Նախօրէին լրահոսում տեղեկութիւն յայտնուեց այն մասին, որ Իսրայէլի վարչապետ Բենիամին Նեթանիահուն հայկական եւ ասորական ծագումով փոտքասթըր Փաթրիք Պեթ-Տէյվիտի հետ հարցազրոյցում յայտարարել է, որ ճանաչում է Հայոց ցեղասպանութիւնը:
Հարցին, թէ ինչո՞ւ Իսրայէլի ոչ մի վարչապետ չի ճանաչում Օսմանեան կայսրութեան կողմից 20-րդ դարի սկզբին իրականացուած ցեղասպանութիւնները, Նեթանիահուն պատասխանել է. «Ես հէնց նոր ճանաչեցի: Ահա, խնդրեմ»:
Փաթրիք Պեթ-Տէյվիտը X-ի իր էջում տեղադրել է հարցազրոյցը ու կից գրել. «Վարչապետ Նեթանիահուն պաշտօնապէս ճանաչում է Օսմանեան կայսրութեան կողմից իրականացուած հայերի, ասորիների եւ յոյների ցեղասպանութիւնը»:
Ոչինչ չասող այս յայտարարութիւնը հայ հանրութեան որոշակի հատուածների մօտ ընդունուեց ոգեւորութեամբ, որպէս մի քայլ` «պատմական արդարութեան վերականգնման ուղղութեամբ»:
Ցաւօք, պարզւում է, որ մեր իրականութիւնում դեռեւս կան չափազանց վառ երեւակայութեամբ միամիտ անհատներ, որոնք պարզապէս անկարող են տեսնելու բուն իրականութիւնն այն մասին, որ այս յայտարարութիւնը ոչ թէ բարոյական կամ պատմական պաշտօնական դիրքորոշում է, այլեւ` անբարոյ, կոպիտ քաղաքական հաշուարկ:
Թուրք-իսրայէլեան սրուած յարաբերութիւնների խորապատկերին, Նեթանիահուն պարզապէս պահը բաց չթողնելով, օգտագործել է Հայոց ցեղասպանութեան թեման` Էրտողանին սադրելու եւ սեփական արտաքին քաղաքական շահերը սպասարկելու համար, ինչպէս դա տեղի է ունեցել վերջին տարիների ընթացքում, երբ որեւէ խնդրի շուրջ սրուել են Իսրայէլի յարաբերութիւնները Թուրքիայի հետ, եւ յանկարծ իսրայէլցի պաշտօնեաները յիշել են Հայոց ցեղասպանութեան փաստն ու խօսել են դրա ճանաչման հնարաւորութեան մասին:
Այս համատեքստում առաւել մտահոգիչ ու վրդովեցուցիչ է այն փաստը, որ այս յայտարարութիւնն արւում է այն ղեկավարի կողմից, որն ուղղակիօրէն պատասխանատուն է մեր աչքերի առջեւ տեղի ունեցող մէկ այլ` Կազայի ցեղասպանութեան համար:
Արդարամիտ ու ազատատենչ մարդկութիւնն այսօր խօսում է այն մասին, որ Իսրայէլի գործողութիւնները Կազայում կրում են ցեղասպանական բնոյթ: Քաղաքացիական բնակչութեան զանգուածային սպանդը, ենթակառուցուածքների համակարգուած ոչնչացումը, մարդասիրական ճգնաժամի դիտաւորեալ խորացումը եւ իրենց հայրենի բնակավայրերից պաղեստինցիների հարկադրաբար արտաքսելու քաղաքականութիւնը համապատասխանում են ՄԱԿ-ի` «Ցեղասպանութեան կանխման եւ պատժման հռչակագրի» սահմանումներին: Յանցագործութիւնն այնքան բացայայտ ու ակնյայտ է, որ այն թաքցնել չեն կարողանում անգամ Իսրայէլի ամենամօտ դաշնակիցները, որոնք ստիպուած, ուղղակի կամ անուղղակի, խօսում են Իսրայէլի գործողութիւնների անթոյլատրելիութեան մասին:
Նեթանիահուն` այս ողջ յանցագործութիւնների գլխաւոր պատասխանատուն, չի էլ թաքցնում իր կառավարութեան իրական նպատակը` Կազայի տարածքի ապաբնակեցումն ու վերջնական բռնագրաւումը:
Մի կողմ թողնելով Կազայի ցեղասպանութիւնը եւ վերադառնալով հայկական իրականութեանը` պէտք է նշենք, որ մեր ժողովրդի հաւաքական պատմական յիշողութիւնը դեռեւս թարմ է եւ չի հասցրել մոռացութեան տալու այն փաստը, որ Նեթանիահուի ղեկավարած Իսրայէլը խախտել է նաեւ նուազագոյն բարոյական այն շեմը, որը թոյլ կը տար խօսել արդարութիւնից կամ ցեղասպանութիւնների դատապարտումից:
Մենք չենք մոռացել, թէ արցախեան 44-օրեայ պատերազմի ժամանակ Իսրայէլը ռազմավարական նշանակութեան ինչպիսի՛ աջակցութիւն էր ցուցաբերում Ազրպէյճանին, լայնածաւալ կերպով զինում էր այդ երկրի զինուած ուժերին` մատակարարելով յարձակողական սպառազինութիւն, այդ թւում` անօդաչու թռչող սարքեր, որոնք Ազրպէյճանը լայնօրէն կիրառեց ոչ միայն ռազմաճակատում, այլեւ Արցախի խաղաղ բնակչութեան դէմ:
Փաստ է, որ իսրայէլեան արհեստագիտութիւնների կիրառումը նպաստեց պատերազմում բեկումնային իրավիճակ ստեղծելուն եւ դարձաւ այն կարեւոր գործօններից մէկը, որը յանգեցրեց Արցախի հայաթափմանը` արցախահայութեան զանգուածային տեղահանմանը, ինչն իրաւական տեսանկիւնից բնութագրւում է որպէս ցեղային զտում` ցեղասպանութեան տարրերով:
Վերադառնալով ներկային ` պէտք է նշենք, որ դեռեւս թարմ են ընդամէնը մի քանի ամիս առաջ Իրանի վրայ Իսրայէլի կազմակերպած յարձակման պատկերները: Յարձակումը, որին զոհ գնացին ոչ միայն երկրի ռազմա-քաղաքական ղեկավարութեան ներկայացուցիչները, այլեւ` հազարից աւելի խաղաղ քաղաքացիներ, այդ թւում` գիտնականներ, բժիշկներ, կանայք ու երեխաներ: Նեթանիահուի անմիջական ղեկավարութեամբ իրականացուած այս պատերազմը նոյնպէս հակասում էր միջազգային օրէնքի եւ իրաւունքի բոլոր սկզբունքներին ու ակնյայտօրէն կրում էր ռազմական յանցագործութեան տարրեր:
Եւ հիմա այս բոլոր յանցագործութիւնների ակունքներում կանգնած մարդը` Նեթանիահուն, շնականօրէն փորձում է ձեւացնել, թէ իբր հանդէս է գալիս որպէս ցեղասպանութիւնների դատապարտող` օգտագործելով Հայոց ցեղասպանութեան փաստը:
Սա ոչ միայն անբարոյ երեսպաշտութիւն է, այլ նաեւ` վիրաւորանք: Վիրաւորանք` նախ եւ առաջ հայ ժողովրդի, իսկ յետոյ` ողջ մարդկութեան համար: Ցեղասպանութիւնը պէտք է ճանաչուի ու դատապարտուի մարդկային բարոյականութեան եւ արդարադատութեան սկզբունքներից ելնելով, այլ ոչ թէ շահագործուի որպէս գործիք` սեփական քաղաքական շահերն սպասարկելու համար:
Իսրայէլն ու նրա առաջնորդը, իրենց ուղղակի եւ անուղղակի դերակատարութեամբ մարդկութեան դէմ իրականացուած վերոնշեալ /եւ ոչ միայն/ յանցագործութիւնների համաթեքսթում, պարզապէս կորցրել են բարոյական որեւէ իրաւունք` խօսելու ցեղասպանութիւնների մասին:
Իսկ ինչ վերաբերում է որոշակիօրէն Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչմանը, ապա այն չի կարող դիտարկուել որպէս քաղաքական գործիք` որեւէ պետութեան կամ քաղաքական գործչի ձեռքում: Դա նախ եւ առաջ պատմական արդարութեան վերականգնման եւ ամբողջական հատուցման գործընթաց է` հիմնուած մարդու իրաւունքների համընդհանուր սկզբունքների վրայ, իսկ երբ այս եւ նման ցաւոտ իրադարձութիւնների ճանաչման թեման վերածւում է քաղաքական հաշուարկի, այլեւս դադարում է լինել արդարութեան վերականգնմանն ուղղուած բարոյական քայլ ու վերածւում է շահարկման միջոցի, ինչն աւելի ցաւոտ ու վիրաւորական է, քան դրա մասին լռութիւնը:
Բենիամին Նեթանիահուի յայտարարութիւնն այս համաթեքսթում պէտք չէ դիտուի որպէս հայ ժողովրդի նկատմամբ յարգանքի նշան, այլեւ` որպէս դաժան ձեռնածութիւն եւ փաստացի վիրաւորանք` դէպի հայ ժողովրդի պատմական ցաւը, որն օգտագործւում է քաղաքական պայքարի դաշտում` առանց բարոյական հիմքի:
Առ այդ, պէտք չէ մոռանանք, որ այն քաղաքական գործիչը, որ ղեկավարում է ընթացիկ ցեղասպանական եւ ծաւալապաշտական քաղաքականութիւնը եւ աջակից է եղել մէկ այլ ցեղային զտմանը, չի կարող հանդէս գալ որպէս ցեղասպանութեան դատապարտող:
Ուստի Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումը մենք պէտք է պահանջենք այն պետութիւններից, որոնք ունեն դրա համար պատմական, բարոյական եւ իրաւական նուազագոյն անհրաժեշտ տուեալներ: Իսկ նրանք, որոնք իրենց իսկ գործողութիւններով շարունակում են ցեղասպանութիւնների շղթան, պէտք է կանգնեն ոչ թէ հռետորական հարթակներում, այլ` միջազգային դատարանի առջեւ:
