ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ
Մինչ Հայաստան կանգնած է գոյաբանական սպառնալիքի դէմ յանդիման, ակնկալելի էր, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի գլխաւոր առաջնահերթութիւնը ըլլար երկրի շահերուն պաշտպանութիւնը: Սակայն, ցաւօք, ան զբաղած է հոգեւորականներու կուսակրօնութեամբ, հարց մը, որ չի ներառուիր կառավարութեան իրաւասութեան մէջ եւ կը խախտէ Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութիւնը, ուր ամրագրուած է եկեղեցւոյ եւ պետութեան տարանջատումը:
Ես կը կարծեմ, թէ Փաշինեան հոգեւորականներու կուսակրօնութեան հարցը կը բարձրացնէ անձնական շահերէն մեկնելով.
Առաջին. անոր իսկական նպատակը Գարեգին Բ. կաթողիկոսը փոխարինելն է աւելի հնազանդ հոգեւորականով: Կաթողիկոսը պահանջած էր վարչապետին հրաժարականը` 2020-ին Ազրպէյճանի դէմ պատերազմի կործանարար վատ ղեկավարումէն ետք:
Երկրորդ. ան կը փորձէ շեղել հանրութեան ուշադրութիւնը իր կառավարութեան բազմաթիւ թերութիւններէն:
Երրորդ. եթէ ան իսկապէս հետաքրքրուած ըլլար հոգեւորականներու կուսակրօնութեամբ, ապա պէտք չէր այս հարցը արծարծէր իբրեւ վարչապետ կառավարութեան նիստին ընթացքին, այլ իբրեւ եկեղեցւոյ անդամ` անձնական կարծիք դրսեւորէր:
Վերջապէս, անոր էական սխալը այն է, որ առանց որեւէ ապացոյցի` կաթողիկոսը կը մեղադրէ զաւակ ունենալու մէջ, զրպարտութեան ակնյայտ դէպք, որ կաթողիկոսին իրաւունք կու տայ դատ բանալու չարախօսութեան համար: Փաշինեանի խօսքերուն վերաբերեալ արդէն իսկ սկսած է բարոյագիտական հետաքննութիւն:
Ի պատասխան` էջմիածինի Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդը հանդէս եկաւ խիստ յայտարարութեամբ` դատապարտելով վարչապետին արշաւը Հայոց եկեղեցւոյ դէմ` զայն նկատելով «հայհոյախառն, անվայել խօսոյթներով եւ զուրկ բարեկրթութեան տարրական նորմերից»:
Այնուամենայնիւ, Փաշինեան շարունակեց իր ամօթալից հռետորաբանութիւնը հոգեւորականներուն դէմ` ամէն օր Դիմատետրի իր էջին վրայ կատարելով քանի մը գրառումներ, որոնց կարգին`
«Փաստօրէն կոնսենսուս (համախոհութիւն) ունենք, որ սրբապիղծ «սրբազանների» հարցը պէտք է լուծել»:
«Եթէ պարզուի, որ իրօք Գարեգին Բ.ն խախտել է կուսակրօնութեան ուխտը եւ զաւակ ունի, նա չի կարող լինել Ամենայն Հայոց կաթողիկոս …. »:
«Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը պէտք է յստակ պարզաբանի` արդեօ՞ք Գարեգին Բ.-ն խախտել է կուսակրօնութեան ուխտը եւ զաւակ ունի: Այս հարցը պէտք է պարզաբանուի անյետաձգելիօրէն»:
«Իմ ընկալմամբ, Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը անքննելի հեղինակութիւն է, արդարութեան անսասան պաշտպան, ճշմարտութեան անառարկելի աղբիւր: Չեմ կարող հաւատալ, որ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը կարող է ճշմարտութիւն կոծկողի դերում լինել, չեմ կարող հաւատալ, թէ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի բերանից կարող է հնչել այլ բան, քան` ճշմարտութիւնը: Գարեգին Բ.-ն ինքն անձամբ թող պարզաբանի` արդեօ՞ք խախտել է կուսակրօնութեան ուխտը եւ արդեօ՞ք զաւակ ունի: Մենք` իր հօտը, իրաւունք ունենք իրենից լսելու ճշմարտութիւնը»:
«Ինչի՞ մասին է խօսում Գարեգին Բ.-ի լռութիւնը: Մենք` իր հօտը, սպասում ենք նրա հրապարակային պարզաբանմանը իր կողմից կուսակրօնութեան ուխտի խախտման եւ զաւակ ունենալու վերաբերեալ: Լռել` նշանակում է համաձայնուել եւ իւր անձը դուրս դնել վեհարանից: Ասել ճշմարտութիւնը` նոյնպէս նշանակում է իւր անձը դուրս դնել վեհարանից: Ստել` նոյնպէս նշանակում է իւր անձը դուրս դնել վեհարանից»:
«Պետութիւնը (իշխանութիւնը) պատկանում է ժողովրդին: Եկեղեցին պատկանում է ժողովրդին: Մենք պետութիւնը (իշխանութիւնը) վերադարձրել ենք ժողովրդին: Եկեղեցին նոյնպէս պիտի վերադարձնենք ժողովրդին»:
Լրագրող Նորայր Մարտիրոսեանը ա՛լ աւելի պղտորեց ջուրերը «Հրապարակ» թերթին մէջ գրելով յօդուած մը` «Փաշինեանը դաւաճանո՞ւմ է արդեօք կնոջը» վերնագիրով: Ան նշեց. «Մի քանի տարի առաջ լուրեր էին պտտւում, որ Փաշինեանը ժամերով աշխատասենեակում փակւում է սեփական խօսնակի հետ եւ ներսից տարօրինակ ձայներ են լսւում»: Ան շեշտեց, որ ինք նոյն ձեւով կը պատասխանէ Փաշինեանին` կաթողիկոսի դէմ ուղղուած մեղադրանքներուն`աւելցնելով, որ` «Եթէ վարչապետը կարող է ասել` «այսպիսի լուրեր են պտտւում, թող կաթողիկոսը հերքի», ապա Փաշինեանին կրնանք նոյն հարցադրումը կատարել: Մարտիրոսեան նոյնիսկ յայտարարեց, որ Փաշինեանին կինը բացայայտած է անոր սիրային յարաբերութիւնը եւ փորձած է աշխատանքէ արձակել մամլոյ բանբերը: Լրագրողը եզրափակեց. «Մենք` իր ընտրողները, սպասում ենք նրա հրապարակային պարզաբանմանը իր կողմից ամուսնական հաւատարմութեան խախտման վերաբերեալ: Լռել կամ ստել` նշանակում է իւր անձին դուրս դնել բարոյական նորմերից»:
Տարաձայնութիւններու վրայ հիմնուած իր լրատուութենէն զատ` Մարտիրոսեան սխալեցաւ Աննա Յակոբեանը կոչելով վարչապետի «կին»: Փաշինեան 18 դեկտեմբեր 2024-ին Դիմատետրի վրայ ուղիղ եթերի միջոցով պարզաբանած է իր ամուսնական կարգավիճակը` Աննային կողքին նստած. «Մենք դէ իւրէ կարգավիճակով ամուսնացած չենք: Դէ իւրէ ո՛չ զագսով, ո՛չ եկեղեցով ամուսնացած չենք: Պաշտօնական թուղթ չկայ»: Այնուամենայնիւ, վարչապետին պաշտօնական կայքը սխալելով կը յայտարարէ, որ ան «ամուսնացած է»:
Վարչապետը չզուարճացաւ, երբ Մարտիրոսեան իրեն հետ վարուեցաւ այնպէս, ինչպէս ան վարուած էր: Փաշինեան Դիմատետրի իր էջին վրայ սպառնաց. «Հրապարակ» թերթին անպայման դատի կը տամ, որ ապացուցուի, որ ընտանեկան եւ հոգեւոր կեանքը ինձ համար արժէք ու սկզբունք են եւ ոչ թէ` մարդկանց մոլորեցնելու միջոց: Այս առիթով նաեւ պնդում եմ, որ Գարեգին Բ. կաթողիկոսը խախտել է կուսակրօնութեան ուխտը եւ զաւակ ունի: Թող Գարեգին Բ.-ն էլ ինձ դատի տայ յայտարարուած արժէքներին եւ կաթողիկոսի կարգավիճակին իր համապատասխանելիութիւնը ապացուցելու համար: ՅԳ. Հայ առաքելական եկեղեցին մեր սրբութիւնն է, մեր ինքնութիւնը: Չպիտի այլեւս հանդուրժենք այդ սրբութիւնը պղծողներին»:
Վերջապէս, Փաշինեան զայրացաւ` տեղեկանալով, որ նախկին նախագահ Լեւոն Տէր Պետրոսեանը 7 յունիսին այցելած է Գարեգին Բ. կաթողիկոսին: Եկեղեցին հաղորդեց այդ հանդիպման մասին. «Նախագահն իր լիակատար աջակցութիւնն է յայտնել վեհափառ հայրապետին` միաժամանակ խստիւ դատապարտելով հայոց 1700-ամեայ եկեղեցու նկատմամբ Հայաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւնների հակասահմանադրական ոտնձգութիւնները»:
Փաշինեան, զայրացած, պատասխանեց` օգտագործելով բացարձակապէս անտեղի մեղադրանքներ, նշելով, որ` «Լեւոն Տէր Պետրոսեանը Հայաստանի Հանրապետութիւնում ընտրութիւնների կեղծման պրակտիկայի (գործելաոճի) հիմնադիրն է, եւ նա ի հարկէ պիտի կանգնի իր նման ժողովրդատեաց կեղծարարի ու կեղծիքի կողքին»: Հարկ է նշել, որ Փաշինեան ժամանակին եղած է Տէր Պետրոսեանի աջ ձեռքն ու հաւատարիմ կողմնակիցը:
Վարչապետը դժուար թէ կարողանայ դասախօսութիւն տալ բարոյականութեան մասին, յատկապէս երբ անոր «Երկրի հակառակ կողմը» գիրքի ընթերցումը կը բացայայտէ աշխատանք մը, որ լեցուն է պոռնկագիր բովանդակութեամբ, կոպիտ ու անպարկեշտ բառերով:
Անկասկած բոլոր հոգեւորականները, անկախ անոնց աստիճանէն, պէտք է յարգեն եկեղեցւոյ բարձրագոյն բարոյական չափանիշները, որոնց կարգին` կուսակրօնութեան երդումը: Այնուամենայնիւ, նոյնքան կարեւոր է, որ Հայաստանի վարչապետը յարգէ Հայաստանի սահմանադրութիւնը եւ խուսափի իր իրաւասութենէն դուրս եղող հարցերուն միջամուխ ըլլալէ, յատկապէս` նկատի առնելով իր ամուսնական կարգավիճակը եւ պետութեան գործերը կառավարելու անկարողութիւնը:
