Հարցազրոյցը վարեց` ՀՈՒՐԻ ՓԱՓԱԶԵԱՆ-ԷՄՄԻԵԱՆ
Համազգայինի «Բարսեղ Կանաչեան» երաժշտանոցի 2014-2015 կրթական տարեշրջանի ամավերջի հանդէսն ու վկայականաց բաշխումը տեղի ունեցաւ նախագահութեամբ Արամ Խաչատուրեանի տուն-թանգարանի տնօրէն փրոֆ. Արմինէ Գրիգորեանի: Այս առթիւ հարցազրոյց մը կատարուեցաւ փրոֆ. Արմինէ Գրիգորեանի եւ Համազգայինի «Բ. Կանաչեան» երաժշտանոցի տնօրէն Աշոտ Ճենտերեճեանին հետ:
ՀԱՐՑՈՒՄ.- Ի՞նչ էին ձեր տպաւորութիւնները այս հրաւէրին, «Բ. Կանաչեան» երաժշտանոցի աշխատանքին, սաներուն, երաժշտական հունձքին մասին:
ԱՐՄԻՆԷ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ.- Տպաւորութիւններս շատ վառ են ու ջերմ: Արդէն այցելեցի քանի մը հաստատութիւն, ներկայ եղայ նաեւ «Բ. Կանաչեան» երաժշտանոցի քննութիւններու ընթացքին: Շատ ոգեւորուած եմ ստեղծուած մթնոլորտով, կազմակերպիչներու հոգատարութեամբ, թէ իրականութեան մէջ պատասխանատու գործը ինչպիսի՛ ջերմութեամբ կը կատարեն եւ ընդհանրապէս ողջունելի եւ ոգեւորող այն փաստով, որ երաժշտանոցը տարիներու ընթացքին յաջողած է կրթել քանի մը սերունդ: Վստահ եմ, որ անոր գործունէութիւնը դեռ երկար կը շարունակուի եւ շատ սերունդներ կ՛անցնին այդ երաժշտանոցէն, որ հայու ինքնութիւնը պահպանելու ամէնէն ընդունելի միջոցներէն եւ զօրաւոր զէնքերէն մէկն է:
Հ.- Չորրորդ տարին է, որ դուք այստեղ էք, պարո՛ն Ճենտերեճեան. փաստօրէն երաժշտանոցի չորրորդ հունձքն է այս տարի. ի՞նչ կրնաք ըսել այս տարուան հունձքին մասին: Ինչպէ՞ս ընթացաւ տարեշրջանը:
Ա. Ճ.- Այս օրերուն տեղի կ՛ունենան երաժշտանոցի աւարտական քննութիւնները, որուն ներկայ ըլլալու համար հրաւիրուած է փրոֆ Արմինէ Գրիգորեանը` որպէս դատակազմի նախագահ: Դասի արդիւնքներուն մասին կը դժուարանամ ըսել, հակառակ անոր որ չնայած գիտենք մեր ուսանողներուն հնարաւորութիւնները: Շատ ուրախ եմ, որ Արմինէ Գրիգորեանը բաւական բարձր գնահատեց երաժշտանոցին աշխատանքները: Ընդհանրապէս կ՛ուզեմ ըսել, թէ այս չորս տարուան մէջ լուրջ քայլեր նկատեցի սիրողականէն դուրս գալու դէպի մասնագիտութիւն, դէպի լրջմիտ վերաբերմունք երաժշտութեան հանդէպ: Մեր` իմ ու Արմէնի, քրտնաթոր աշխատանքը բարեբախտաբար արդիւնք կու տայ. օրինակ` նկատի ունիմ սրահի ունկնդիրներուն պահուածքը, երեխաներուն պահուածքը բեմի վրայ, որովհետեւ խնդիրը միայն նուագելու մէջ չէ: Ինչ որ բարձր մակարդակով կ՛իրականացուի, մասնագիտութիւն կը կոչուի: Այս ուղղութեամբ բաւական յառաջընթաց կայ: Այս տարի կամաց-կամաց կը խստացնենք մեր վերաբերմունքը գնահատականներուն առնչութեամբ: Նախորդ տարիներուն վերաբերմունքը աւելի խրախուսող եղած է` միշտ տալով իրական արժէքէն աւելի բարձր գնահատական: Իսկ հիմա մենք կարելի եղածին չափ կը փորձենք իրական դիմագիծին յարմարեցնել գնահատականը: Ճիշդ հիմա մենք կ՛աշխատինք տեսական առարկաներու բաւական լուրջ բարեփոխումներու վրայ: Կը կարծեմ, որ պարոն Արմէն Ճենտերեճեանին հետ պէտք է յաջողինք, որովհետեւ ծրագիրներու պարունակութիւններն ալ մասնագիտական դիմագիծ կրթելուն կը նպաստեն:
Ա.- Ինչպէ՞ս կը ներկայացնէք Արամ Խաչատուրեանի տուն-թանգարանը:
Ա. Գ.-Արամ Խաչատուրեանի տուն-թանգարանը, որ կը գտնուի Բաղրամեան փողոցի վրայ, հիմնուած եւ ստեղծուած է իր անձնական տան հիման վրայ, որ ստացեր էր որպէս նուէր 1947 թուականին Հայաստանի կառավարութեան կողմէ: Թանգարանը հրաշալի առանձնատուն էր, զոր շատ կը սիրէր Արամ Խաչատուրեան:Ան իր հիւրերը այնտեղ կ՛ընդունէր, կը ստեղծագործէր. առանձնատունը ունէր պտղատու մեծ այգի, ուր շատ ժամանակ կ՛անցընէր Ա. Խաչատուրեան: Իր ցանկութիւնն էր, որ ան դառնայ իր տուն-թանգարանը: Այդ փափաքը իրականացաւ 1978 թուականին, երբ մեծ երաժիշտը կնքեց իր մահկանացուն: Իսկ տուն-թանգարանը 1984 թուականէն արդէն բացաւ դռները: Պէտք է ըսել, որ ան լոկ տուն-թանգարան չէ, կարելի է զայն անուանել մշակութային կեդրոն, ուր անընդմէջ տեղի կ՛ունենան մշակութային տարբեր իրադարձութիւններ` ե՛ւ համերգներ ե՛ւ փառատօներ, ե՛ւ ցուցադրութիւններ, հանդիպումներ` անուանի տարբեր-տարբեր մարդոց հետ: Շատ տքնաջան կ՛աշխատի տուն-թանգարանը, ուր գիտական աշխատանքներ կը տարուին, նիւթեր կը տպագրուին, ուսումնասիրութիւններ կը կատարուին: Արդէն 11-րդ տարին է, որ թանգարանին տնօրէնն եմ, շատ ուրախ եմ, որ տարիէ տարի ձեռք կը բերենք նոր նիւթեր, հնարաւորութիւններ կ՛ունենանք թարմացնել մեր ցուցադրութիւնը: 11 տարիներու ընթացքին քանի մը անգամ շէնքը վերանորոգուեցաւ` թէ՛ հովանաւորներու, թէ՛ պետութեան միջոցներով, այժմ տուն-թանգարանը նաեւ կը համագործակցի տարբեր թանգարաններու, միջազգային կազմակերպութիւններու հետ, ինչ որ հնարաւորութիւն կու տայ մեր ցուցադրութիւնը, մեր ժառանգութիւնը լուսաբանել ու բացայայտել աշխարհին:
Ա. Ճ.- Արամ Խաչատուրեանի տուն-թանգարանը ունի նաեւ միշտ գործող հրաշալի համերգասրահ, որ ունի հոյակապ հնչականութիւն: Յաճախ ելոյթներ տեղի կ՛ունենան այնտեղ եւ երբեմն ալ երկու ձեռնարկ կը կատարուի օրուան մէջ: Հայաստանի լաւագոյն «Ռոյալ» դաշնամուրը, որ այդ սրահի մէջ տեղադրուած է, Արամ խաչատուրեանը անձամբ շատ նպաստած է այդ գործիքը Հայաստան բերելու համար: Արտակարգ տաքուկ սրահ է, արտակարգ հնչեղականութիւն յատկապէս` լարային գործիքներու համար:
Ա. Գ.- Արամ Խաչատուրեանի պատգամն էր, որ իր տան մէջ անընդհատ հնչէ կենդանի երաժշտութիւն: Տուն-թանգարանը ունի 10 ցուցասրահ, ուր կը ցուցադրուին բազմաթիւ նիւթեր` կապուած իր կեանքի եւ ստեղծագործական ուղիին հետ: Յուշային մասը իր տունն է, ուր պահպանուած է համարեա այնպէս, ինչպէս եղած է անոր կեանքի օրով: Այնտեղ կը ցուցադրուին իր անձնական իրերը, իր անձնական «Ռոյալ» դաշնամուրը, բազմաթիւ նիւթեր, որոնք կը ներկայացնեն զինք` որպէս գլխագիր մարդու, որպէս ստեղծագործողի եւ մեր մշակոյթի խորհրդանիշի:
Հ.- Կրնա՞ք պատկերացում մը տալ Արամ Խաչատուրեանի տուն-թանգարանի այցելուներու մասին:
Ա. Գ.- Թէեւ այցելուներ միշտ կան, բայց կ՛աշխատինք, որ անոնց թիւը աւելնայ: Այցելուները ընդհանրապէս զբօսաշրջիկներ են, հայրենակիցներ, դպրոցներու սաներ, որոնց համար բազմաթիւ կրթական ծրագիրներ կ՛իրականացնենք` ներգրաւելով զանոնք դէպի թանգարան:Արամ Խաչատուրեան ճանչցուած է ամբողջ աշխարհին մէջ, հետեւաբար ոչ միայն երաժշտասէր, այլ բազմաթիւ զբօսաշրջիկներ, որոնք այցելելով Հայաստան, ցանկութիւն կը յայտնեն անպայման տեսնել եւ ծանօթանալ Ա. Խաչատուրեանի ձգած ժառանգութեան: Թէեւ թանգարանը միշտ աշխուժ է եւ լեցուն` կեանքով, բայց քայլեր կ՛առնենք, որ ա՛ն ալ աւելի աշխուժանայ:
Հ.- Ինչպէ՞ս կը գնահատէք Հայաստան-սփիւռք կապն ու յարաբերութիւնը` մշակութային անկիւնէն դիտուած, երբ հայրենի անուանի դէմքեր, պատասխանատու ու մասնագէտ անձեր առաքելութեան մը համար կը գործուղուին սփիւռք:
Ա. Ճ.- Համազգայինի «Բարսեղ Կանաչեան» երաժշտանոցը Երեւանի Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոցին հետ ունի կնքուած պայմանագիր, որուն հիման վրայ երկու կողմերն ալ ունին պարտաւորութիւններ իրարու հանդէպ: Այդ պայմանագիրի կէտերէն մէկն է, որ «Բ. Կանաչեան» երաժշտանոցի աւարտական քննութիւններուն դատակազմի նախագահը հրաւիրուի Երեւանի պետական երաժշտանոցէն: Բացի այդ «Բ.Կանաչեան» երաժշտանոցը աւարտած աշակերտները հնարաւորութիւն ունին իրենց երաժշտական ուսումը շարունակել Երեւանի մէջ: Թէեւ «Բ. Կանաչեան» երաժշտանոցը ունի շատ հարուստ ու ճոխ գրադարան, բայց որոշ դէպքերու պարագային կ՛օգտուի նաեւ Երեւանի պետական երաժշտանոցի գրադարանէն: Պէտք է ըսել նաեւ, որ «Բ. Կանաչեան» երաժշտանոցի աւարտականի տասը վկայականները վաւերացուեցան Երեւանի պետական երաժշտանոցէն: Այս բոլորը ինքնին կը խօսին ոչ միայն հայրենիք-սփիւռք, այլ հաւաքական փոխադարձ կապին` Երեւանի պետական եւ «Բ. Կանաչեան» երաժշտանոցներուն միջեւ, որ լաւագոյն վկան է յարաբերութեան: Իմ կարծիքովս այս օրերուն Հայաստան-սփիւռք մէկ ամբողջութիւն դարձած են:
Ա. Գ.- Միայն միաւորուելով հնարաւոր է բարձր արդիւնքի հասնիլ:
Ուրախ եմ, որ այստեղ ծրագիրս շատ յագեցած է: Դասախօսութիւն ունիմ Արամ Խաչատուրեանի մասին: Պիտի ներկայացնեմ նաեւ տուն-թանգարանին գործունէութիւնը, Ա. Խաչատուրեանի դաշնամուրային եռեակին գործունէութիւնը, որուն դաշնակահարը ես եմ: Արամ Խաչատուրեանի անուան եռեակի ծրագիրն էր այս տարի իրականացնել նոր ալպոմ մը, որ նուիրուած է Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակին: Ալպոմը բաղկացած է երկու ձայնասկաւառակներէ, ուր զետեղուած են Արամ Խաչատուրեանի սենեկային ստեղծագործութիւնները, որոնք այնքան ալ ճանչցուած չեն հանրութեան կողմէ: Ալպոմին շնորհահանդէսը նոր տեղի ունեցած է, շուտով կը հասնին այստեղ ձայնասկաւառակները:
Յոյսով եմ, որ կը շարունակենք համագործակցիլ, որ կարենանք թէ՛ մեր գիտելիքները եւ թէ՛արուեստը փոխանցել նոր սերունդին:
