Շէյքսփիրեան լեզուով հաւանաբար շատ աւելի լաւ հնչէ smart move բացատրութիւնը, քան` ճարպիկ քայլ կամ ուշիմ ընթացք բացատրութիւնը:
Շաբաթասկիզբին Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի նախագահ Գալուստ Սահակեանին յատուկ նամակ մը յղելով Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեան կը հաստատէր, թէ յետս կոչած է Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւնները:
Ինչպէ՞ս բացատրել Հայաստանի նախագահին այս ճարպիկ քայլը, կամ աւելի ճիշդը` smart move-ը:
Քանի մը դրդապատճառներ, ազդակներ եւ ստեղծուած իրավիճակներ կրնան պատճառ հանդիսանալ, որպէսզի Սարգսեան դիմած ըլլայ արձանագրութիւնները յետս կոչելու այս քայլին:
Առաջին հերթին, պարզ ակնարկ մը նետելով հոկտեմբեր 2009-ին ստորագրուած այս «փրոթոգոլ»-ին, պէտք է նշել, թէ աւելի քան հինգ տարիէ ի վեր ոչ մէկ շօշափելի արդիւնք արձանագրուած էր եւ այդ օրերուն էջեր մրոտած «ճամբու քարտէս»-ը մշուշապատ եւ նոյնիսկ անգտանելի արահետի կամ անել ճամբու վերածուած էր: Այս կարճ պատմականը, եւ յատկապէս դիմացի կողմի` Թուրքիոյ նախագահ Էրտողանի հետեւողական անտարբերութիւնն ու կրաւորական կեցուածքը նկատի ունենալով, Սարգսեան դիմեց այդ որոշումին, քաջատեղեակ ըլլալով, որ արդէն իսկ քաղաքական բնագաւառէն ներս գործող կազմակերպութիւններու մեծ թիւ մը միշտ ալ դէմ եղած էր նմանօրինակ «փշոտ ճամբու քարտէս»-ի մը պատրաստութեան:
Աւելի՛ն. Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակի սեմին Անգարայի կողմէ ձեռնարկուած Կալիփոլիի ճակատամարտի հարիւրամեակի նշումը այդ միեւնոյն օրուան` ապրիլ 24-ին, շատ աւելի հրահրած էր Սարգսեանը, որպէսզի դիմէ այդ միջոցին:
Հոս տեղին է… գէթ առանց փակագծի, նշելու, թէ Ցիւրիխի մէջ արձանագրուած այդ «փրոթոգոլ»-ային արձանագրութիւններուն առաջին օրերուն իսկ, յանձին այդ օրերու Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարար Տաւութօղլուի (այժմ վարչապետ) «ճամբու քարտէս»-ին ուղղութիւնն ու ընթացքը փոխադրած էին Արեւմտահայաստանէն շատ աւելի հեռու եւ բոլորովին տարբեր ուղղութեամբ: Այսպէս, Արցախի հարցը բազմիցս եւ դիտմամբ գործածուած էր Անգարայի կողմէ, յօգուտ Ազրպէյճանի: Նոյնիսկ անամօթաբար արցախեան հողային զիջումներ պահանջուած էին… փոխան համաձայնագրին կանաչ լոյս տալու:
Այլ գործօն մըն ալ կարելի է նշել` նախագահ Սարգսեանի առած որոշումին առնչութեամբ… այդ ալ դժբախտաբար, ներկայ հայրենի քաղաքական բեմահարթակն է:
Արձանագրութիւնները յետս կոչելու որոշումէն հազիւ քանի մը օր առաջ Սարգսեան յայտարարած էր, այլ յատուկ հրամանագրով մը, որ «Բարգաւաճ Հայաստան» կուսակցութեան ղեկավար Գագիկ Ծառուկեան ազատ կացուցուած է Ազգային անվտանգութեան խորհուրդի անդամակցութեան: Որոշում մը, որուն դժգոհութեան արձագանգները ոչ միայն հասած էին նախկին նախագահ Լեւոն Տէր Պետրոսեանին, այլ նաեւ` Ռոպերթ Քոչարեանի:
Հուսկ, Սարգսեանի այս smart move-ին դիմաց, ի՞նչ կրնայ պատահիլ, եթէ անակնկալօրէն Անգարան, պահելով հանդերձ իր կրաւորական կեցուածքն ու կառչած մնալով Կալիփոլիի հարիւրամեակի նշման աւելորդաբանութեան, յանկարծ փոխէ «նաւուն ուղղութիւն»-ը եւ խորհրդարանի ճամբով վերստին գործի լծէ Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւններուն գործընթացը…
