ԺԱՔ Յ. ՅԱԿՈԲԵԱՆ
Ամբողջ սերունդի մը ներշնչման աղբիւրը հանդիսացած գաղափարի մեծ մարտիկն էր ան: Դաշնակցական ամբողջ սերունդ մը դաստիարակուեցաւ անոր ցանած յեղափոխականացման եւ քաղաքականացման գաղափարներով: ՀՅ Դաշնակցութիւնը գլխաւորաբար իր ստեղծած գաղափարական մեծ դպրոցին շնորհիւ էր, որ 1970-1980-ական թուականներուն վերանորոգեց իր գաղափարախօսութիւնը` վերադառնալով իր յեղափոխական ակունքներուն:
Անոր գրած ամէն մէկ խօսքը, ուղղած ամէն մէկ պատգամը այսօ՛ր եւս խթաններ են նորահաս դաշնակցական սերունդներուն համար` շարունակելու հայահաւաքի եւ հայրենահաւաքի սուրբ գործը: Հայ ժողովուրդի ազատութեան ու հայոց հայրենիքի անկախութեան համար անոր մղած պայքարը, հատու խօսքերը, խորհրդային վարչակարգին դէմ անոր անտեղիտալի պայքարը անպտուղ չմնացին: Անոր երազին մէկ մասը միայն իրականացաւ` Հայաստանի Հանրապետութեան անկախացումով ու Արցախ աշխարհին ազատագրումով: Կը մնայ իր մտածումներուն առանցքը հանդիսացած ամբողջական երազին իրականացումը` ամբողջական հայութիւնը համախմբող ամբողջական Հայաստանի կերտումը:
Առաջին անգամ ինք էր, որ հայ քաղաքական մտքին մէջ մտցուց «Հայկական արեւելում»-ի տեսութիւնը` ատով իսկ հարստացնելով հայ գաղափարական-տեսական միտքը, նոր բովանդակութիւն տալով հայոց պահանջատիրական պայքարին, նոր հունի մէջ մտցնելով լինելիութեան եւ գոյատեւման ընթացքը: «Հայկական արեւելում»-ի տեսութեամբ ան ընդգծեց, որ հայութեան լիիրաւ ներկայութիւնը ազատ ժողովուրդներու ընտանիքին մէջ անկարելի է, եթէ ան թէկուզ եւ փոքր չափով կախեալ ըլլայ արտաքին ազդեցութիւններէ, այդ տեսութեամբ կը բացառուէր հայութեան կախեալութիւնը արեւմտեան թէ արեւելեան բեւեռներէն` հայ քաղաքական ղեկավարութեան վրայ պարտք դնելով առաջնորդուելու միայն ու միայն ազգային շահերով:
Վստահաբար, հայ ազգային գաղափարախօսութիւնը եւ ՀՅ Դաշնակցութեան ընկերվարական տեսլականը, իրենց զարգացման առումով շատ բան կորսնցուցին անոր անարգ առեւանգումով ու անյայտացումով: Իր ստեղծած գաղափարախօսական դպրոցը մինչեւ այսօր ալ ներշնչման աղբիւր կը մնայ: Դաշնակցական գաղափարի մեծ մարտիկը պիտի մնայ հայոց ազգային եւ ընկերային բովանդակ իրաւունքներու ձեռք բերման անզուգական մունետիկը:
Յարգանք դաշնակցական յեղափոխաշունչ խօսքի մեծ ռահվիրային` Սարգիս Զէյթլեանի յիշատակին, անոր անարգ առեւանգումի եւ անյայտացման 30-ամեակին առիթով:
