթը կը հանդիսանայ Միացեալ Նահանգներուն, ապահով կերպով կարելի է ըսել, թէ նոյնքան մեծ դժուարութիւններ կը ստեղծէ Մոսկուայի համար` վտանգաւոր պառակտումի մը մատնելով համայնավարական ճակատի առասպելական միասնականութիւնը:
Մագլցումի վերջակէտը կը մօտենայ: Մոսկուայի համար ծանր փորձութիւններու շրջանը կը սկսի:
