Նշմար. Տկա՞ր, Զօրաւո՞ր, Թէ՞ Բախտաւոր…

ԿԱՐՕ Կ.

Մարզական աշխարհին եւ մանաւանդ խմբային խաղերու ծիրին մէջ, շատ կը լսենք, թէ մարդիկ կը խօսին (իբրեւ մասնագէտներ) այն մասին, որ այս մարզիկը պատմութեան լաւագոյնն է կամ այս մարզիչը աննման է:

Բոլորս տեսած կամ լսած ենք (1970-ականներէն առաջ), թէ այս դիրքին վրայ խաղցող մարզիկը տարբեր էր, շատ կոլեր կը նշանակէր, կամ բերդապահի պարագային «պատմական» բերդապահ էր:

Ճիշդ այդ պատճառով ալ, աշխարհի տարբեր հատուածներէն մասնագէտներու կը հարցուի, թէ ո՛վ է պատմութեան լաւագոյն ֆութպոլիստը, կամ մարզիչը, կամ պասքեթպոլի պատմութեան լաւագոյն «Էմ.Վի.Փի.»-ն:

Ուրիշներ կը նային վիճակագրութիւններու (սթաթիսթիքս)… Անձնական կարծիքովս` այդ հաստատ բան չի նշանակեր, որովհետեւ բազմաթիւ մարզիկներ միայն գնդակի հետ չէ, որ արդիւնաւէտ կ՛ըլլան, անոնք այլ ձեւերով ալ կրնան խումբը ուղղել, լաւ դիրքերու վրայ գտնուելով օգնել խումբին զանազան տեղեր գտնուելով:

Շատ կը լսենք, թէ Մեսսի կամ Ռոնալտօ պատմութեան լաւագոյններն են, մինչ աւելի տարեց մասնագէտներ, որոնք ականատես եղած են մինչեւ Փելէի օրերու ֆութպոլը, կը խօսին Փելէի, Քրոյֆի, Մարատոնայի մասին իբրեւ լաւագոյններէն:

Վերջերս նետերլանտցի Մարքօ Վան Պասթըն խօսած էր այս կէտին մասին, ուր նշած էր, թէ Տիեկօ Մարատոնա աւելի լաւ ֆութպոլիստ եղած էր, Քան Մեսսին, որովհետեւ միշտ իր խմբակիցները մղած էր դէպի յառաջ, մինչ Մեսսի ընդհանրապէս այդ կարողութիւնը չէ ունեցած, միայն երբ գնդակը իր մօտ ըլլայ օգտուած է առիթէն կոլեր կամ էսիսթներ տալով: Մարատոնա, որ բնաւ չէր «պտտեր» դաշտին վրայ, վստահաբար ՖԻՖԱ-ի «շփացած տղան» չէ եղած, դաշտէն դուրս օրինակելի չըլլալուն պատճառով: Այդ կէտին մէջ փորթուգալցի Ռոնալտօ պատմութեան ամէնէն օրինակելի ֆութպոլիստներէն մէկը կը նկատուի` իր տիպար ֆութպոլիստի առած քայլերով, հակառակ անոր որ դաշտին վրայ թերեւս Մեսսիի նման «բարի եւ օրինակելի» չի թուիր:

Մարզիչներն ալ նոյն հարցերը ունին, երբ իրենց առաջնորդած խումբը բաժակներ կամ տիտղոսներ շահի, կա՛մ շատ կը փառաբանուին, կա՛մ ալ մարզիկները աւելի անուն կը շահին: Պարտութեան պարագային է, որ մարզիչը եւ բերդապահը (եթէ իր սխալին պատճառով ըլլայ) կրնան ծիծաղի առարկայ դառնան:

Եթէ լաւագոյն բերդապահի պարագային ալ իր առջեւ գտնուող կեդրոնի պաշտպանները լաւ չըլլան կամ փոխարինուին, իրենց կապը կրնայ թուլանալ, եւ ինքնավստահութեան պակաս ծագելով կը սկսի սխալներ գործել:

Կրնանք իբրեւ թարմ օրինակ տալ Մանչեսթըր Եունայթըտի քամերունցի Անտրէ Օնանայի պարագան:

Օնանա Այաքս Ամսթերտամի հետ փայլելէ ետք մէկ տարեշրջան խաղցաւ Ինթեր Միլանի հետ եւ լաւ ելոյթներէ ետք միացաւ Մանչեսթըր Եունայթըտին:

Եունայթըտի հետ ան յաճախ սխալներ գործեց եւ կը գործէ` պատճառ դառնալով կոլեր ստանալու… Պատճա՞ռը… Տկա՞ր բերդապահ է կամ անբախտ: Բայց նայինք Եունայթըտի այս եղանակին, ուր մեծ թիւով մարզիկներ ու մարզիչ փոխուեցան, եւ յաճախ վիրաւորուելով «կարմիր սատանաներ»-ուն յետսապահ գիծը միշտ ալ տարբեր դէմքերով կը խաղայ, ուր բերդապահ Օնանա տակաւին ո՛չ կրցաւ «վարժուիլ» յետսապահներուն, ո՛չ ալ համակիրներուն ճնշումին:

Պասքեթպոլի պարագային ալ նոյնն է, եթէ թիւերով բան մը վճռենք, միշտ ալ ճիշդ լուծումի չենք հասնիր: Լըպրոն Ճէյմս վստահ լաւ մարզիկ է, բայց Մայքըլ Ճորտընին չի հասնիր, նոյնիսկ եթէ ան շատ աւելի կէտեր, ռիպաունտներ կամ նոյնիսկ ախոյեանութիւններ շահի:

Ի վերջոյ, խմբային մարզանքներու մէջ ո՛չ տկար կայ, ո՛չ զօրաւոր, եւ բախտը որուն ալ ժպտի, ան է, որ կրնայ յաղթել: