Մրջիւններու Աշխարհէն

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Մրջիւնները աշխարհի վրայ յայտնուեցան 120 միլիոն տարիներ առաջ: Անոնք մեզմէ մէկ միլիոն անգամ աւելի փոքր են: Սակայն նոյն ատեն անոնց թիւը մեր թիւէն շատ աւելի է:

Աշխարհի վրայ գոյութիւն ունին 1 միլիոն միլիառ մրջիւններ: Անոնց հաւաքական ընդհանուր ծանրութիւնը շատ աւելին է, քան` ամբողջ մարդկութեան ծանրութիւնը:

Գոյութիւն ունին 14,095 մրջիւններու տարբեր տեսակներ: 10-ը մրջիւնէն 9-ը կը մնան բոյնին մէջ: Իսկ 10-էն 2-ը բան մը չեն ըներ:

Աշխատող մրջիւններէն իւրաքանչիւրը իրեն յատուկ պաշտօնը ունի բոյնին մէջ: Զինուորները կը հսկեն թրթուրները. իսկ այդ «երեխայ» մրջիւններով կը զբաղուին ստնտու մրջիւնները եւ թագուհին:

Հետախոյզ մրջիւնները ուտելիք կը փնտռեն. անոնք տերեւները կամ ծաղիկներուն թերթերը կը կտրտեն, սունկեր կը մշակեն…

Հնձողները այդ բոլոր ուտելիքները մրջնոց կը բերեն: Անոնք կրնան իրենց ծանրութենէն 50 անգամ աւելի ծանր բաներ շալկել:

Թագուհին բոլոր մրջիւններուն մայրն է: Սակայն անոր պաշտօնը միայն հաւկիթները ածելն է: Մրջիւններուն մօտ պետ չկայ: Իւրաքանչիւրը գիտէ` ի՛նչ պէտք է ընէ իր քովի մրջիւնին նայելով:

Բոլոր մրջիւնները քոյր-եղբայր են եւ իրարու շատ կ՛օգնեն: Իսկ գիտէի՞ք, թէ անոնք գրեթէ իրենց գլխուն ետեւը կրնան տեսնել: Անոնց տեսողութեան անկիւնը կը հասնի մինչեւ 300 աստիճանի: Բայց, հակառակ ասոր, անոնց տեսողութիւնը տկար է: Անոնք իրարու հետ կը հաղորդակցին եւ կ՛ուղղուին իրենց մարմնին մէջ արտադրուած նիւթի մը շնորհիւ: Միւս մրջիւնները կրնան այդ նիւթին հոտը առնել իրենց շօշափուկներով:

 

Հարցարան

Ընդհանուր Գիտելիքներ

1) Պահուըտուքի խաղը արդէն գոյութիւն ունէր Միջին դարերուն:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

2) Անիւը հնարուած է 1000 տարիներ առաջ:
ա- ճիշդ, բ-սխալ:

3) Մանրալիք փուռը ջուրը կը գործածէ ուտելիքները տաքցնելու համար:
ա- ճիշդ, բ-սխալ:

4) Փիքասօ դաշնակը հնարած է:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

5) Առաջին սրինգը շինուած է 100 տարիներ առաջ:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

6) Հրատ մոլորակին վրայ տարուան տեւողութիւնը գրեթէ երկու անգամ աւելի երկար է, քան` երկրագունդին վրայ տարուան տեւողութիւնը:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

7) Արեւը մեր` արեգակնային դրութեան ամէնէն մեծ աստղն է:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

8) Ինչո՞ւ օրուան ընթացքին կարելի չէ աստղեր տեսնել երկնքին մէջ:
ա-օրուան ընթացքին աստղերը կը գտնուին երկրագունդին միւս կողմը, բ-աստղերը չեն փայլիր օրուան ընթացքին, գ-չենք կրնար աստղերը տեսնել օրուան ընթացքին, որովհետեւ արեւը շատ լուսաւոր է, դ-աստղերը աներեւելի են, որովհետեւ երկրագունդը անոնցմէ շատ հեռու կը գտնուին օրուան ընթացքին:

9) Մարդ արարածը չի կրնար ապրիլ առանց թթուածինի:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

10) Լոյսը շատ աւելի արագ կը տեղափոխուի քան ձայնը:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

11) Շուները մարդ արարածներէն աւելի լաւ կը լսեն…
ա-Յատկապէս սուր ձայները, բ-յատկապէս թաւ ձայները, գ- թէ՛ սուր, թէ՛ ալ թաւ ձայները, դ- ո՛չ, անոնք մարդոց նման կը լսեն:

12) Մեր երկու թոքերը նոյն չափը ունին:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

13) Արիւնը միշտ նոյն ուղղութեամբ կը շրջի մեր մարմնին մէջ:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

14) Ի՞նչ կշռոյթով կը բուսնին մեր գլխուն մազերը:
ա-մօտաւորապէս 1 սմ օրական, բ-մօտաւորապէս 1 սմ շաբաթը, գ-մօտաւորապէս 1 սմ ամիսը, դ-մօտաւորապէս 1 սմ տարին:

15) Մարդոց նման ծառերն ալ կը դադրին աճելէ տարիքէ մը ետք:
ա-ճիշդ, բ-սխալ:

 

Պատասխանները վերջաւորութեան

 

Անհաւատալի, Բայց Իրա՛ւ

• Կրնայ ձիւնել, բաց օդին մէջ ոչ մէկ ամպ կրնայ ըլլալ:

• Միացեալ Նահանգներու մէջ գոյութիւն ունին 164 միլիոն շուներ եւ կատուներ` տուներու մէջ: Ասիկա կը համապատասխանէ ամէն երկու անձի համար մէկ ընտանի անասուն:

• Ձիւնի փաթիլներուն մեծ մասը վեց կողմ ունի:

• Բեւեռային արու արջի մը հասակը կրնայ հասնիլ մինչեւ 3 մեթրի: Ասիկա կը համապատասխանէ մէկ յարկանի տան մը բարձրութեան:

• Սկզբնական հռոմէական օրացոյցը 304 օր ունէր:

• Սկիւռները յաճախ կը մոռնան, թէ ո՛ւր պահած են իրենց հաւաքած կաղինները:

• Չինաստանի մէջ փառատօնի մը ընթացքին քանդակագործներ շինեցին իսկական չափերով սառոյցէ պալատ մը:

• Տաք տուրմի խմիչքը հնարուած էր մայաներուն կողմէ, հազարաւոր տարիներ առաջ:

• Դէպի ետեւ 1,6 քմ վազքի մրցանիշը վեց վայրկեան եւ երկու երկվայրկեան է:

• Ամէն մարտ ամիս հինտուներու Հոլի փառատօնին ընթացքին մարդիկ իրարու վրայ գունաւոր փոշիներ եւ ջուր կը սրսկեն:

 

Հետաքրքրական

Ո՞վ Կատարած Է Հնագիտական
Առաջին Փնտռտուքները

18-րդ դարուն Նափոլիի թագաւոր Շարլ տը Պուրպոնն է, որ հովանաւորած է Զեսուվ հրաբխային լերան լանջին կատարուած հետազօտութիւնները: Իտալիոյ մէջ գտնուող այս գործող հրաբուխը թաղած է Հերքուլանում եւ Պոմպէյ քաղաքները, Ք. Ե. 79 թուականին: Անոնք մոռցուեցան դարերու ընթացքին, պատահաբար վերագտնուելէ առաջ:

Թոներով հրաբխային քարերու, մոխիրներու եւ ցեխերու տակերէն հնագէտները կը յայտնաբերեն փողոցներ, տուներ, աղբիւրներ: Անոնք կը գտնեն գոհարեղէններ, խճանկարներ, անօթներ,  ուտելիքներու մնացորդներ… Հնագէտ մը կը յաջողի նոյնիսկ զոհերու կաղապարուած դիակներ գտնել: Այս բոլոր յայտնաբերումները մեզի շատ բաներ տեղեկացուցած են այդ հին ժամանակներուն հռոմէացիներուն կեանքին մասին:

 

Ինչո՞ւ «Շերիֆները» Աստղ Մը
Կը Դնեն Իրենց Շապիկին Վրայ

Այս սովորութիւնը եկած է միջին դարերէն, Անգլիայէն: Բնիկ ասպետին ներկայացուցիչները իրենց հագուստին վրայ կը դնէին իշխանին տոհմանշանը:

Այս սովորութիւնը անցած է Միացեալ Նահանգներ. ոստիկանները իրենց շապիկներուն վրայ կը կրեն իրենց քաղաքին խորհրդանիշ կրծքանշանը:

Ամերիկեան արեւմտեան պզտիկ քաղաքներուն մէջ աստղը պարզ եւ շուտ ճանչցուող նշան մըն էր: Քաուպոյներու ժապաւէնները` ուէսթերները զայն նշանաւոր դարձուցած են:

 

Ինչո՞ւ Միայն Փանտաներն Են, Որոնք
Արջերու Ընտանիքին Կը Պատկանին,
Միայն Պամպուի Եղէգներ Կ՛ուտեն

Մենք յստակօրէն չենք գիտեր, թէ ինչո՞ւ փանտաները (արջակատու) գրեթէ միայն պամպուի եղէգներով կը սնանին: Գիտնականները կ՛ենթադրեն, թէ ասիկա ճաշակի հարց մըն է, բայց անոնք տակաւին չեն կրցած յստակօրէն փաստել այս ենթադրութիւնը:

Պէտք է նշել նաեւ, որ անոր «զարմիկ» սրճագոյն արջը 80 առ հարիւր բուսակեր է. ընդհանրապէս ան ուրիշ անասուն չուտեր: Վերջին հաշուով, ճերմակ արջն է, որ ինքնակոչն է, որովհետեւ ան կը սնանի միայն միսով եւ ձուկերով: Ճիշդ է, որ սառոյցէ ցամաքամասի մը վրայ ան շատ ընտրութիւն չունի:

 

Ինչպէ՞ս Ծառերը Կը Տոկան
Ապականումին

Երբ ծառերը կ՛աճին ապականած միջավայրի մէջ, անոնք կը ծծեն փոքր մասնիկներ եւ ապականող կազեր` իրենց տերեւներով, ճիւղերով եւ կոճղով:

Ապա անոնք կը ձերբազատին այդ ապականութեան մէկ մասէն` իրենց տերեւները կորսնցնելով: Այս ձեւով ծառերը կ՛օգնեն օդը մաքրելու, առնուազն` մինչեւ անոնց փայտը այրի, կամ տերեւները փճանան գետնին մէջ:

 

Ժամանց

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Պատասխաններ

1-ա, 2-բ, 3-բ, 4-բ, 5-բ, 6-ա, 7-բ, 8-գ, 9-ա, 10-ա, 11-ա, 12-բ, 13-ա, 14-գ, 15-բ: